حالا فرض كنيد ما هم مثل شما روز جمعه بيست و نهم ارديبهشت امسال در خانه نشستيم و كانال تلويزيون را زديم روى يك سريال تركى تا قسمت هشتصد و پنجاهم آن را ببينيم يا زديم روى شو تا با شيش و هشت قر بدهيم يا اصلا سرمان را فرو برديم در خواندن "روح القوانين" جناب "منتسكيو" تا اندكى متوجه شويم چطور شد كه اينطور شد؟! يا دست به هر كار حلال و نيمه حلال ديگر بزنيم تا نكند وسوسه شده و برويم شناسنامه را از صندوق دربياوريم و عازم حوزه ى انتخابيه شويم و ناگهان و از روى هيجان به روحانى راى بدهيم!
نتيجه چه خواهد شد؟
خيلى ساده است! آن برادر نامزدمان! كه من و تو هر دو از ايشان خوشمان نمى آيد و البته ايشان هم از ما خوشش نمى آيد، با حداكثر شش، هفت ميليون راى كمتر نسبت به دوره هاى قبل مى شود رئيس جمهورى اسلامى ايران و از اواخر اَمرداد ماه سال هجرى خورشيدى جارى هم مى رود مى نشيند در انتهاى خيابان پاستور و شروع مى كند به پنبه كردن هر آنچه قبلا ما با خون دل رشته ايم!
بعد ما بايد شب و روز به روىِ حضرات بياوريم كه آقا با نيامدن ما فلان قدر مشاركت كمتر شد پس اگر در انتخابات آينده مشاركت بالا مى خواهيد كارى كنيد كه ما هم بياييم! و باز هم فرض كنيد حضرات به حرف ما گوش كردند و گفتند: نازنينان، مه جبينان، پيام شما را شنيديم! حالا بگوييد چه كار كنيم كه شما دفعه ى بعد در انتخابات شركت كنيد؟ و ما هم سياهه اى از خواسته هايمان را بگذاريم روى ميز مذاكره و بگوييم اينها را مى خواهيم وگرنه گزينه هاى سخت ترى را روى ميز خواهيم نهاد!
اشكال كار از همين جا نمايان خواهد شد! به احتمال قريب به يقين همه ى ما روى يك فهرست مشترك از اصلاحات مورد نظر در نظام سياسى به نتيجه نخواهيم رسيد و اگر هم برسيم طرف مقابل آن را به راحتى نخواهد پذيرفت! و دست آخر چيز زيادى نصيب ما نمى شود چون در موقعيت چندان قوى در مذاكرات نخواهيم بود. نبايد فراموش كرد كه در شرايط تحريمِ انتخابات، همه ى مراكز تصميم گيرى و قدرت به دست آنهايى كه نه ما از آنها خوشمان مى آيد و نه آنها از ما خوششان مى آيد، خواهد افتاد. از مجلس گرفته تا شوراها و رياست جمهورى...
راه حل ديگر چيست؟ نمى شود كه تا ابد آنها انتخابات برگزار كنند و ما بنشينيم در خانه و راى ندهيم و دائم كناب بخوانيم يا سريال ببينيم؟! ما دنبال زندگى بهتر هستيم، دنبال حقوق اجتماعى و سهم خود در قدرت سياسى هستيم. در صد سال اخير دو بار براى همين چيزها انقلاب كرده ايم. رژيم سياسى كشور را عوض كرده ايم.
مى فرمائيد گزينه هاى سخت تر را بگذاريم روى ميز؟ تظاهرات و اعتصاب؟ با نافرمانى مدنى؟ باشد فرض كنيد همه ى اين كارها را انجام داديم. اصلا پيروز هم شديم بعد چه كار مى خواهيم بكنيم؟ رفراندوم برگزار مى كنيم؟ انتخابات آزاد؟ دمكراسى؟ چه تضمينى هست كه آن انتخابات كاملا آزاد باشد؟ اينكه شما از الان براى يك آينده ى مبهم ضمانت بدهيد كه براى ما نان و آب نمى شود! بايد ببينيم بر چه اساسى ما فكر مى كنيم اگر رژيم سياسى عوض شود حتما انتخابات آزادترى خواهيم داشت؟
مگر دمكراسى چقدر در كشور ما ريشه و سابقه دارد؟ اصلا از كجا معلوم بازندگان انتخابات تَن به نتيجه ى آن بدهند و دست به اسلحه نبرند آن هم در شرايط هيجانى بعد از هر انقلاب؟
نكند فكر مى كنيد در اثر انقلابی جديد ما تزكيه ى روحى و اخلاقى مى شويم و رفتارهايمان مدرن مى شود؟ بگذاريد يك مثال بزنيم، سابقه ى چهارشنبه سورى در سرزمين ما به بيش از دو هزار سال مى رسد. آيا توانسته ايم اين مراسم قديمى را امروز با رعايت نكات ايمنى و درست و آبرومندانه برگزار كنيم به نحوى كه هر سال در عصر آخرين سه شنبه ى سال تعدادى كشته و زخمى در سراسر كشور ندهيم؟ آيا دوست داريم جهانگردان غير ايرانى بيايند ايران و فقط عصر چهارشنبه سورى در خيابان هاى تهران دور بزنند و بروند و درباره ى رفتارهاى فردى و اجتماعى ما قضاوت كنند؟ حالا شما بفرماييد در زمينه اى كه سابقه ى ما در آن به صد سال هم نمى رسد چطور مى توانيم ناگهان تغيير روش داده و درست عمل كنيم؟ به همه فرصت برابر بدهيم؟ از كجا معلوم برنده ى انتخابات چون قدرت گرفت حقوق بازنده ها را رعايت كند؟ بد نيست نگاهى به كشورهاى همسايه بياندازيم ببينيم نتيجه ى دمكراسى تزريقى و بدون زمينه و تجربه ى تاريخى چه بوده و چه ارمغانى براى مردمان آن كشورها آورده؟
مسئله اين است كه اگر ما به اصلاحات معتقد نيستيم و در عين حال مى خواهيم وضع زندگى مان تغيير كند و فكر مى كنيم چاره اى جز انقلاب نيست؛ بايد بدانيم هيچ كس نمى تواند به طور قطع بگويد كه بعد از انقلابِ فرضىِ آينده دمكراسى برقرار خواهد شد! دمكراسى را بايد ياد گرفت بايد فهميد بايد با تمام وجود قبول كرد. مصادره به مطلوب كردن مفهوم دمكراسى خطر سقوط به ورطه ى ديكتاتورى را افزايش خواهد داد. البته در دنياى امروز هيچ ديكتاتورى اعلام ديكتاتور بودن نمى كند و اغلب ديكتاتورها مدعى دمكراسى هستند. گذشت دوره ى لويى چهاردهم در فرانسه كه براى پايان دادن به همه ى بحث ها و يكپارچه كردن كشور در قرن هفدهم رو به خانم ها و آقايان فرمودند: "كشور منم!"
امروز اغلب سياسيون و قدرتمداران يا مدعى دمكراسى اند يا وعده مى دهند ما را به دمكراسى رهنمون خواهند كرد و نسل لويى هاى روراست هم منقرض شده است و اين يعنى اينكه ما با شرايط پيچيده ترى نسبت به گذشته مواجه ايم و تشخيص درست از غلط و راست از دروغ آسان نخواهد بود.
دمكراسى را بايد تجربه كرد، فهميد، در مورد آن صحبت كرد، خواند، نظريه پردازى كرد و وارد عمل شد. هر دو انقلابِ مشروطه و اسلامى در طى صد سال اخير و حوادث بعد از آنها، آشوب ها، ناملايمات، هيجان ها، ناگوارى ها و هزاران اتفاق تلخ و شيرين به ما آموخته است كه بايد بيشتر ياد بگيريم! بايد انديشه كنيم! دوره ى هيجان و زيرو رو كردن و خراب كردن به اميدِ ساختن دوباره گذشته است!
انتخابات فقط عرصه ى رقابت نيست. عرصه ى بحث و نظر هم هست. عرصه ى نقد و انتقاد هم هست. محل طرح مباحث گاه حساس هم هست.
انتخابات فقط انداختن برگه ى راى به داخل صندوق نيست بلكه زمانى است براى طرح نظرها و ايجاد جدل ها كه همه ى طرف ها در نهايت از آن سود خواهند برد و جامعه را رشد خواهد داد.
دمكراسى پديده اى نيست كه از دلِ بر هم ريختگى و آشوب و هيجان و خشم و هياهو بيرون بيايد.
امروز كشور ما هستيم! مشاركت كنيم تا كشور حفظ شود!
نظر شما