روحی‌صفت: پروژه چابهار و گوادر منطقه را متحول می کند

زهره نوروزپور: سفر امنیتی ترین مقام پاکستان به ایران با بازتاب فراوانی در رسانه های منطقه مواجه شد. امیر سپهبد ناصرخان جنجوعه، مشاور امنیت ملی نخست وزیر پاکستان و در واقع مرد شماره یک امنیتی پاکستان که هم در کنار نخست وزیر است و هم در کنار ارتش کنجکاوی افکار عمومی را تحریک کرده است که چرا به ایران سفر کرده است؛ آن هم پس از حوادث کشمیر و انفجار کابل. معاون مدیر کل مرکز مطالعات سیاسی و بین الملل وزارت خارجه در این باره معتقد است که «ناصر خان جنجو به دلایل زیادی به ایران آمده که مهمترین آنها مساله امنیت مرزهاست و دیگری مساله افغانستان و مذاکرات شش جانبه، وی معتقد است پاکستان به دنبال صلح با افغانستان است و به این خاطر به کمک ایران نیازمند است.»
محسن روحی صفت که سوابق بسیاری در امور پاکستان، افغانستان و آسیای میانه دارد، اهداف سفر ناصر خان را برای خبرگزاری خبرآنلاین تحلیل و بررسی کرده است. وی سرپرست پیشین سرکنسول گری جمهوری اسلامی ایران در مزار شریف، پیشاور، قندهار، سرپرست پیشین نمایندگی ایران در بامیان، معاون پیشین آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه، رییس پیشین ستاد افغانستان، معاون اداره دوم آسیای غربی بوده است و در حال حاضر مدیر کل مرکز مطالعات سیاسی و بین الملل وزارت خارجه است، مشروح این گفتگو را از نظر می گذرانید:

در پاکستان چه اتقاقاتی رخ داده است که امنیتی ترین مقام این کشور به ایران آمد؟

تصمیم سازی در موضوعات مهم سیاسی و امنیتی در حکومت پاکستان در تعامل بین ارتش و دولت که دولت خودش متشکل از احزاب و کسانی است که در انتخابات برنده شده اند ساخته می شود. در تعامل بین دولت (احزاب سیاسی مذهبی یا سکولار که اکثریت را بدست آورده اند) و ارتش در واقع تصویر سازی سیاسی صورت می گیرد. سمت مشاور امنیت ملی نخست وزیر محل تلاقی دیدگاههای ارتش و دولت حاکم بر اسلام آباد است که در تصمیمات مهم در اینجا به اجماع می رسند و این تصمیمات را به صورت ملی چه در دولت و چه در سطح نظامی به اجرا گذاشته و پیگیری می شود. در چند سال اخیر این پست مشاور امنیت ملی اهمیت بیشتری یافته است. نواز شریف نیز با انتصاب یک نظامی با تجربه در تلاش است با ارتش تفاهم بیشتری داشته باشد تا بتواند سیاست های اقتصادی و توسعه ای خود را پیگیری نماید.

سفر ناصر خان جونجو مشاور امنیت ملی پاکستان به کشورمان با توجه به ملاحظات گفته شده چرا از اهمیت زیادی برخوردار است؟
وضعیت پاکستان طی سال های گذشته به دلیل مسائل افراطی گری در این کشور و افغانستان و ادامه تنش با هند، سبب شده  سایه ای امنیتی بر بسیاری از موضوعات در آن کشور حاکم شود. البته در بخش مهمی از تاریخ این کشور دولتهای نظامی حاکم بوده اند ولی با روی کار آمدن نواز شریف، وی تلاش کرده موضوعات اقتصادی را در اولویت قرار دهد و کشور را از سایه امنیتی خارج کند و توسعه را هدف اصلی قرار دهد. اما برای توسعه اقتصادی نیاز به حل مسائل امنیتی در داخل پاکستان هم با همسایگان را دارد.

به طور مشخص منظورتان توسعه در کدام بخش است؟

اقدامات مهمی که نواز شریف در این مدت کرده است حائز اهمیت است: یکی اینکه سعی کرده است نظامیان را با ایده های اقتصادی خودش همراه کند، و از این طریق توانسته است چین را در بخش های اقتصادی و توسعه ای بیش از گذشته به صحنه بیاورد، کریدور سین کیانگ - بندر گوادر به همراه اجرای پروژه های زیر ساختی و اقتصادی بزرگ در این مسیر، که قرار است در یک دهه آینده به ثمر رسد در صدد این است که زمینه نا امنی را از طریق توسعه اقتصادی از بین ببرد بدین ترتیب که با ایجاد پروژه های اقتصادی جاذبه های استخدام در گروه های افراط گری را محدود نماید و افرادی که به سمت گروه های افراطی می روند را به سمت کسب و کار بکشاند.

در این پروژه ها چین 46 میلیارد دلار اعتبار گذاشته که در بخش انرژی، زیرساخت و ایجاد کارخانجات است. زیر ساخت ها شامل جاده، راه اهن، فرودگاه و بخش بندری گوادر است. در منطقه آزاد اقتصادی گوادر توسعه کارخانجات صورت می گیرد تا بتوانند از این طریق صادرات داشته باشند. در بخش انرژی نیز احداث نیروگاه های تولید برق و احداث خطوط لوله نفت و گاز و ترمینال ال ان جی می باشد.

آنها با این اقدامات در پی آن هستند که بلوچستان را از این وضع نا امنی خارج کنند.
این اقدام برای ایران هم سازنده است چرا که امنیت بلوچستان امنیت کشور ما هم هست. این اقدامات مثبت و سازنده است چرا که ایران هم در بندر چابهار دنبال توسعه اقتصادی با همکاری و سرمایه گذاری داخلی و خارجی است. در پروژه های آن چین، هند فعالند و دیگر کشورها مثل ژاپن و آلمان نیز علاقمندبه فعالیت در این حوزه هستند، در واقع ایران بخشی از این پروژه را اغاز کرده است، با تکمیل دو پروژه مهم چابهار و گوادر منطقه بلوچستان در همسایگان ایران که یکی از نقاط بحران و پناهگاه تروریستها است امن تر می شود و افراط گری در آن منطقه تحت کنترل در می آید.

لذا از اهداف سفر ناصرخان به موضوع ایجاد امنیت در بلوچستان این کشور و نوار مرزی با ایران و کنترل تحرکات تروریستی و افراطی گری در حوزه تحت کنترل آن ها بر می گردد. لازم به ذکر است براساس اظهارات برخی مقامات ایالت بلوچستان پاکستان، نیروهای نظامی آن کشور بر بخش مهمی از سرزمین پهناور بلوچستان این کشور کنترل امنیتی ندارند.

آیا این سفر به مذاکرات صلح شش جانبه در افغانستان مرتبط است؟
بخش دیگری از اهداف این سفر صحبت بر سر افغانستان است. پاکستان بعد از سالها درگیری در موضوع افغانستان، کم کم به این باور رسیده که بی ثباتی در افغانستان به ضرر منافع آنهاست آنها به این نتیجه رسیده اند که در حال حاضر وقت آن است که همکاری جدی با طرفهای مختلف افغانستان را برای حل مسالمت امیز که همان مذاکرات صلح است دنبال کنند. البته فشار خارجی روی پاکستان هم زیاد شده است، امریکا و دیگر قدرتهای خارجی و داخلی ذینفع در افغانستان، سعی دارند طالبان را پای میز مذاکره بیاورند. البته دو دور از این مذاکرات انجام شد، که با افشای مرگ ملا عمر این مذاکرات معلق شد.  هرچند این مذاکرات دارای اشکالاتی بود و همه طرف های مذاکره و ذی نفع که در موضوع افغانستان ذینفع هستند در مذاکرات حضور نداشتند، مثل روسیه، ایران و برخی ازکشورهای همسایه افغانستان، امیدوارم با مشورت هایی که می شود دورهای بعدی از مذاکرات با حضور همه دست اندرکاران افغانستان باشد و به نتایج مثبتی دست پیدا کند.

تظاهراتی که در کابل شاهد بودیم یک تظاهرات مدنی بود که برای انتقال خطوط برق به هزارجات بود، به نظر می رسد نیروهایی که در پاکستان و افغانستان به عنوان نیروهای افراطی مشهور هستند مثل سپاه صحابه، لشکرجهنگوی، و دیگر گروهای افراطی که ارتباط نزدیکی با داعش دارند مسئول این نوع حملات هستند در کویته پاکستان هم این حملات صورت گرفت. دولت مردان پاکستان علاقمندی خودشان را نشان داده اند تا  مشکلات افغانستان را حل کنند چون تاثیرات منفی این بحران ها در پاکستان بیشتر از منافع آن شده است.

چنانچه ناصر خان چندی پیش در سمیناری در موضوع افغانستان در اسلام اباد در اظهاراتی از اینکه مشکل افغانستان حل نمیشود و تلاشهای صورت گرفته آنان موثر نبوده، متاثر بود و ملتمسانه بدنبال  راه حلی می گشت تا مشکلات مبتلا به پاکستان و افغاستان حل گردد. به نظر می رسد رشد افراطی گری در پاکستان و منطقه، منافع پاکستان را در حال حاضر تهدید می نماید و آنان به تازگی متوجه این تهدیدات و تبعات منفی آن برای خودشان شده اند. لذا حل مشکلاتشان با افغانستان در این روزها اهمیت زیادی برای پاکستان پیدا کرده است  که دیگر قادر به تحمل آن و تبعاتش نیستند.

تاثیر کلی این سفر بر منطقه آسیای میانه را چه طور ارزیابی می کنید؟
برای حل مشکل منطقه بایستی تمرکز کرد. باید مبارزه همه جانبه با افراط گری ادامه داشته باشد و فرهنگ تحمل و تگثر گرایی بیشتر شود. امنیت مقوله ای چند وجهی است که مجرد نمی باشد و اگر نا امنی در منطقه ای باشد به دیگر جاها تسری می یابد. اگر در یک کشور امنیت نباشد دیگران نیز احساس آرامش و امنیت نخواهند کرد. حتی اگر برای دوره ای خود آن کشور اثاری از خشونت و افراط گرایی نداشته باشد، ولی به مرور اثر خودش را می گذارد. لذا پاکستان هم از همین قانون تبعیت کرده است، کما اینکه از طالبان حمایت کرد، و الان اثار منفی آن را به طور جدی مشاهده می کند و دیگر به سختی قادر به کنترل آن است، لذا مبارزه با افراط گری باید با همه کشورها باشد و ودر موضوع افغانستان هم باید ملاحظه داشته باشیم که همه طرف های درگیر را شریک کنند، تا باسرعت به یک مصالحه ای در حل مشکلات منطقه ای برسند.

52310