سارا معصومی:
شهروندان آفریقای جنوبی از سیاه تا سفید همه سال 1994 را به یاد دارند. همان سالی که نلسون ماندلا جامه قهرمانی این انقلاب را بر تن کرد و قانون اساسی این کشور تبدیل شد به یکی از مدرن‌ترین قانون‌های موجود. حالا همان کشور در آستانه چهارمین انتخابات سراسری خود قرار گرفته است. ماندلا نام زندگی‌نامه خود را «راه طولانی برای رسیدن به آزادی» انتخاب کرد. زیباترین نامی که این روزها آفریقای‌جنوبی را هم شامل می‌شود.
این کشور هنوز برای تجربه دموکراسی پایدار راه بسیاری برای رفتن دارد. استانداردهای یک کشور دموکرات این روزها آنچنان در آفریقای جنوبی مشهود نیست. این یعنی دموکراسی تنها چهارده سال پس از طلوع در حال غروب است. آفریقای جنوبی معجزه‌ای است که جامه زمان از عظمت آن کاسته است. آفت این دموکراسی هم رهبرانی هستند که پس از ماندلا روی کار آمدند و همگی بیش از آنکه به فکر کشور باشند در حال رویاپردازی برای تبدیل شدن به ماندلایی دیگر هستند. روزی رویای ماندلا، ساختن کشوری بود که تک تک شهروندان آن بر سرنوشت خود مسلط باشند بی‌آنکه رنگ چهره و میزان سپرده بانکی‌شان بر این حق تأثیری داشته باشد. حالا اما نسلی که ماندلا را به سختی به یاد می‌آورد چندان رنگ و روی تحقق بر این رؤیا نپاشیده است.
اپوزیسیون‌ها در آفریقای جنوبی هم سرنوشتی کم و بیش مشابه با کشورهای دیکتاتوری دارند. همچنان یک حزب در این کشور حرف اول را می‌زند. آن هم حزب کنگره ملی است که هنوز قدرت اول در این کشور را در دست دارد. در ماه دسامبر 2007 بود که همگان متوجه آمیزش بیش از اندازه حزب کنگره ملی با قدرت در این کشور شدند. در همین تاریخ تابو امبکی رئیس‌جمهوری سابق آفریقای جنوبی جای خود را در حزب به جاکوب زوما داد. زوما زمانی معاون امبکی بود و البته رقیب او در حزب برای تصاحب کرسی ریاست. هنوز یک سال از این جابه‌جایی درون حزبی نگذشته بود که امبکی وادار به واگذاری کرسی ریاست جمهوری هم شد. زوما اما برای خارج کردن رقیب از دور حتی منتظر نماند تا پارلمان در اقدامی شاید دموکراتیک‌‌تر رأی عدم اعتماد به رئیس‌جمهور بدهد. در زد و بندهای پشت پرده امبکی چاره‌ای نداشت جز وداع آرام و تلخ با قدرت.
اختلافات زوما و امبکی ابتدا قد و قامتی داشت به اندازه یک اختلاف ساده درون حزبی اما اندک اندک این اختلاف کشور را به دو دسته تقسیم کرد. دامنه این اختلافات تا آن جا بالا گرفت که برای نخستین بار از زمان فروپاشی آپارتاید در این کشور، انشعابی در حزب حاکم رخ داد. بدین ترتیب طیفی از ناراضیان از عملکرد رئیس جدید به اپوزیسیون پیوستند.
حالا حزب کنگره مردم به رهبری دوستان سابق زوما برای نفوذ در حزب حاکم که بیش از پیش بر مردم نفوذ دارد باید سالیان سال تلاش کنند. بر اساس آخرین نظرسنجی‌های انجام گرفته در این انتخابات هم حزب حاکم برگ برنده در هشت استان از مجموع 9 استان را در دست خواهد گرفت. پس از این انتخابات باز هم آفریقای جنوبی باید به حرکت در مسیر نیل به آزادی و دموکراسی گام بردارد. با این تفاوت که این بار راهبر مردم زوما خواهد بود. مردی با شانزده اتهام متفاوت در دیوان عالی کشورش. کمترین این اتهام‌ها پولشویی است.
ماندلا به کمک زوما آمد
نلسون ماندلا در آخرین لحظه‌های باقی مانده از فرصت قانونی کاندیداها به کمک رئیس حزب حاکم آمد. مردی که پس از به پایان رساندن داوطلبانه حضور در قدرت به ندرت از فردی در عرصه سیاسی دفاع می‌کرد این بار در روزهای حساس باقیمانده به کمک هم‌حزبی قدیمی خود آمد. حرکتی که از ماندلا بسیار بعید بود. ماندلا با حضور در میان جمعیت صد هزار نفری طرفداران حزب حاکم به شکل نمادین حمایت خود از زوما را اعلام کرد.
ماندلا 90 ساله از میان جمعیتی گذشت که یکصدا فریاد می‌زدند: زنده باد ماندلا. رئیس ستاد تبلیغاتی ماندلا با قرار گرفتن در پشت تریبون در حمایت از زوما گفت: چه حسن اتفاقی! هم ماندلا اینجاست و هم زوما.
ماندلا پس از پاسخ گویی به استقبال طرفداران خود در جایگاه و در کنار دیگر میهن پرستان حزب نشست تا به سخنرانی زوما گوش دهد. تمامی پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که حزب کنگره ملی آفریقا در این انتخابات حداقل 60 کرسی کنگره را به خود اختصاص دهد. حزب حاکم در شرایطی همچنان در امور مملکتی یکه تازی می‌کند که بسیاری از منتقدان رهبران این حزب را به فساد مالی و اخلاقی و سوءاستفاده از قدرت متهم می‌کنند.
پس از 15 سال هنوز حزب حاکم تنها امید سیاه‌پوستان و فقرا در این کشور است. در شرایطی که زوما با اتهام تجاوز جنسی هم روبه رو است میزان رای‌های به صندوق انداخته شده به نفع او در دور نخست نشان داد که آفریقایی‌ها سیاست را از مسائل قضایی جدا کرده‌اند. دیوان عالی آفریقای جنوبی اما پیش از ریاست جمهوری زوما تمامی پرونده‌های او را مختومه اعلام کرد.
نظر شما