حدود ٢٥ تا ٣٠درصد آب شرب شهری یعنی چیزی حدود یکچهارم آب مصرفی مردم در هنگام توزیع از بین میرود. لولههای انتقال آب ٩٠ساله تهران در حالی آب گرانبها را هدر میدهند که به گفته هدایت فهمی، کارشناس منابع آب وزارت نیرو میانگین عمر مفید لولههای توزیع آب در جهان تنها ١٠سال برآورد شده است. این بخش ماجرا تنها در پایتخت ایران رخ میدهد که به گفته خیلیها داراترین استان کشور است و وضع هدررفت آب در شبکه توزیع آب برخی دیگر از نقاط کشور و ازجمله روستاها فاجعهبارتر است؛ اصلاح این وضع اما هزینه سنگینی دارد. به گفته کارشناسان آب برای کاهش هر یکدرصدی هدررفت آب از این طریق نیاز به سرمایهگذاری هزار میلیارد و ٠٠٢ میلیون تومان در سال است. رقمی که با یک حساب سرانگشتی میتوان گفت تقریبا به اندازه تمام بودجه عمرانی کشور است.
حالا چند وقتی است که نوسازی لولههای انتقال و توزیع آب کمی جدی مورد توجه دستگاههای متولی قرار گرفته است و تلاش شده تا با سیاستهای تشویقی بخش خصوصی و مردم هم پای کار بیایند. حالا در بیشتر استانها اقداماتی برای نوسازی لولههای انتقال و توزیع در دست انجام است؛ هر چند که مشهد، اصفهان، تهران، تبریز و بوشهر در این زمینه پیشروتر هستند. در شرایطی که جلوگیری از هدررفت آب نوعی سرمایهگذاری است؛ اما به خاطر هزینههای سنگینی که نوسازی لولههای انتقال و توزیع دارد، دولت به تنهایی از پس آن برنمیآید و واردکردن کامل بخش خصوصی هم به این مقوله زمانبر است و کار یک روز و دو روز نیست. برآوردها نشان میدهد که برای اصلاح و بازسازی شبکه توزیع آب حداقل ۱۳هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
فرسودگی ٣٠درصد شبکه توزیع آب
شاهین پاکروح، معاون راهبری و نظارت بر بهرهبرداری شرکت مهندسی آبوفاضلاب کشور توضیح میدهد: ٣٠درصد شبکه توزیع کشوری آب فرسوده است که ٤٠هزار کیلومتر آن در شهرها و ٥٠هزار کیلومتر آن در روستاها قرار دارد. به گفته پاکروح، سن این شبکه توزیع فرسوده بیشتر از ٢٥سال است.
این مقام مسئول معتقد است كه کاهش ٥درصدی میزان بارندگیها از یک طرف و افزایش تبخیر از طرف دیگر منابع آب را کم کرده؛ به طوری که پارسال ٣٠١ شهر و امسال ٢٨٩ شهر با تنش آبی روبهرو بودهاند.
به گفته معاون راهبری و نظارت بر بهرهبرداری شرکت مهندسی آبوفاضلاب، میزان آب بدون درآمد ٢٥درصد است که این رقم در سال ٨٣ حدود ٣٣درصد بود.
نوسازی ٢١٠٧ کیلومتر از شبکهها
علی سیدزاده، مدیر دفتر مدیریت مصرف و آب بدون درآمد شرکت مهندسی آبوفاضلاب کشور هم میگوید برای کاهش هدررفت آب در کشور سه استراتژی مدیریت فشار، اصلاح شبکههای توزیع و کنترل نشت پیگیری میشود و تا حالا بیشتر از ١٧هزار کیلومتر از شبکهها، حدود یکمیلیون ٢٠٠هزار انشعاب، ١١٦ مخزن و ٤٢٦ کیلومتر خط انتقال نشتیابی و ٢١٠٧ کیلومتر از شبکهها اصلاح و نوسازی شدهاند.
به گفته سیدزاده، اصلاح و بازسازی شبکه توزیع آب نیازمند اعتبار مالی مناسبی است و باید با کمک دولت و مجلس این بخش با سرعت بالاتری سامان پیدا کند.
واژه آب بدون درآمد اصطلاحی است که انجمن بینالمللی آب به این حوزه اطلاق میکند. ما در کشورمان دو نوع هدررفت داریم؛ هدررفتی که فیزیکی است و واقعا آب هدر میرود و هدررفت غیرفیزیکی یا ظاهری که آب به دست مصرفکننده میرسد ولی درآمدی حاصل نمیشود.
به گفته مدیر دفتر مدیریت مصرف و آب بدون درآمد شرکت مهندسی آبوفاضلاب، متوسط درصد آب بدون درآمد در کشورهای توسعهیافته که بیشتر کشورهای اروپایی و آمریکایی هستند، ١٥درصد و در کشورهای در حال توسعه میانگین این رقم ٣٥درصد است و بنابراین کشور ما با متوسط درصد آب بدون درآمد ٢٥درصدی از کشورهای توسعهیافته عقبتر است، ولی نسبت به کشورهای در حال توسعه در وضع بهتری است و همه اینها به مدد اقداماتی است که در دو دهه گذشته انجام شده است.
لولههای آب تهران ٩٠ساله هستند
حالا کارشناسان شرایط اقلیمی این روزهای ایران روند عرضه و تقاضای آب در کشور را نشانی بر ضرورتهای اصلاح الگوی مصرف در بخش آب حتی بیشتر از سایر بخشها میدانند. صاحبنظران معتقدند در شرایطی که کشور ما در منطقه خشک و نیمهخشک قرار گرفته و در حالیکه متوسط حجم بارندگی سالانه در جهان حدود ۸۶۰ میلیلیتر است اما میزان بارندگی سالانه در ایران حدود ۲۵۰ میلیلیتر است، جلوگیری از هدررفت آب با هر شیوهای که توجیه اقتصادی داشته باشد، از ضرورتهایی است که نباید آن را نادیده گرفت که یکی از ملزومات آن نوسازی شبکه توزیع است.
هدایت فهمی، معاون مدیرکل دفتر برنامهریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو در گفتوگو با «شهروند» عنوان میکند که شبکههای آبرسانی شهری در تمام دنیا عمر مفیدی دارند و بیشتر از ١٠سال عمر مفید را برای این شبکهها نمیتوان متصور بود؛ اما در کلانشهری مانند تهران که حدود ٩٠سال از لولهکشی آن میگذرد، در بسیاری از مناطق هنوز همان لولهکشی ٩٠سال پیش مورد استفاده قرار میگیرد و نوسازی و بهسازی لولههای انتقال و توزیع آب انجام نشده است. هر چند که در دو سه سال اخیر در تهران اقدامات خوبی برای نوسازی لولهها انجام شده است.
به گفته فهمی، شهرهای بزرگ و کلانشهرها وضع بدتری از نظر فرسودگی لولههای انتقال و توزیع آب دارند و شهرهایی که جدیدتر هستند، وضع بهتری دارند.
به گفته او، تهران در شرایطی قدیمیترین شهر از نظر لولهکشی است که حالا تبدیل به کلانشهر شده و باید قسمت به قسمت بازسازی و نوسازی شود ولي در برخی از مناطق پایتخت این اتفاق رخ داده است.
معاون مدیرکل دفتر برنامهریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو تأکید میکند که هدررفت آب در کشور ما خیلی بالاست و هر یکدرصد کاهش هدررفت واقعی بیشتر از یکهزار و ٢٠٠میلیارد تومان اعتبار میخواهد.
آنطور که فهمی میگوید اگر بخواهیم شبکه آب شهری را نوسازی کنیم و به سطح استاندارد جهانی برسانیم، نیاز به ١٣هزارمیلیارد تومان اعتبار است که این امکان با بودجههای فعلی برای دولت وجود ندارد و بنابراین چارهای به جز واردکردن بخش خصوصی به این مقوله وجود ندارد.
به گفته این مقام مسئول در حالی باید مشوقهای جدیتر و کارآمدتری برای ورود به بخش خصوصی به این مقوله در نظر گرفته شود که باید سالانه ٣هزار کیلومتر در شهرها و ٢هزار کیلومتر در روستاها نوسازی لولههای انتقال و توزیع آب انجام شود.
مدلهای جدید
برای تصفیه فاضلاب تهران
در حالی که شبکه پوسیده توزیع بخش قابل توجهی از آب شهری را هدر میدهد، محمد پرورش، مدیرعامل شرکت آبوفاضلاب استان تهران از مدلهای جدید برای اجرای تصفیه فاضلاب شهری استان تهران خبر داده و گفته است شهرهای استان تهران منابعی برای اجرای طرحهای فاضلاب و احداث تصفیهخانه ندارند و وضع خوبی هم به این جهت ندارند؛ بنابراین مدل جدیدی تهیه و به دولت ارایه شده است.
او با تأکید بر اینکه به این نتیجه رسیدهایم اگر دولت بخواهد برای اجرای شبکه فاضلاب و احداث تصفیهخانه ورود کند به دلیل مسائل مالی این موضوع ٣٠سال به طول میانجامد، افزود: پس مدل مالی را براساس اقتصاد مقاومتی طراحی کرده و آن را به دولت ارایه کردهایم که براساس آن ٦٠٠میلیون یورو از بانک زیرساخت آسیایی وام اخذ خواهد شد و تا سقف ٢میلیارد دلار (١٤٠٠میلیون دلار) شرکت آبوفاضلاب آن را تضمین کرده و از محل دریافت حق انشعاب و کمک شهرداری تأمین خواهد شد.
به گفته پرورش این پروژه قادر خواهد بود ١٠٠هزار مترمکعب فاضلاب شهرهای استان تهران را در شبانهروز تصفیه کند و به جای اینکه به فاضلاب تبدیل شود، پساب شده و در بخش کشاورزی و صنایع استفاده شود.
مدیرعامل شرکت آبوفاضلاب استان تهران همچنین از ارایه پیشنهاد به معاون اول رئیسجمهوری برای تبدیل تهران در قالب طرح اسکادا خبر داد که بر اساس آن تهران به سمت هوش مصنوعی برود. پرورش ادامه داد: این طرح در قالب فاینانس ١٠٠میلیون یورویی و با مشارکت ١١ شرکت خارجی قرار است اطلاعات مکانی لولههای آب را در اختیار شهرداری قرار دهد تا دیگر لولههای شبکه گاز، شبکه آب و لولههای آب شبکه فیبر نوری را از بین نبرد.
35225
نظر شما