هنر موگابه

رهام وزیری: کشوری که در دهه 70 میلادی یکی از تولیدکنندگان بزرگ محصولات کشاورزی در قاره سیاه بود اکنون با گرسنگی دست و پنجه نرم می کند.موسسه مطالعات آفریقا واقع در نیویورک نرخ تورم زیمبابوه را در پایان ماه نوامبر بیش از 231 میلیون درصد ذکر کرده است.در زیمبابوه همه نرخ ها روز به روز تغییر می کنند و برخی از آنها نیز ساعت به ساعت.
بیش از دو سال است که زیمبابوه با تورم تازنده دست و پنجه نرم می کند و در این میان توان تولید این کشور فقیر به شدت کاهش یافته است. ابر تورم رو به گشترش در کنار مجموعه ای از تحریم های بین المللی موجب شده تا کارخانه ها یکی پس از دیگری از کار باز ایستند. این اتفاق به بیکاری در این کشور دامن زده و اکنون نرخ بیکاری را از مرز 83 درصد عبور داده است.
دایره بسته ای که نیروهای امنیتی رابرت موگابه ، رییس جمهوری این کشور تشکیل داده اند اجازه ورود خبرنگاران را به زیمبابوه نمی دهد.اخبار این قطعه جدا شده از جهان تنها از طریق خبرنگاران داخلی این کشور که فرصتی برای وبلاگ نویسی به دست می آورند و یا کسانی که موفق به مهاجرت به کشورهای همسایه شده اند به بیرون انتقال می یابد. این روایات داستان ها تلخی را از زندگی در کشوری که روزی به سبد نان آفریقا معروف بود روایت می کنند.
فروش کالاها در مغازه ها با حضور سربازان و نیروهای پلیس انجام می گیرد.چرا که فروشندگان اجازه ندارند قیمت اجناس خود را بالا ببرند.در زیمبابوه انگار مغازه ها در هنگام فروش غارت می شوند.برای بسیاری از مردم خرید اقلامی همچون صابون ، روغن خوراکی و سوخت امکان پذیر نیست.مصرف نفت به دلیل تعطیلی کارخانه ها و نبود تقاضا از سوی مردم به روزانه 12 هزار بشکه رسیده است و همچنان نیز رو به کاهش دارد.
شغلی به نام رستوران داری تقریبا در این کشور بی معنی شده است.چه کسی می تواند با قیمت گوشتی که هر 12 ساعت یکبار افزایش پیدا می کند رستوران باز کند و در حالی که اجازه ندارد قیمت غذا را افزایش دهد. حمل و نقل شهری در زیمبابوه فلج شده است. به دلیل افزایش روز افزون نرخ کرایه خودروهای عمومی بسیاری از مردم ترجیح می دهند شب را در محل کار خود و کارمندانی که اجازه اقامت در محل کار را ندارند ، در پارک ها و پیاده روهای اطراف محل سکونت به صبح برسانند.
این تنها نمونه های کوچکی از خاطرات نوشته شده توسط مردم زیمبابوه است. اما چرا کشوری با نرخ رشد اقتصادی 8.4 درصد در اواخر دهه هفتاد میلادی اکنون به نرخ رشد منفی 5.5 درصد رسیده است؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال باید به سال های قبل بازگشت یعنی زمانی که رابرت موگابه تصمیم گرفت سیاست های اقتصادی ساخته و پرداخته ذهن خود را با زور اسلحه به مردم دیکته کند.
موگابه که اندیشه اقتصادی خود را در چین و به هنگام آموزش های نظامی شکل داده بود سه سال پس از روی کار آمدن اصلاحات ارضی و کنترل قیمت ها را در راس تصمیمات و برنامه های اقتصادی خود قرار داد.موگابه برای کسب محبوبیت و گرفت انتقام از سفید پوستانی که چند دهه کشورش را تصرف کرده بودند ، به سرعت وارد عمل شده و زمین های آنها را به قیمت ارزان خریداری کرده و به سیاه پوستان واگذار کرد. آنها که حاضر به فروش زمین ها نبودند با خشم کاگزاران موگابه مواجه شده و علاوه بر زمین اموالشان نیز تخریب و غارت شد.
موگابه از تمامی عوامل تولید تنها زمین را می دید و بر این باور بود که مالکان جدید نیز همچون مالکان پیشین خواهند توانست به تولید ادامه دهند. اما سیاه پوستانی که اکنون ارباب زمین ها شده بودند نه سرمایه کافی در اختیار داشتند ، نه ماشین آلات کشاورزی و تکنولوژی روز را و از همه مهمتر ارتباطات بیرونی آنها نیز به دلیل سیاست های رابرت موگابه در حال از بین رفتن بود.
بازده زمین های کشاورزی زیمبابوه به سرعت پایین آمده و سبد نان آفریقا روز به روز خالی تر شد.از آن سو رابرت موگابه از اوایل دهه 90 میلادی و همزمان با رشد قیمت ها سیاست کنترل قیمت را در درستور کار خود قرارداد. هر چه میل به افزایش قیمت ها بیشتر می شد این سیاست با خشونت بیشتری همراه می شد ، تا آنجا که در طول 10 سال کسب و کار در این کشور فرو پاشید.
اکنون تورم تازنده موجب فرو ریختن پول ملی این کشور شده و دولت ناگزیر است برای تامین اسکناس مورد نیاز مبادلات و بانک ها دست کم ماهی یک بار اسکناس درشت تر با صفرهای بیشتر منتشر کند. اسکناس 200 میلیون دلاری جدیدترین اسکناسی است که روانه بازار شده است. این اسکناس در شرایطی به بازار عرضه می شود که هنوز یک ماه از انتشار اسکناس 100 میلیون دلاری نگذشته است. جالب آن که این اسکناس 200 میلیون دلاری تنها 23 دلار ایالات متحده ارزش دارد.