الیزا ذوالقدر:
در این میان شاید بتوان گفت مغفول‌ترین موضوع در هر انتخابات موضوع بهداشت و سلامت جامعه است که تک تک مردم با آن سروکار دارند و هیچ کس هم از وضعیت نابسامان آن راضی نیست. اما متأسفانه کمتر نامزدی برنامه‌ای در این رابطه ارائه می‌کند. این در حالی است که همه بر این نکته تأکید دارند که محور توسعه انسان سالم است و سلامت در دنیای امروز تنها به معنای بیمار نبودن نیست.
مردم باید متقاضی اصلاح نظام سلامت باشند
دکتر مرندی که خود زمانی سکاندار بهداشت و سلامت کشور بوده و امروز نیز به عنوان نماینده مردم در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس مسائل مربوط به این حوزه را پیگیری می‌کند معتقد است که دلیل این امر عدم درک درست از مسئله و مفهوم سلامت در میان دولتمردان است.
وی می‌گوید: هیچ گاه به موضوع سلامت در کشور ما به عنوان یک موضوع زیربنایی توجه نشده است و تلاش نکردیم حتی با همین اعتبارات محدود نظام سلامت مناسب‌تری ایجاد کنیم.
وزیر اسبق بهداشت سلامت را یک مفهوم بین‌المللی می‌داند و ادامه می‌دهد: سازمان بهداشت جهانی در تعریف سلامت بر برخورداری مردم از حداکثر سلامت جسم، روان و رفاه اجتماعی تأکید دارد در حالی که عموم مردم معتقدند که سلامت به مفهوم بیمار نبودن است. در کشور ما هم این موضوع نه تنها یک بینش عمومی است بلکه مسئولان و حتی پزشکان ما هم چنین دیدگاهی دارند.
وی می‌گوید: وظیفه ما به عنوان گروه پزشکی و همچنین وزارت بهداشت این است که سلامت جامعه را ارتقا ببخشیم و از بیماری‌ها جلوگیری کنیم و اگر عده‌ای به رغم همه تلاش‌ها بیمار شدند به درمان آن بپردازیم. این کاری است که بسیاری از کشورهایی که از نظر اقتصادی از ما پایین‌تر بودند در آن موفق شدند کشورهایی همچون سریلانکا، کاستاریکا و کوبا که با درآمد ملی محدود وسرانه کم موفق شدند سیستم مراقبت و بهداشت اولیه تأسیس کنند.
مرندی با اشاره به اینکه در کشور ما نیز در سطح روستاها و شهرهای محروم سیستم مراقبت و بهداشت اولیه تأسیس شده است اما در ارجاع و سطح 2 به مشکل برمی‌خورد و وزرای بهداشت هم به این موضوع توجهی نداشته‌اند.
وزیر اسبق بهداشت با تأکید بر اهمیت آموزش سلامت در کشورهایی که نظام سلامت پیشرفته‌ای دارند می‌گوید: تحصیلات در این کشورها اجباری و رایگان است و همه بچه‌ها مجبورند وارد مدرسه شوند و در تمام این 12 سال نیز عمده مسائل مورد آموزش مسائل اجتماعی و سلامت بود به گونه‌ای که فردی که از مدرسه بیرون می‌آید کاملاً می‌داند که چه کار کند و چه حقوقی دارد.
وی با اشاره به بازگشت کشورهایی مانند شیلی، برزیل و مکزیک به این مکتب برای ایجاد تحول در جامعه می‌گوید: در کشوری مانند شیلی که به 25 درصد افراد جامعه یارانه تعلق می‌گیرد آن را به زن خانواده می‌دهند تا جایگاه زن را بالا ببرند و شروطی نیز می‌گذارند. 53 شرط که مربوط به مسائل عام‌المنفعه و سلامتی است. به طور مثال زن هنگام بارداری باید به مراکز بهداشت و درمان مراجعه کند و هنگام زایمان نیز به مراکز مربوطه برود.
افراد باید مکرر به مراکز بهداشت و درمان مراجعه کنند و این تبدیل به فرهنگ شده است. به این ترتیب این کشورها توانسته‌اند شاخص‌های سلامتی را به شدت بالا ببرند. این برنامه‌ریزی‌های زیربنایی است که برای آگاهی دادن به مردم صورت می‌گیرد اما در کشور ما این ابعاد مغفول مانده است.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان اینکه اگر سیستم مراقبت درست کار کند 30 تا 35 درصد از بیماری‌ها با هزینه کم شفا می‌یابد، می‌گوید: اما ما این کار را نمی‌کنیم و بیماری را در مراحل پیشرفته می‌شناسیم آنگاه مجبوریم عده‌ای را از خدمات اولیه محروم کنیم تا بتوانیم هزینه درمان با داروهای پیشرفته را تأمین کنیم.
وی معتقد است: در ایران پول‌ها نابجا مصرف می‌شود و اعتبارات به جای پیشگیری به مصرف تجهیزات و داروهای پیشرفته می‌رسد. به این دلیل است که در هر کوی و برزنی بخش قلب وجود دارد و دستگاههای پیشرفته نصب شده است.
مرندی به ناتوانی آمریکا از خرید تجهیزات گسترده به رغم سرانه چندین برابری کشور ما اشاره می‌کند و می‌گوید: در هیچ کجای دنیا آنقدر که ما برای بیماری‌هایی مانند ام‌اس یا سرطان هزینه می‌کنیم هزینه نمی‌شود در حالی که اگر برنامه‌ریزی‌ها درست باشد، مراقبت‌ها از پایین تا بالا دقیق صورت گیرد و آموزش را اجباری کنیم مردم هم متوجه می‌شوند که چه باید بکنند. آنگاه آنها از ما طلبکار و متقاضی می‌شوند. در این صورت است که دولت و مجلس هم مجبورند به تقاضاها پاسخ دهند.
مرندی ادامه می‌دهد: مردم ما الان به دنبال بخش قلب و MRI هستند و هر نماینده‌ای هم فکر می‌کند اگر تجهیزات مدرن را به منطقه خود ببرد سلامتی را به آن منطقه برده است در حالی که پزشکی مدرن 4درصد در سلامت نقش دارد.
وی تأکید می‌کند: وقتی مردم آگاهی داشته باشند با اقتصاد مناسب می‌توان سطح سلامت را بالا برد اما هم‌اکنون پولی که هزینه می‌کنیم برای قشر محدودی است MRI و تجهیزات پیچیده به چه درد روستایی بیچاره می‌خورد. در حال حاضر پول کشور برای افراد متمکن هزینه می‌شود و این هزینه‌ها باعث فقیرتر شدن مردم خواهد شد.
دفاع از نظام سلامت رأی‌آور نیست
از سوی دیگر دکتر مسعود پزشکیان نیز خواست و توقع مردم از نظام سلامت را سبب بی‌توجهی نامزدهای انتخاباتی به این بخش در تبلیغات انتخاباتی خود می‌داند و می‌گوید: وقتی حساسیت مردم به موضوع سلامت آنقدر نیست که دفاع و برنامه‌ریزی برای نظام سلامت در تبلیغات انتخاباتی رأی‌آور باشد نامزدها هم ترجیح می‌دهند به مسائل ابتدایی‌تر بپردازند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و وزیر بهداشت در دولت خاتمی معتقد است: اگر در کشورهای توسعه یافته آموزش و سلامت در برنامه‌های انتخاباتی مهم است به این دلیل است که زیرساخت‌های آموزشی و سلامت آنها شکل گرفته است اما در کشور ما که مشکلات ابتدایی‌تری مانند آب و نان و بیکاری وجود دارد توجه مردم هم به این موضوعات است و سیاستمداران نیز یک عمر است با تکیه بر این موارد رأی می‌گیرند.
وی تأکید می‌کند: ما هنوز در فکر حل مسائل ابتدایی مانند سرپناه، آب، پول سیر کردن شکم و مسائلی از این دست هستیم. وقتی از این وضعیت بیرون بیاییم می‌توانیم به زیرساخت‌ها توجه کنیم و سیاستمداران هم به آن بپردازند.
پزشکیان بزرگترین مشکل نظام سلامت فعلی را مدیریت می‌داند و می‌گوید: هزینه زیاد، دسترسی نامناسب عوارض و عدم پاسخگویی همه و همه به مدیریت بی‌تفاوت و بی‌مهارت بازمی‌گردد که توان برخورد با مشکلات را ندارد.
وی ادامه می‌دهد: اگر مدیری واقعاً مدیر باشد می‌تواند بر اساس همین منابع هم نیازها را رفع کند اما تا زمانی که مشکل مدیریت حل نشود بحث‌های دیگر حاشیه‌ای است. ما پول نفت را خرج می‌کنیم تا هزینه ناتوانی‌های مدیران خود را بدهیم. مدیران بیمارستان‌های ما بدهی‌های آنچنانی بالا می‌آورند و ما نفت می‌فروشیم و بدهی‌ها را می‌دهیم بی‌آنکه آن مدیر پاسخگوی عملکرد نادرست خود باشد. در نظام سلامت اصلاً بحث پاسخگویی به بیماران، هزینه و اثربخشی مطرح نیست. بخش‌هایی وجود دارد که با 10 متخصص عملکرد درستی ندارند. این مشکل از چیست؟ آیا می‌توان باز هم کمبود اعتبارات را بهانه کرد یا مشکل مدیریتی است.
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تأکید دارد: باید توقعات جامعه را اصلاح کرد. تا مردم نخواهند و آگاهی آنها به سطحی نرسد که مطالبات اصلی آنها سلامتی خود، محله و مملکتشان باشد و این را از حاکمیت نخواهند سیاستمداران هم به دنبال این مسائل نمی‌روند.
وی آگاهی بخشی و حساس کردن مردم را از جمله وظایف رسانه‌ها می‌داند و می‌گوید: توسعه و پیشرفت بدون سلامت معنا ندارد اما این مردم هستند که باید سیاستمداران را مجاب کنند به این موضوعات بپردازند.
به زودی تبلیغات انتخاباتی بسیار جدی‌تر می‌شود و در هر شهر و روستایی مسائل و اخبار مربوط به انتخابات در کانون توجه مردم قرار می‌گیرد اما گویا باز هم قرار است در این انتخابات همه فراموش کنند که سامان یافتن طرح پزشک خانواده می‌تواند گره از کار بسیاری بگشاید و یا پرداختی ایرانیان از هزینه بهداشت و درمان بر خلاف برنامه چهارم توسعه به 70درصد رسیده است و کسی هم باید از بار این هزینه کمرشکن بکاهد.
نظر شما