محمد مسلمی: من خودم آذری‌زبانم چطور می‌توانم به قومم توهین کنم؟

عوامل این برنامه از کارگردان و بازیگر گرفته تا تهیه‌کننده نیز در گفت‌وگوهای جداگانه از این اشتباه اظهار تاسف کرده و بر سهوی بودن آن تاکید کرده‌اند. همه اینها در حالی است که توجه توام با احترام به اقوام و قومیت‌های ایرانی یک اصل پذیرفته شده در بین سیاستگذاران، مدیران و برنامه‌سازان رسانه ملی بوده و هست. این امر حتی در تولید برنامه‌‌هایی که جامعه هدف مخاطبان خود را کودکان و نوجوانان تعیین می‌کند، پررنگ می‌شود.

واکنش‌ها دردناک است

از نگاه محمد مسلمی، کارگردان برنامه فیتیله‌، مجموعه اقوام ایرانی در کنار هم سرزمین بزرگ ایران را شکل داده‌اند و در این برنامه همیشه ایران با همه اقوام، آیین‌ها و گویش‌ها دیده شده است. او درباره واکنش‌هایی که به برنامه روز جمعه نشان داده شد، به جام‌جم گفت: ما به عشق مردم زنده‌ایم و این واکنش‌ها بسیار دردناک است.

کارگردان برنامه فیتیله که خود آذری‌زبان است، درباره اجرای لهجه آذری در برنامه فیتیله گفت: بارها در این برنامه و حتی در سریال «عکاس‌خانه» لهجه آذری داشته‌‌ام و همیشه به ادبیات، فرهنگ و فهم مردمم ایمان داشته‌ام. من خودم آذری‌زبان هستم، چطور می‌توانم به خودم و قومی که به آن تعلق دارم توهین کنم در حالی که از میان ما آذری‌ها شاعران بزرگ، شخصیت‌های برجسته علمی و فرهنگی بسیاری به کشور معرفی شده است.

به گفته این کارگردان، ممکن است در جریان 24 سال فعالیت هنری، اشتباهی رخ بدهد اما به این معنا نیست که جریان خاصی در پس آن نهفته باشد یا عموهای فیتیله‌‌ای ابزار کسانی شده باشند که به دنبال اهداف خاصی بوده‌اند. این کارگردان یادآوری کرد پدران و مادران زیادی وقتی کودک بوده‌اند به تماشای برنامه‌ عموهای فیتیله‌ای نشسته‌اند و امروز همراه بچه‌ها تماشاگر این برنامه هستند؛ همین‌طور بسیاری از آنها با اعتماد فرزندشان را پای این برنامه نشانده‌اند.

اشتباه را جبران می‌کنیم

مدیر شبکه دوی سیما گفت: همه اقدامات رسانه ملی در جهت تحکیم وحدت اقوام مختلف است و بر همین اساس اقدام هتل فیتیله‌ای را جبران می‌کنیم.محمدرضا جعفری‌جلوه در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما، درباره اقدام برنامه هتل فیتیله‌ای که 15 آبان 94 روی آنتن رفت و سبب ناراحتی آذری‌زبانان شد، افزود: من از هموطنانی که با دیدن این قسمت از هتل فیتیله‌ای خاطرشان مکدر شد، عذرخواهی می‌کنم و امیدوارم بتوانیم برای کسانی که آزرده خاطر شده‌اند کاری کنیم کدورت‌ها رفع شود.

وی با بیان این که همه برنامه‌های صدا و سیما در عرصه‌های مختلف اقداماتی مکمل و جبرانی است، افزود: هدف ما تحکیم وحدت ملی و حفظ ارزش اقوام مختلف باتوجه به ویژگی‌هایشان است.

جعفری‌جلوه با اشاره به این که هیچ گاه نخواسته‌ایم قومی را زیرسوال ببریم و بدون شک برای جبران این کار هم اقداماتی خواهیم کرد، گفت: همه اقوام ایرانی مانند سرمایه‌های عظیمی هستند که باید آنها را حفظ کنیم.علیرضا آقایی، تهیه‌کننده فیتیله نیز در صفحه اینستاگرم خود، به منظور سخنانی را خطاب به مردم با هدف عذرخواهی منتشر کرد.

معرفی آیین‌ها و قومیت‌ها دغدغه فیتیله‌ای‌ها

«فیتیلــه» از جملــه برنامه‌های کودک‌محور است که سال‌های سال محبوب کودکان ایرانی بوده و اوقات فراغت‌شان را زیبا و پربار کرده است. مجریان این برنامه آن‌قدر در دل و دیده کودکان ایرانی برای خود جا باز کرده‌اند که ملقب شده‌اند به عموهای فیتیله‌ای؛ عموهای فیتیله‌ای‌ مهربانی که به شهرهای مختلف سفر می‌‌کنند تا شریک شادی و غم کودکان ایرانی باشند. فیتیله و عموهایش حالا به‌گونه‌ای سهوی ـ قطعا ـ خطایی کرده‌اند و نمایشی را جان بخشیده‌اند که گفتمان و حرکات شخصیت‌هایش شاید نوعی توهین قومیتی را به ذهن مخاطبان و بینندگان متبادر کند.

ویژه‌برنامه‌ نوروزی عموهای فیتیله‌ای در سال 1391 هر روز به یکی از آیین‌های نوروزی میان اقوام ایرانی پرداخت و «سفرنامه فیتیله‌ای» در 30 قسمت شهرهای مختلف کشور، آیین‌ها و گویش‌هایش را به کودکان معرفی کرد. در این سفرنامه نه‌تنها مردم شهرهای مختلف بلکه اقوام ایرانی از جمله ترکمن‌ها به همت عموهای فیتیله‌ای به بچه‌ها معرفی شد. تمام این اقدامات در کنار کارهای نیکویی همچون کمک به زلزله‌زدگان، عیادت از جانبازان، یاری ایتام و حتی گرفتن رضایت از شاکیان برای محکومین به اعدام می‌طلبد که منتقدان با مشاهده یک اشتباه سهوی بر موج سوار نشده و شمشیرها را از رو نبندند و اندک تساهل، تسامح و انصاف را هم چاشنی واکنش‌ها و برخوردهای خود کنند.

واکنش رسانه ملی به یک بی‌دقتی

رسانه ملی نیز با وجود سهوی بودن این خطا، بیانیه‌ای صادر کرد و ضمن عذرخواهی از هموطنان و خصوصا آذری زبانان و به دور از هرگونه توجیه رسانه‌ای، برای رفع کوچک‌ترین ابهام و بدبینی هموطنان به موارد زیر تاکید کرد:

با وجود سهوی بودن این اتفاق، مسئولان و عوامل دخیل در تولید و پخش این برنامه، متخلف محسوب می‌شوند و این مساله تا آشکار شدن موضوع و ریشه‌های آن به طور جدی پیگیری خواهد شد.

با وجود جایگاه مردمی این برنامه ، به خاطر بی‌دقتی صورت گرفته، تا انجام شدن بررسی‌های لازم، پخش برنامه «فیتیله» فعلا متوقف می‌شود.

همچنین مدیر شبکه دو سیما، طی نامه‌هایی جداگانه‌، مدیر گروه کودک و نوجوان و مدیر پخش این شبکه را توبیخ و جانشین مدیر پخش و مسئول نظارت نهایی برنامه‌های شبکه را از مسئولیت خود برکنار کرد.

بدیهی است سازمان صداوسیما پس از بررسی دقیق این موضوع و رسیدن به نتایج نهایی، موارد را به اطلاع مخاطبان خواهد رساند.