صید و پرورش ماهی به روشهای قدیمی علاوه بر سختی کار نیازمند فضاهای خاص است و هزینه تمام شده بالا باعث میشود تا تولیدکننده و مصرفکننده هر دو ناراضی باشند. در این بین راهکارهای جایگزین میتواند برای رفع این مشکلات چارهساز باشد که از آن جمله میتوان به استخرهای پرورش ماهی در قفس اشاره کرد. پرورش ماهی در قفس این روزها در بسیاری از کشورهای دنیا مورد توجه است و از این روش ماهی محصور در یك قفس در منابع آبی پرورش داده میشود و ماهی درون یك قفس یا سبد قرار میگیرد و آب به صورت آزاد بین منبع آبی و قفس در جریان است. پرورش ماهی در قفس هم مورد توجه محققان و هم پرورش دهندگان قرار گرفته است. عواملی مانند افزایش مصرف جهانی ماهی، کاهش صید ماهیان دریایی و سودآور و اقتصادی بودن آن موجب توجه فعالان به پرورش ماهی در قفس شده است.
اکنون با توجه به وجود محدودیتهای فراوان در بهرهبرداری از منابع آبی، توجه به توسعه پرورش ماهی در قفس و جایگزینی آن با فعالیتهای صیادی در اغلب کشورها آغاز شده و آبزیپروری در قفس در دهه گذشته به سرعت در جهان رشد و توسعه یافته است. اکنون 62 کشور مانند مالزی، تایلند، ویتنام، چین، نروژ و ایسلند در زمینه پرورش آبزیان در قفس مشغول به فعالیت هستند.
پیشبینی میشود تا سال 2025 با این روش 10میلیون تن ماهی دریایی تولید شود. در ایران نیز طرح مطالعه توسعه پرورش ماهیان دریایی در استان هرمزگان با هدف بازسازی و حفظ ذخایر آبزی کشور از سال79 آغاز شده است. پرورش ماهی در ایران در ابتدا در استان بوشهر یعنی در سواحل کنگان کلید خورد که در سال 1389 معادل 9 تن از2 قفس به حجم 1600 مترمکعب ماهی پرورشی صید شد.
چندی پیش استاندار در جلسه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی استان درباره پروژه پرورش ماهی در قفس پیشنهاد پرورش ماهی در سواحل سدهای استان را ارائه داد. پرورش ماهی در قفس، در سدهای مخزنی استان به عنوان پروژه ویژه به صورت مشترک بین جهاد کشاورزی و آب منطقه ای مورد توافق قرار گرفت.
فرصتی برای سرمایه گذاران
قابلیت تولید منظم، شرایط مناسب پرورشی، آلوده نکردن محیط، هزینه سرمایه گذاری نسبتا کم و بازدهی اقتصادی مناسب از مزایای روش پرورش ماهی در قفس است که سرمایه گذاران را ترغیب میکند تا به این کار ورود کنند. آنها با استفاده از این روش میتوانند محصول خود را با کمیت و کیفیت مطلوبتری به بازار عرضه کنند. در واقع مزایای پرورش ماهی در قفس کاهش هزینه نسبت به پرورش ماهی در استخرهای خاکی یا سیستمهای مدار بسته، مدیریت آسان تر و کم هزینهتر، سهولت در مشاهده و بررسی میزان تغذیه ماهی و سلامت آنها، سهولت و اقتصادی بودن درمان علیه انگلها و بیماریهاست.
مدیر امور شیلات و آبزیان استان اجرای طرح پرورش ماهی در قفس را فرصت مناسبی برای ورود سرمایهگذاران بیان میکند و میگوید: اجرای این طرح در سدهای استان میتواند زنجان را همسو و هم ردیف با استانهای ساحلی و جنوبی فعال در این روش قرار دهد.
«محمود صیاد بورانی» درباره شرایط پرورش ماهی در قفس میافزاید: این طرح در منابع آبی عمیق و مساحت مناسب قابل اجراست و شیلات استان میتواند به نقاط دارای این قابلیت ورود پیدا کند.
وی در تکمیل صحبت هایش ادامه میدهد: این طرح در سدهایی با عمق12 متر چون سد گلابر با قفسهای20 مترمربع و قطر16 متر و سدهایی با عمق7 متر مانند سد میرزاخانلو طارم، تودبین ابهر، بوئین سلطانیه و حسن ابدال زنجان با قفسهای50 مترمربعی شهریور امسال اجرا میشود.
بورانی با اعلام اینکه صید ماهی در پشت دریاچهها تنها 70 درصد قابل برداشت است، میگوید: در طرح پرورش ماهی در قفس مدیریت تولید در دسترس است و امکان رصد فضا و وزن ماهیها طی مراحل تولید وجود دارد. از سویی دیگر در صورت بروز بیماریها و کاهش تلفات میتوان بررسیهای مورد نظر را انجام داد و تدابیر لازم را اتخاذ کرد.
مدیر امور شیلات و آبزیان درباره اجرای این طرح در سدهای نقاط مختلف استان بیان میکند: اکنون این طرح با 10 قفس در سد گلابر و 6 قفس در سد خندقلو ماهنشان اجرا میشود که تا انتهای امسال به 20 طرح خواهد رسید. پشت سدهای خاکی مانند گلابر و میرزاخانلو با مدیریت شرکت آب منطقهای زنجان آماده واگذاری برای تولید به متقاضیان است.
وی با اعلام اینکه قابلیت پرورش ماهی در سدهایی با حداقل عمق7 متر و مساحت دریاچه 6هکتار وجود دارد، اضافه میکند: در سد خندقلوی ماهنشان سالانه 6 تن ماهی در قفس تولید و روانه بازار مصرف میشود. به گفته مدیر امور شیلات و آبزیان استان، امسال با برنامهریزی انجام گرفته 6 قفس در سد بوئین سلطانیه گذاشته میشود.
موانع سد راه
مدیر امور شیلات و آبزیان در پاسخ به پرسش همشهری درباره موانع سد راه اجرای این پروژه در استان بیان میکند: مهم ترین مشکل پیش روی توسعه پرورش انواع ماهیان گرمابی و سردآبی در قفس ، یک ساله بودن قراردادهایی بود که بین آبزی پروران و شرکت آب منطقهای یا جهاد کشاورزی این استان منعقد میشد. این عامل موجب میشد که سرمایهگذاران چندان رغبتی برای ورود به این موضوع نداشته باشند که با طرح موضوع در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی استان واگذاری سدها برای3 سال مصوب شد.
وی این روش را اشتغالزا معرفی میکند و میگوید: پرورش ماهی در قفس در مناطق محروم و توسعه نیافته میتواند برای گروههای بزرگی از مردم شغل و رفاه تامین کند و جایگزین خوبی برای روشهای منسوخی نظیر صید پره و یا استفاده از قایقها و لنجهای نامطمئن باشد.
استان در سالهای آینده سالانه 2 هزار تن ماهی در قفس و در پشت سدهای خاکی تولید خواهد کرد. بورانی میافزاید: قبل از تصویب افزایش زمان قرارداد، ریسک سرمایهگذاری برای تولید بالا بود و علاقهمندان به آبزی پروری، استقبالی چندانی نداشتند.
مدیر امور شیلات و آبزیان درباره پرورش گونههای ماهیها در این قبیل سدها میافزاید: ماهیهای قزل آلا و کپور بنا به شرایط دمایی، فیزیکی و شیمیایی در این محیطها پرورش مییابند.
وی از پایان مطالعات اجرای و ظرفیتبندی این طرح در سدهای استان خبر میدهد و بیان میکند: با فراهم شدن شرایط اجرای این طرح، اقدامات برای سرمایهگذاران این بخش تسریع مییابد.
بورانی در پاسخ به پرسش همشهری درباره اعطای تسهیلات برای سرمایهگذاران برای اجرای این طرح اظهار میکند: طبق مصوبات هیات دولت مقرر شد برای ورود سرمایهگذاران در این بخش تسهیلات کم بهره در اختیار سرمایه گذاران قرار داده شود، به طوری که با طرح توجیهی 90 درصدی تسهیلات با معرفی با بانکهای عامل تسهیلات تخصیص یابد.
مدیر امور شیلات و آبزیان با تأکید بر اینکه ترویج صنعت پرورش آبزیان در قفس میتواند شامل آبزیان حلال با هدف بازارهای داخلی و کشورهای مسلمان باشد و حتی در جایگاه صادراتی نیز میتواند کالایی ارزآور باشد، اضافه میکند: پرورش ماهی در قفس مانند هر کسب و کار دیگر دربرگیرنده الزامات ، ظرفیتها و فرصتهایی است که مدیریت این موارد میتواند ضامن موفقیت طرح باشد و با توجه به ابعاد و ویژگیهای طرح میتوان آن را به صورت نامحدود گسترش داد.
وی با بیان اینکه یکی ازبرنامههای اقتصاد مقاومتی درجهادکشاورزی توسعه آبزی پروری و پرورش ماهی در قفس است، اظهار میکند: زنجان به دلیل داشتن منابع آبی پشت سدهای خاکی در زمره استانهای هدف برای تولید ماهی قرار گرفته است.
بورانی در خاتمه صحبتهایش اضافه میکند: آبزیپروران علاقهمند برای پرورش انواع ماهیان گرمابی در قفس در سدهای تحت مدیریت آب منطقهای باید با این شرکت قرارداد 3ساله منعقد کنند. کوتاه سخن اینکه به دلیل پایین بودن سرانه مصرف ماهی در استان که اکنون به مرز 6/4 کیلوگرم رسیده باید منتظر بود و دید اجرای چنین طرحهایی در کاهش قیمت گونههای ماهی و افزایش مصرف چه تاثیری خواهد گذاشت.
نظر شما