حصول توافق میان ایران و گروه 1+5 و به دنبال آن، لغو تحریم‌های اقتصادی و مالی غرب علیه ایران، یک فرصت بی‌نظیر تاریخی را پیش روی ایران قرار داده است. با اجرایی شدن برجام، ایرانیان در آغاز دوره‌ای از تغییر قرار دارند که می‌تواند به شکافتن کالبد اقتصادمان منجر شود؛ تجربه‌ای که پیش از ما ژاپن و آلمان پس از جنگ جهانی دوم آن را به خوبی به سرانجام رساندند.
اقتصاد ایران در دوران تحریم، شرایط دشوار و نامتعادلی را پشت سر گذاشت. شرایط نامتعادی که بسیاری از بخش‌های اقتصادی را دست‌خوش تغییرات اساسی کرد و هزینه‌های سنگینی را به پیکره اقتصادمان تحمیل کرد.
تمام فعالان اقتصادی و کارشناسان اقتصادی اتفاق‌نظر دارند که رکود در دل اقتصاد ایران عمق پیدا کرده و به همین سادگی نیز آثار زیان‌بار آن از بین نخواهد رفت.
امروز برجام یک فرصت است و البته نمی‌تواند نقش راهبردی داشته باشد. در سایه برجام و توافق هسته‌ای می‌توان به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کرد، امکان بهره‌مندی از تکنولوژی‌های روز صنعتی جهان را یافت و از همه مهم‌تر، امور را ارزان‌تر از امروز انجام داد. اما آیا این‌ها مشکلات اقتصاد ما را حل می‌کنند؟
دردهای اقتصاد ایران امروز وخیم‌تر از آن چیزی است که ما فکر می‌کنیم. با این حال، به طور قطع برجام راه را هموار خواهد کرد، اما اگر قرار است به سمت خروج از رکود حرکت کنیم، باید از فرصت پیش رو به بهترین نحو استفاده کنیم.
فارغ از این‌که تحریم‌ها تا چه اندازه در گرفتاری‌های امروز اقتصاد ایران تاثیرگذار بوده، باید بپذریم که دوری از فضای بین‌الملل هیچ دستاوردی جز عقب ماندن از روندهای جهانی ندارد. این عقب ماندن البته ربطی به وابستگی یا عدم وابستگی ندارد و نمی‌توان به بهانه‌های باز هم سیاسی، بی‌رحمانه به طرفداران ارتباط اقتصادی با دنیا حمله کرد.
آن چیزی که در این عرصه گسترده دهکده جهانی، ملت‌ها و کشورها را به هم پیوند می‌دهد، همبستگی اقتصادی نام داد. یکی از دستاوردهای مهم اجرای برجام، لغو تحریم‌های بانکی و سوئیفت است که به واسطه آن، مجددا اسناد ال‌سی برای فعالان صنعتی و بازرگانان بازگشایی خواهد شد و هزینه‌های اضافی که به واسطه انتقال نامطمئن پول به وجود آمده بود، حذف خواهند شد.
در عین حال، همگان انتظار دارند که در شرایط پیش رو، سرمایه‌گذاران خارجی پایشان به کشورمان باز شود. کما این‌که دولتمردان بارها، نظرشان را در این خصوص اعلام کرده‌اند. در برنامه ششم توسعه آمده که ایران باید سالانه 100 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کند تا به رشد اقتصادی 8 درصدی دست یابد. اما به واقع جذب این میزان سرمایه‌گذاری در سال تقریبا غیرممکن است و برای محقق شدن آن نیاز به عزم جدی دارد، بنابراین مسوولان دولتی به همراه بخش خصوصی باید دست همدیگر بدهند تا چشم‌اندازها، به نفع ایران تحقق پیدا کند.
اقتصاد ایران دارای اولویت‌هایی است که موجب می‌شود استفاده از برجام سرعتی دوچندان گیرد. به غیر از اصلاحات ساختاری و چابک‌سازی نهادهای دولتی که پیش از این بارها در مورد آن سخن گفته‌ایم، بازگشت به سیستم بانکی بین‌المللی و استفاده از ابزار مالی جهانی، یکی از بازرترین این اولویت‌هاست.
لازمه این بازگشت، اصلاح سیستم بانکی ایران و تغییرات ساختاری ترازنامه بانک‌هاست که از هم‌اکنون بانک مرکزی به دنبال انجام آن است. بازگشت به سیستم بانکی جهانی، خون تازه‌ای برای تحرک و رونق دیگر بخش‌های اقتصادی به وجود خواهد آورد.
هدف نه بازگشت به وضعیت پیش از تحریم که باید فراتر از این‌ها تعریف شود؛ جایی که ریسک جهانی اقتصاد ایران دیگر تنها افت بهای نفت نباشد، اما بازسازی اقتصاد ایران نیازمند سیاستگذاران و مدیرانی است که قدرت ریسک کردن، آزمایش روش‌های جدید و خلاقیت را داشته باشند.
دولت باید میزان مداخله خود در اقتصاد را کاهش دهد و فساد را از دل اقتصاد کشور بیرون کند. در این صورت هم سرمایه‌گذاران خارجی و هم داخلی می‌توانند به فکر انتقال دارایی‌هایشان به اقتصاد ایران و توسعه کسب و کار بروند. در سایه این حرکت توسعه‌محور نیز اقتصاد ایران از بحران بیکاری و رکود خارج خواهد شد و این همان فرصت تاریخی برجام است.
22535
نظر شما