مریم یعقوبی
چندی پیش فراخوان صدور مجوز اپراتورهاي مجازي یا اپراتورهايی که از امکانات فیزیکی و زيرساختي شبکه های مخابراتی همراه، برخوردار نیستند، اعلام شد. بر اساس این فراخوان، شرکت های علاقمند به ارائه خدمات تلفن همراه می توانند با ثبت یک قرارداد با اپراتورهای اصلی و اخذ مجوز مربوطه، ارائه خدمات خود را طبق پروانه کسب شده، آغاز کنند.
ممکن است رابطه سه اپراتور فعلي كشور با اپراتور مجازی (MVNO)، تفاوت این دو نوع اپراتور، خدمات قابل ارائه توسط اپراتور مجازی و علت تصمیم وزارت ارتباطات برای راه‌اندازی اپراتور مجازی، سوالاتی باشد که برای همه، اعم از کاربران و فعالان این صنعت پیش آید.
برخی از کارشناسان حوزه ICT معتقدند که راه‌اندازی اپراتورهای جدید تلفن همراه به خاطر تحمیل هزینه های كلان زيرساختی به ويژه ايجاد شبكه سراسري در پهنه جغرافيايي كشور، به صرفه نیست. از سوي ديگر بازار فعلي خدمات رايج مخابرات همراه نیز تقريبا اشباع شده و در این شرایط برای ایجاد فضای رقابتی و نوآوری در ارائه خدمات نوین، باید اپراتورهای جدیدی به صحنه بیایند.
کیوان جامه بزرگ، کارشناس ICT در این خصوص به خبرآنلاین می‌گوید: «با حدود سه دهه فعاليت اپراتورهاي مخابرات همراه در جهان، بازار اپراتوری بسياري از کشورهای مختلف دنیا اشباع و بیش از ٨٠ درصد مردم در اين كشورها صاحب سیم‌کارت شدند. در این شرایط موضوع رقابت برای ارائه سرویس‌های جذاب مطرح و باعث شد اپراتورهای جدید تحت عنوان "اپراتور مجازی" وارد عرصه تلکام شوند.»
به گفته وی، اپراتور مجازی در توافقی برد- برد با اپراتورهای تلفن همراه شکل گرفته، بدین معنا که اپراتورهای تلفن همراه به اندازه‌ای بزرگ شده‌اند که دیگر به سختي امكان انعطاف در برابر نيازهاي خاص مشتريان و نوآوری در بازارهاي هدف را دارند.
وب افزود: «در صورتی‌که اپراتورهای مجازی، با داشتن سازمان‌های چابك تر، و تمركز سرمايه گذاري بر خلق خدمات جديد و شيوه هاي بديع بازارسازي و بازاريابي بجاي توسعه زيرساخت‌هاي شبكه می‌توانند بازار خاصی را به‌منظور ارائه سرویسی ویژه، هدف‌گذاری کنند. به عنوان مثال، خدمات ويژه بانكي و مالي، ارائه سیم‌کارت‌هایی مخصوص مهاجرین يك كشور خاص در كشور ميزبان، خدمات آموزشي ويژه نهادهاي آموزشي بزرگ، گردشگري، خدمات محتوايي مبتني بر نسلهاي سوم و چهارم فناوري موبايل يا باشگاههاي مشتريان برندهاي بزرگ از جمله این خدمات ویژه به شمار می‌آید. مثلا برای ارائه خدماتی ویژه‌ی مهاجرين يا اتباع بيگانه، طي قرارداد رومینگی میان اپراتور کشورهای مادر و میزبان، هزینه تماس‌های مخابراتی مهاجرین با کشورشان، به شدت کاهش مي يابد يا خدمات ارزش افزوده خاص به آنها عرضه مي‌شود.»
قائم‌مقام واحد تلکام فناپ، داشتن برند يا بازار بزرگ مشتریان، امكان خلق و ارائه سرویس‌های جدید روی شبکه مخابراتی و تجربه کار در بازار مخابرات را سه مولفه مهم راه اندازی اپراتور مجازی دانسته و می‌گوید: «به لحاظ تجاری و کسب و کاری نیز، MVNOها مدل‌های متفاوتی دارند. اساسا هر کسب و کاری که این سه مولفه را داشته باشد، می تواند راه اندازي يك اپراتور مجازي براي توسعه كسب و كار خود را هدف قرار دهد. »
جامه بزرگ با اشاره به جایگاه جهانی این اپراتورها بیان می‌کند: «در دنیا صدها اپراتور مجازی کوچک و بزرگ فعالیت می کنند؛ اپراتورهایی که علی‌رغم جوان بودن، تعداد مشتریانشان به چند ده میلیون نفر رسیده و در طول چند سال فعالیت‌شان، توانسته اند بخش بزرگی از بازار را کسب کنند. با وجودي كه عمده اين اپراتورها اغلب زير ده درصد از ترافيك اپراتورهاي میزبان را اشغال كرده اند.»
وی این‌طور ادامه می‌دهد: «بازار تلکام ایران، در ارائه سرویس های پایه، وضعیت اشباع شده‌ای دارد که به همان اندازه، در نوآوری و ارائه سرویس های جدید دچار فقر خدمات است. از سوي ديگر، پس از دو دهه فعاليت اپراتورهاي تلفن همراه تنها سه اپراتور امكان خدمات دهي به بازار بزرگ و رو به رشد هفتاد ميليون نفري ايران را دارند. بنابراین همه این مسائل نشان می دهد که در کشور، تقاضا برای دریافت خدمات جدید با سیری صعودی پیش می‌رود و فضایی را برای نقش‌آفرینی MVNOها ایجاد می‌کند.»
به گفته جامه بزرگ، مجموعه هایی که در حال حاضر در زمينه انواع خدمات ارزش افزوده مخابراتي کار می‌کنند و در این حوزه، توانمندي دارند، می توانند بصورت بالقوه بازار این خدمات را از طريق اپراتورهاي مجازي متحول کنند. اشباع اوليه بازار اپراتوری، ارائه سرویس‌های يكسان و مشابه اپراتورهای كنوني و تقاضاي رو به رشد كاريران نهايي و بنگاهها براي دریافت خدمات نوين مخابراتي، بالا بودن هزینه راه اندازي اپراتور چهارم و ... از جمله دلایلی است که زمینه را برای ورود اپراتورهای مجازی مساعد می‌کند.
وی درک درست اپراتورهای اصلی از ماهیت اپراتورهای مجازی را مهمترین فاکتور موفقیت این پروژه دانسته و می‌گوید: «تا وقتی اپراتورهاي ميزبان، مشتاق همکاری با MVNOها به عنوان همكاران خود در ورود به بازارهاي جديد و افزايش درآمد متوسط از هر كاربر نباشند و به این نتیجه نرسند که این اپراتورها می توانند در توسعه، ماندگاری و افزایش سهم بازار به آنها کمک کند، این پروژه نمی‌تواند موفقیت‌آمیز باشد.»
این فعال بازار آی تی با تاکید بر اینکه راه‌اندازی اپراتور مجازی، ميتواند یک بازی برد- برد- برد باشد، می‌افزاید: «با ورود اپراتورهاي جديد، اگر این اکوسیستم درست بازطراحي شود اپراتور اصلی، اپراتور مجازی و مصرف‌کننده نهایی، هر سه منتفع می شوند. »
جامه بزرگ در پایان می‌گوید: «واقعیت این است که اگر الزام رگولاتوری نیز برای همکاری اپراتورها وجود داشته باشد، اما حس انتفاع و درک درستی از مزايا و چالش‌هاي ورود بازيگران تازه شکل نگیرد، این پروژه موفق نخواهد بود. بنابراین اپراتورهاي كنوني باید خودشان به این نتیجه برسند که کار کردن با یک یا چند اپراتور مجازی، كه در بهترين حالت شايد بتوانند سهمي ده درصدي از بازارشان داشته باشند نه تنها به بهينه سازي شاخص‌هاي بهره برداري از شبكه موجودشان كمك مي‌كند، بلكه امكان مهندسي بازارهاي گوشه‌اي به ويژه بازارهايي كه تاكنون امكان ورود به آنها را نداشتند و جلوگيري از ريزش مشتريان به اپراتورهاي رقيب را فراهم مي‌سازد. به بيان ديگر اپراتورهاي ميزبان مي‌توانند چالش رقابت با اپراتورهاي ديگر را با ايجاد همكاري‌هاي راهبردي جديد با اپراتورهاي مجازي خود تسهيم و تضعيف كنند. واقعیتی که شاید برای اثباتش نیاز به مهلتی چند ساله باشد، ولي تا آن روز چه كسي مي‌داند جايگاه اپراتورهاي كنوني در بازار مخابرات كشور چگونه است؟»
22339
نظر شما