حکایت ترافیک‌بی‌پایان تهران؛ پلیس‌وشهرداری عاجز، مردم کلافه

زهرا داستانی: براساس آماری که در سال ۲۰۱۵ منتشر شده تهران در میان ۳۰ کشور رتبه تهران در رده هشتم پرترافیک ترین شهرها را به خود اختصاص داده است. گرچه ترافیک مشکل همیشگی کلانشهرهایی همچون تهران بوده اما این‌ روزها گره ترافیک شبانه کورتر شده و مردم بیش از پیش از شهرداری به خطار ناکارآمدی راه‌حله‌ایش گلایه‌مندند.

اوج گره ترافیکی شبانه تهران

خط‌های قرمز روی نقشه نشان می‌دهد که خانه نشینی یا ماندن در اداره بهتر از مواجه با ترافیک سنگین خیابان‌های تهران است. عقربه‌ها روی ساعت ۵ عصر نشانه رفته‌اند و حوالی آن می‌چرخند. هفتم آذر ماه است، روز نحص ترافیک تهران در سال ۹۵. گرچه ترافیک در تهران سابقه بسیار دارد اما این اولین ترافیک سنگین عصرگاهی در تهران است که تا پیش از این بی سابقه بوده است. اما علت این ترافیک سنگین و بی سابقه چه بوده؟ سرهنگ محسن ترابیان، معاون ترافیکی پلیس راهور تهران بزرگ، تعطیلات چند روزه پیش را علت آن دانسته و گفته است: با توجه به خروج بسیاری از شهروندان برای مسافرت در تعطیلات پایان ماه صفر شاهد ترافیک سنگین و پرحجم در بیشتر معابر اصلی و بزرگرایی تهران به ویژه مسیرهای خروجی شهر بوده ایم.

تقریبا یک ساعت به پایان روز هفتم آذر ۹۵ باقی‌مانده و به رغم اینکه پلیس راهور پیش بینی کرده بود از حجم ترافیک سنگین کم کم کاسته می‌شود، اما نقشه آنلاین ترافیک تهران حکایت دیگری دارد و ترافیک شدید شبانه در بزرگراه‌ها و برخی معابر اصلی تهران ادامه دارد. ساعت ۱۱ نیمه شب است و عده‌ای از تهرانیان به جای استراحت در خانه همچنان پشت فرمان در حال شکستن صف‌های عریض و طویل خوردوها هستند و تنها شانسی که آورده‌اند این است که فردا می‌توانند در خانه بمانند و به لطف تعطیلی در تقویم از خوابیدن تا لنگ ظهر لذت ببرند.

بالاخره خیابان‌ها آرام گرفت و خطوط روی نقشه ترافیک رنگ سبز را دو ساعت پس از نیمه شب به خود دید و همه خیابان‌ها و بزرگراه‌های اصلی شهر چون خیابان های پاسداران، کامرانیه، فرمانیه، قیطریه و بزرگراه های همت شرق و غرب، چمران، حکیم و صدر که تا ساعت‌ها مسدود شده بود نفسی کشید و بالاخره شهر به خواب فرو رفت.

اولین واکنش ها

ترافیک شدید شبانه پایتخت صدای مسئولان را هم درآورد و یک روز پس از این حادثه، پرویز سروری، عضو شورای اسلامی شهر تهران در سیصد و هشتمین جلسه شورای شهر تهران کلید انتقادات به ترافیک را زد و بخشی از آن را به گردن تعطیل نکردن روز سه شنبه توسط دولت انداخت و گفت: علت اصلی ترافیک در بزرگراه های شمال پایتخت به دلیل برگزاری اختتامیه نمایشگاه لوازم خانگی در محل نمایشگاه های تهران بود.

تهران دوباره ترافیک شبانه را تجربه کرد

روز شنبه ۱۳ آذر ۹۵، هفتاد و سومین روز پاییز و اولین روز هفته درست پس از چند روز یکی درمیان تعطیلی بازهم خیابان‌های تهران قفل شد. نقشه آنلاین ترافیک معابر پایتخت نشان می‌داد خیابان ها و بزرگراه‌های شمالی شهر قفل هستند.

دلیل ترافیک شبانه از زبان مسئولان

قفل جدید ترافیک در تهران اما سبب شد تا مسئولان در رابطه با آن توضیحاتی دهند و دلیل آن را بیان کنند. سردار محمدرضا مهماندار، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ دو دلیل را علت این اتفاق بیان کرد و گفت: افزایش حجم ترافیک در روزهای اخیر چند دلیل دارد که یکی از این دلایل، تغییر در ساعت و محدوده طرح ترافیک به دلیل افزایش آلودگی هوا بود که خود طبیعی است تا چند روز پس از بازگشت این ساعت به حالت اولیه حجم ترافیک افزایش پیدا کند تا شهروندانی که موفق به انجام یک سری از کارهای خود در محدوده مرکزی پایتخت نشده بودند آن را انجام دهد. وی تعطیلات پایانی ماه صفر را عامل دیگری برای افزایش ترافیک در معابر پایتخت بیان کرد و افزود: در روزهای قبل و بعد از این تعطیلات شاهد حجم بالای ترافیک در معابر تهران بودیم چراکه بسیاری از شهروندان مشغول انجام کارهای خود بودند تا از تهران خارج شده و پس از آن نیز موج بازگشت آنان سبب افزایش حجم ترافیک در معابر شد.

همت رسانه‌ها برای پیدا کردن راه حلی برای ترافیک

اعصاب را خط خطی می‌کند؛ این را کسی نه می‌تواند کتمان کند و نه کسی هست که آن را تجربه نکرده باشد. چه ناسزاهایی که از دهان مردم بیرون نمی‌آید و چه دست به یخه شدن‌هایی که دیده نمی‌شود. مسئولان همیشه سعی کرده‌اند تا با پروژه‌های کلانی چون ساخت اتوبان‌های عریض و طویل و زیر گذرها و روگذرها فکری به حال این مشکل کنند که اکثرا راهی به جایی نبرده است. در این میان رسانه‌ها نیز سعی می‌کنند فکرشان را روی هم بگذراند و راه حلی بیابند. روزنامه اطلاعات در واکنش به ترافیک‌های اخیر تهران نوشته است: راه واقعی و عملی حل مشکل ترافیک و به تبع آن آلودگی هوای تهران نه اجرای طرح زوج و فرد است و نه گسترش اتوبان‌ها و بزرگراه‌ها . تنها راه ‌اخذ عوارض از خودروهای تک سرنشین و هزینه کرد آن در طرح‌های مهمی مانند مقابله با آلودگی هوا و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و گسترش حمل و نقل همگانی و ...‌ است.

اما روزنامه اعتماد نیز سعی کرده تا به این سوال پاسخ دهد که آیا ترافيك تهران حل شدني است؟ در پاسخ به این سوال گفته است آری، به شرط اينكه واقعا و به دور از حركت‌هاي شعاري و نمادين تمامي سازمان‌هاي مرتبط پاي كاربيايند و با تشكيل كميته‌اي، هركدام وظيفه‌اي را برعهده بگيرند تا بتوانيم از اين بحران خارج شويم وگرنه دور از انتظار نخواهد بود كه اين قفل امروزي ترافيك، روز به روز محكم و سفت‌تر شود و حركت در خيابان‌هاي تهران هر روز سخت‌تر و زمان برتر.

ترافیک درد مشترک

ترافیک درد مشترک است. مسئول و غیر مسئول را نمی‌شناسد. گریبان همه را می‌گیرد و این بار نیز ترافیک شبانه تهران داد ابوالفضل قناعتی، عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران را در آورده و از پلیس راهور خواسته تا چاره ای برای حل این مشکل بیندیشد. او گفته است: حجم ترافیک به حدی است که موجبات اعتراضات گسترده مردم را فراهم کرده و زندگی شهروندان بخصوص سکنه این مناطق را با مشکلات زیادی مواجه کرده است. او اما دلیل این ترافیک را مبهم دانسته و راه حل آن را در گماشتن پلیس و مامور در محل معابر پرترافیک دانسته است. پلیسی که اقدام به باز کردن معابر کند و حتی در صورت لزوم به تغییر شکل هندسی معابر اقدام کند.

پلیس دست به دامان مردم شد

روزهاست که تهران درگیر ترافیک سنگین است اما در روز یازدهم این پلیس است که پیش از ترافیک وارد عمل می‌شود. سردار محمدرضا مهماندار، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران در روز پنجشنبه ۱۸ آذر از پیش بینی ترافیک سنگین اغلب معابر تهران در عصر آن روز خبر داد و از شهروندان خواست که زمان سفر خود را مدیریت کرده و تا حد امکان از ناوگان حمل و نقل عمومی برای تردد استفاده کنند. او درباره افزایش حجم ترافیک در معابر پایتخت گفت: هر معبر دارای یک ظرفیت خاصی است و بنابراین بدیهی است که ورود بیش از ظرفیت خودرو به داخل معابر سبب ترافیک سنگین در آنها خواهد شد و کاهش طول روز، سرمای هوا و ... نیز سبب افزایش تعداد خودروها در معابر شده است.

کلاف سر در گم خیابان های تهران پلیس را عاجز کرد

این برای بار چندم است که مهماندار، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران در جریان چند روزه ترافیک تهران نشست برگزار کرده اما این بار با بارهای دیگر متفاوت است. او اعتراف کرده که ترافیک پایتخت به نقطه غیرقابل‌تحمل رسیده است. ترافیک تهران مشابه یک بیمار که حال وخیمی دارد، است و کوچکترین تلنگر به این بیمار باعث می‌شود که به کما برود، بنابراین کوچکترین مداخله ترافیک تهران را دچار اختلال می‌کند چه بسا که با کمترین بارش باران یا برف یا برگزاری نمایشگاه در تهران وضعیت ترافیک تهران وخیم‌تر می‌شود و تهران به طور کلی قفل می‌شود؛ در چنین شرایطی است که شهروندان مسیر 1.5 ساعته را 3.5 ساعت طی می‌کنند. او دلایل بی‌نظمی در ترافیک پایتخت را تشریح کرد و عدم سازماندهی تردد در شهر تهران، برگزاری نمایشگاه‌ها، افزایش بی‌رویه خودروها، اشباع حجم ترافیک و ... را از جمله دلایل آن شمرد.

مردم: مترو شلوغ و خیابان‌ها بسته‌است، چه کنیم؟

گرچه بارها و بارها مسئولان دلیل‌های مختلفی را برای ترافیک شبانه پایتخت اعلام کرده‌اند اما شاید مردم بهترین افرادی باشند که بدانند عامل ترافیک‌کشنده شبانه تهران چیست؟ در این رابطه خبرآنلاین از مردم نظر خواسته است که بسیاری از مخاطبان کمبود وسیله نقلیه عمومی، مدیریت نامناسب شهری و پلیس راهور، مهاجرت بی‌رویه به تهران و خودروهای تک‌سرنشین را عامل اصلی ترافیک پایتخت عنوان کرده اند. 

بسیاری از مردم از شلوغی مترو در شب‌های پر ترافیک تهران گلایه مند بوده‌اند؛ برخی می گویند ترافیک جاده های اطراف تهران و خیابانهای داخلی این کلانشهر، راه بندان شده. 

شهروندی در این باره نوشته: در حال حاضر بزرگترین مشکل شلوغی بیش از حد مترو در ساعات اولیه و انتهایی کار است. خط 3 متروی تهران شلوغ ترین خط است چون هر یک ربع به یک ربع می آید و اگر روزی 5 دقیقه هم تاخیر داشته باشد فاجعه می شود. هرروز با این اوضاع ما در رفت و آمد هستیم و این خیلی غیرقابل تحمل شده است متاسفانه هیچکس هم این مساله را پیگیری نمی کند. به جای اینکه هرروز خط جدید و ایستگاه جدید افتتاح کنند کاری برای دیر آمدن قطار ها بکنند و زمان معطلی را به حداقل برسانند. متاسفانه در مترو خیلی از زمان های مفید زندگی را از دست می دهیم. 

چراغ های چشمک زن راه حل ترافیک تهران است؟ 

تنها یک روز پس از غیر قابل تحمل خوانده شدن ترافیک تهران از زبان رئیس پلیس تهران و در نظر قرار دادن تدابیر ویژه برای حل آن، غروب روز ۲۴ آذر ۹۵، بازهم خیابان‌ها و اتوبان‌های اصلی شهر تهران قفل شد. روزی که درواقع روز پایانی هفته محسوب می‌شد و البته تا شنبه هفته بعد هم تعطیلات سه روزه در پیش بود. اما راهکار شهرداری برای حل این مشکل چه بود؟ شهرداری تهران برای کاستن از ترافیک فلج‌کننده خیابان‌های پایتخت به فکر تغییر در طراحی ترافیکی خیابان‌ها افتاد و  تغییر در طراحی ترافیکی و خاموش کردن چراغ های چشمک زن را به صورت آزمایشی از میدان فاطمی آغاز کرد. ولی مسگری نجاتی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری منطقه 6 درباره این طرح گفت: بر این اساس میدان فاطمی از مسیر غرب به شرق مسدود شده و بار ترافیکی وارد خیابان جویبار شده و از آنجا هدایت شده به خیابان زرتشت و در ادامه به ولیعصر شمال وارد می شود. شروع طرح همزمان با تعطیلی های آخر هفته بوده تا طرح جا بیفتد تا در ادامه، وضعیت را در روزهای عادی و پر ترافیک بررسی کنیم.

راه‌ حل های امیدوار کننده کمیته عمران شورای شهر

سه هفته ترافیک سنگین در تهران موجب شد تا کمیته عمران شورای اسلامی شهر تهران نیز وارد عمل شود. اقبال شاکری رئیس این کمیته که ترافیک تهران را غیرعادی خوانده، درباره راه حل این مشکل گفته است: اصلاحات هندسی معابر سبب روان سازی ترافیک شهر تهران خواهد شد و شهرداران مناطق باید این اصلاحات هندسی را در دستور کار قرار دهند. او افزوده: دو اقدام می‌تواند سبب بهبود وضعیت ترافیک شهر تهران شود. ایجاد و ساخت معبر جدید نخستین راهکار و برداشتن برخی از موانع در شهر، راهکار دیگری برای روان سازی معابر شهر تهران است. رئیس کمیته عمران شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به لزوم تخریب برخی پلاک‌های موجود در شهر تهران گفته که معابری در شهر تهران وجود دارد که با تخریب یک و یا دو پلاک موجود در آنها، قفل ترافیکی معبر به طور کلی برطرف می شود. او این راه حل را امیدوار کننده دانسته و گفته است که اصلاح رفتارهای ترافیکی شهروندان تهرانی سبب کاهش 30 تا 40 درصدی ترافیک در پایتخت خواهد شد.

در حالی که شورای شهر حرف از اصلاح رفتار برای کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی ترافیک پایتخت می زند اما شهرداری تقصیر را به گردن خیابان‌های شمالی قدیمی‌و ‌تنگ می‌اندازد. مازیار حسینی، معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران در حالی که از تشکیل کارگروهی توسط شهرداری و پلیس راهور برای بازبینی گره‌های ترافیکی پایتخت خبر داده گفته است: خیابان‌های شمال شهر قدیمی هستند و از عرض لازم برای تردد این حجم خودروها برخوردار نیستند، با سرمای هوا نیز شاهد کاهش سرعت و افزایش ترافیک هستیم. او بیان کرده است: در حال حاضر 3.5 میلیون خودرو پلاک تهران ثبت شده و دو میلیون و 300هزار موتور سیکلت نیز با پلاک تهران در سامانه ثبت شده است البته با افزوده شدن تردد خودروهای پلاک شهرستان شاهد آن هستیم که روزانه 6 میلیون وسیله نقلیه در تهران وجود دارند.

پس از چندین هفته از رویارویی تهران با ترافیک های شبانه ساماندهی موتورسیکلت سواران متخلف، طرح مکانیزه پارک حاشیه ای، ساماندهی حمل بار، اصلاح هندسی معابر و رفع نواقص تابلویی، تشکیل کمیته اجرایی تسهیل عبور و مرور در روزهای بارندگی و لغزندگی معابر در اولویت مشارکت و همراهی پلیس راهور با شهرداری تهران قرار گرفت و با مشارکت شهرداری تهران کارگروهی با تمرکز و بررسی روی چند موضوع تشکیل شد که به بررسی و شناسایی نقاط مورد نیاز به اصلاحات هندسی در سطح معابر پرداخت که به گفته مهماندار، رئیس پلیس تهران توجه و تمرکز روی ترمیم و اصلاح آن می تواند به روانتر شدن ترافیک کمک کند.

ترافیک تهران تقریبا چهارمین هفته ترافیک شدید شبانگاهی خود را پشت سر گذاشته و در حالی که نه اصلاح رفتار ترافیکی و نه خاموش کردن چراغ های چشمک زن نتوانسته ترافیک را برطرف کند بلکه حتی نتوانسته کمی از آن کاهش دهد. با این حال در جلسه شورای ترافیک شهر تهران که به ریاست شهردار تهران و با حضور اعضای این شورا از جمله معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، رییس پلیس راهور پایتخت، دبیر شورای عالی ترافیک کشور و مدیر کل حمل و نقل و ترافیک استانداری تهران پس از ماه‌ها برگزار شد، هوشمندسازی پارک حاشیه‌ای و مسدود شدن دسترسی‌های پل‌صدر از جمله تصمیماتی بود که برای ترافیک تهران اتخاذ شد. 

تجهیز  15 هزار فضای پارک مجهز به سیستم پارکومتر و افزایش آن به 35 هزار فضای پارک مکانیزه تا نیمه اول سال آینده، روان سازی ترافیک پل صدر و تونل نیایش از طریق بستن دسترسی‌های اضطراری آن از جمله تصمیماتی بود که مسئولان ذی ربط برای راقع ترافیک تهران در نظر گرفتند که حال باید ببینیم که این راه کارها چقدر در کاهش ترافیک تهران موثر خواهند بود؟

۴۷۲۳۵