هانتر: توافق هسته ای در دسترس است/ مقایسه ایران و عراق از اساس غلط است

سعید جعفری پویا -دوباره مذاکرات به فصول پایانی نزدیک شده و موضوع نظارت بر تاسیسات نظامی مرتبط با بخش هسته ای ایران کمی فضا را پیچیده کرده است. هرچند اظهارات جان کری و گمانه او در خصوص به تعویق انداختن مباحث مربوط به پی ام دی قدری از این فضا کاسته است و امیدها را برای حصول به توافق بیشتر کرده است. شیرین هانتر استاد دانشگاه جرج واشنگتن آمریکا در گفتگو با خبرآنلاین می گوید توافق هسته ای در دسترس است و می توان به حصول این مهم تا بازه زمانی پایان ژوئن امیدوار بود.
در آستانه ۱۰ تیر ماه وضعیت مذاکرات را چطور می بینید؟ دوباره شدت مخالفت های آمریکایی زیاد شده و هر روز در رسانه های آمریکایی منتقدان آقای کری و اوباما را تحت فشار می گذارند.
البته اینها تا اندازه ای طبیعی و قابل پیش بینی است. ما در ادوار قبل هم دیدیم که در آستانه دور پایانی مذاکرات مخالفان شروع به سر و صدا می کنند و این بار هم در خصوص موضوع نظارت شاهد این فضاسازی ها هستیم. اما به نظر من این موارد عادی است و من در رسانه های ایرانی هم چنین مخالفت ها و انتقاداتی را می بینم. این یک واقعیت است که در هر دو طرف عده ای هستند که نمی خواهند توافقی حاصل شود. ولی در مجموع خیلی نباید از این اظهارت و مخالفت ها تعجب کرد.
به نظر شما این مخالفت ها به ویژه در جبهه آمریکا تا چه اندازه تاثیرگذار خواهد بود؟
حتما تاثیر دارد ولی نه تا حدی که بخواهد حصول به توافق را به خطر بیندازد. تندروهای هر دو طرف انتظار دارند که دیپلمات هایشان طرف مقابل را به گوشه رینگ ببرد و توافقی به دست آید که فقط به نفع آنها باشد. مسلم است که چنین اتفاقی هرگز نمی افتد. در این گونه مذاکرات هر دو طرف هم می برند و هم از دست می دهند. شما نمی توانید انتظار داشته باشید همه خواسته هایتان به دست آید. ضمن اینکه هم در آمریکا و هم در ایران عده ای هستند که می خواهند پس از اینکه مذاکرات تمام شد بگویند ما همه چیز را از دست دادیم و طرف مقابل همه دست آوردها را کسب کرده. این هم منطبق با حقیقت نیست. روندی که در حال حاضر قابل مشاهده است کاملا رویه دو طرفی و معتدلی است.
موضوع نظارت ها در حال حاضر به یکی از موضوعات مورد بحث تبدیل شده. آیا این نظارت ها می تواند برای ایران خطر آفرین باشد؟
من فکر می کنم باید نگاهی فراتر به موضوع داشته باشیم. متاسفانه باید بپذیریم که در حال حاضر ایران در مذاکرات در موقعیت ضعیف تری قرار دارد چرا که تحریم ها طی این سالها مشکلات زیادی را برای مردم ایجاد کرده است. حال باید به این نکته توجه کرد که امنیت، اقتصاد و تنش های اجتماعی اولویت بیشتری دارند یا موضوعاتی که می تواند حصول به توافق را ضعیف کند. روابط بین الملل اخلاق و انصاف ندارد. هر که قدرتش بیشتر باشد دست بالاتری دارد و این مربوط به امروز و دیروز و ایران و آمریکا هم نیست. از دیرباز این اصل وجود داشته و باید بر این اساس روندهای بین المللی را مورد مطالعه قرار دهیم.
با این تفاسیر شرایط حصول به توافق را چگونه می بینید؟ به نظر شما توافق هسته ای در دسترس است؟
حتما در دسترس است. ضمن اینکه به یاد داشته باشید هر دو طرف سرمایه گذاری فراوانی روی این توافق انجام داده اند و می خواهند به نتیجه برسند. هرچند اسرائیلی ها و سعودی ها در درون آمریکا تلاش فراوانی برای برهم زدن توافق انجام می دهند اما من شرایط را مثبت می بینم. البته باید یادآور شد که یک دیوانه سنگی درون چاه می اندازد و بعدها صد عاقل هم نمی توانند آن را در بیاورند. اگر ما به شورای امنیت نمی رفتیم و تحریم های سنگین بر ما اعمال نمی شد حتما وضعیت بهتر از این بود.
موضع فابیوس وزیر خارجه فرانسه هم در مذاکرات قابل توجه است. مخالفت های فرانسه را چگونه ارزیابی می کنید؟
فرانسه تمام فکر و ذکرش این است که در منطقه جایگاهی داشته باشد. این کشور بعد از اینکه عراق و سوریه و تا اندازه ای لبنان را از دست داده حالا می خواهد به نحوی عمل کند که جای پایش همچنان مستحکم باشد. وگرنه شعارهایی که درباره دموکراسی خواهی در سوریه سر داده می شود اصلا منطبق بر حقیقت نیست.
با توجه به اینکه اوباما به پایان دوره خود نزدیک می شود و فرصت چندانی تا انتخابات دور بعد ریاست جمهوری آمریکا باقی نمانده، با آمدن فرد بعدی کار سخت تر نمی شود؟
دقیقا همینطور است. هر کسی حتی اگر نماینده دموکرات ها (که احتمالا خانم کلینتون خواهد بود) به قدرت برسد موضاع سخت تری نسبت به اوباما اتخاذ خواهد کرد. بنابراین بهتر است که توافق هرچه سریعتر انجام شود و تا زمانی که اوباما روی کار است گام های مهم و اساسی برای رفع تحریم ها برداشته شود.
به نظر شما احتمال تمدید مذاکرات چقدر جدی است؟ آقای کری در صحبت هایشان دائما بر پایبند بودن آمریکا بر بازه زمانی پایان ژوئن تاکید می کند.
شخص کری و اوباما به شدت علاقه دارند این توافق حاصل شود و در این مورد تردیدی نیست. اما در عین حال نباید فراموش کنیم برای اینکه تحریم ها برداشته شود باید توافقی به دست آید که دولت آمریکا بتواند آن را در کنگره بفروشد. وقتی شرایط سختی حکمفرما شود و مثلا بسیار به نفع ایران باشد کری و اوباما هم نمی توانند تایید کنگره را بگیرند و در آن صورت باز شرایط سخت خواهد شد. از طرف دیگر البته ایران هم مار گزیده است که از ریسمان سفید و سیاه می ترسد و این طبیعی هم است. ایران می خواهد توافقی به دست آورد که موضوع رفع تحریم ها کاملا در آن مشخص شده باشد. حتما با یک توافق ایران به بهشت برین تبدیل نمی شود ولی در عین حال قطعا اوضاع برای ایران خیلی بهتر از این خواهد شد و پای ایران به مجامع بین المللی باز می شود و در نتیجه امتیازات مهمی به دست خواهد آمد.
برخی از مخالفین داخلی با بدبینی به موضوع نظارت ها می نگرند و اعتقاد دارند دسترسی ویژه دادن به بازرسی ها می تواند تجربه عراق را برای ایران تکرار کند. چرا که برخی از بازرسان آژانس در مقام بازرس به عراق آمدند اما عملا جاسوس بودند. آیا می تواند مورد ایران و عراق را با هم مقایسه کرد؟
به هیچ وجه. چرا که یک تفاوت عمده میان تجربه ایران و عراق وجود دارد که این مخالفان به آن توجهی نمی کنند. در مورد عراق تصمیم به حمله از پیش گرفته شده بود و مذاکرات و بازرسی ها فقط برای ایجاد بهانه لازم برای تحقق این تصمیم انجام شد. حال آنکه در مورد ایران به هیچ وجه چنین تصمیمی گرفته نشده و اتفاقا مذاکره به این دلیل صورت می گیرد که چنین اقدامی صورت نگیرد. واقعیت ماجرا این است که ارتش آمریکا هم علاقه ندارد مداخله نظامی دیگری داشته باشد. بنابراین بازرسی های آژانس از تاسیسات ایران و عراق تفاوت های ماهیتی جدی دارد. ضمن اینکه از نظر روحیه مردم هم تفاوت های جدی میان ایران و عراق وجود دارد و مجموعه این عوامل باعث می شود هر نوع مقایسه میان تجربه عراق با ایران از اساس غلط باشد.

30849