مردم ازخانه‌هایشان بیرون زدند و حیران به رود گل‌آلودی چشم دوختند که وسط خیابان ویراژ می‌داد، آنها لبخند بر لب با سیلابی که راه گم کرده و پا به شهرشان گذاشته بود، سلفی گرفتند و تصویر تازه‌ای از موج بارشی که چتر آسمان کشور شده، ثبت کردند. موج بارشی اخیر که برف و باران شده و بر سر ایران باریده، به جز تصویر جاده‌های مسدودشده ازبرف، روستاهای سیل‌زده و شکسته‌شدن سد جهرم، اتفاق دیگری در استان فارس رقم زد؛ تالاب‌ها و رودهای مرده، زنده شدند و پرندگان مهاجر سر رسیدند، انجیرستان‌های تاریخی استهبان سیراب شد و آبشاری که ناگهان از کوه چمان سرازیر شد، بازدیدکنندگان نقش رستم را شگفت‌زده کرد.
بارش‌ها به جز برافروختن موج شادی در شیراز، تمام استان‌ها را که مدت‌ها تشنه مانده بودند، غرق نعمت کرد. استان فارس که از مهر تا اول بهمن نسبت به میانگین بلندمدت با ٧٨درصد کمبود بارش مواجه بود، درهمین ٦-٥روز این کمبود را چنان جبران کرد و به ٢٥درصد افزایش بارش رسید. با این همه بعضی می‌پرسند، آیا برای این بارش سیل‌آسا که با حجمی زیاد و درمدتی کوتاه، سیلاب به راه انداخت، باید خوشحال بود؟مردم در دو- سه روز گذشته مدام تصاویری را که از باران شدید و سیلاب گل‌آلود و برف گرفته‌اند، درشبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشتند و این میان تصویری از روان‌شدن آب در تخت جمشید یکی از واکنش‌ها بود. روزجمعه اگرچه اول تصویری از آبگرفتگی در تخت جمشید، مردم و دوستداران میراث فرهنگی را نگران کرد، اما ساعتی بعد عکسی دیگر دست به دست شد که آبراهه‌های زیرزمینی تخت جمشید را نشان می‌داد. به این عکس که بارها و بارها درتمام شبکه‌های اجتماعی دیده شد، این نوشته ضمیمه شده بود: «هنر ایرانیان باستان باعث تخلیه سیلاب در یک‌ساعت شد.»
خوشحالیم و همچنان در بحران
بارش‌ها تالاب‌ها و رودخانه‌های تشنه را هم دوباره زنده کرد. مثل تالاب مهارلوی استان فارس که پیش از این تحت‌تأثیر خشکسالی، بی‌آب شده بود اما درچند روز گذشته بیش از ٧٠درصد آبگیری شد و امید بازگشت پرندگان بومی و مهاجر را در دل تالاب زنده کرد.
شاهرخ فاتح، رئیس مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور می‌گوید: بابت بارش‌ها باید خدا را شکر کرد، چون حتی کمترین بارش‌ها هم به کمبود منابع آب کشور کمک خواهد کرد. او معتقد است، بهمن پربارشی که پشت سر گذاشتیم، بدهکاری انباشته بارشی را تا حد زیادی جبران کرده است، اما هشدار می‌دهد: «یادمان نرود که میزان کمبود منابع آبی که سرزمین ما با آن مواجه است، با این بارش به کلی جبران نخواهد شد. هرچند که باز هم جای شکرگزاری دارد و بارش‌ها به جا بوده، اما این نباید ما را به اشتباه بیندازد و تصور کنیم که تمام مشکلاتمان حل شده است. منابع آبی کشور ما همچنان دچار بحران است و نیاز به مراقبت دارد.»
فاتح درباره این‌که آیا این سیلاب‌ها شانس ذخیره‌شدن دارند، چنین توضیحی می‌دهد: «بارش اخیر درمناطقی که خاک اجازه می‌دهد، هدررفت نخواهد داشت؛ دراین میان بخشی از بارش‌های دریافتی به منابع آب زیرزمینی اضافه می‌شود و بخشی دیگر به شکل منجمد ذخیره خواهد شد. بارش‌ها در ارتفاعات به شکل برف و بخشی از آن نیز درمناطقی با ارتفاع کمتر به صورت آب زیرزمینی ذخیره خواهد شد، دراین‌باره باید خشنود بود.»
او می‌گوید خوشحالی از بارش‌ها تنها برای استان فارس نبوده بلکه تمامی استان‌های کشور از نعمت بارش بهره‌مند شدند. استان‌هایی که پیش از این «شرایط دشواری را به لحاظ میزان بارش داشتند، ازبحران خارج شدند و عقب‌افتادگی‌های بارشی‌شان تا حد قابل قبولی جبران شد.»
براساس آماری که رئیس مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور می‌دهد، درحالی که در ابتدای بهمن‌ماه استان یزد نسبت به بلندمدت حتی ٨٥ درصد کمبود بارش داشت، بارش‌های اخیر توانسته از حجم این کمبود بکاهد یا بوشهر که از جهت کمبود بارش امسال به نسبت بلندمدت، شرایط نامناسبی داشت، توانسته این وضع را جبران کند.
او این تغییرات را به زبان آمار شرح می‌دهد: «از ابتدای سال آبی ٩٥-٩٦ (ابتدای مهرماه ٩٥) تا اول بهمن‌ماه امسال کل کشور به نسبت بلندمدت با کمبود بارشی ٤٦درصدی مواجه بوده است. در نگاه استانی به‌طور نمونه استان یزد درهمین مدت به نسبت بلندمدت کمبودی ٨٥درصدی داشت، هرمزگان درهمین بازه٨٤ درصد، سیستان‌وبلوچستان٨٤درصد، کرمان٨٣ درصد، بوشهر٨٠ درصد و استان فارس٧٨درصد بارش داشت؛ صبح دیروز در آخرین روز بهمن‌ماه مجموعه کشور که پیش از این ٤٦درصد کمبود بارش داشت، به یمن موج بارشی اخیر به رقم ٣ رسید: یعنی تنها ٣درصد کمبود بارش.»به گفته او، براساس همین آمار کمبود بارش استان یزد به ٣٩ و در استان بوشهر به ٥ رسید. ازطرفی هرمزگان با ٢٥درصد افزایش، سیستان با ١٧,٥درصد افزایش، کرمان با ٢٣ و استان فارس با ٢٥درصد افزایش بارش، آن کمبود را جبران کردند.
انجیرستان تاریخی سیراب شد
بارش مداوم ٥روزه برای استهبان هم نعمت بود؛ از سیراب‌شدن بختگان تا انجیرستان باستانی. رسول حاجی‌باقری، فعال محیط‌زیست، انجمن نجات‌بختگان در استهبان به «شهروند» می‌گوید؛ با این‌که باران سنگین بود اما یکسره نبود و این وقفه باعث شد آب‌ها جذب زمین شوند: «مردم خیلی وقت بود چنین بارشی ندیده بودند. تمام رودخانه‌ها و آبشارهای فصلی منطقه تحت‌تأثیر قرار گرفتند. اگرچه دستکاری طبیعت و برداشت خاک از بستر رودخانه‌ها باعث شد همه جریان‌های آب به سمت تالاب بختگان سرازیر نشوند، اما قسمت‌هایی از این تالاب به شکل سطحی آبگیری شد و نی‌ریز هم از این نعمت بی‌بهره نماند. هرچند این آبگیری موقتی است و معلوم نیست تا کی دوام بیاورد.»
۴۷۴۷
نظر شما