به گزارش خبرآنلاین، کتاب «مناسبات ايرانيان با حجاز در دوره‌هاي مختلف اسلامي»، يكي از موضوع‌هاي قابل اعتنا براي بررسي و تحقيق است كه هر دوره‌اي از آن، به بررسي و تأمل جداگانه‌اي نياز دارد. تاكنون تنها برخي دوره‌ها شناسانده شده و بيشتر كارهاي انجام شده ناظر به روابط ايران و عربستان در دوران معاصر است.
تحقيق و بررسي درباره مناسبات دولت‌ها با حجاز و اثرگذاري آنها بر تحولات سياسي و اجتماعي، به‌ويژه حج‌گزاري و خدمات در حرمين شريفين كه بخشي از تاريخ بلند اسلام را به خود اختصاص داده است، تأليف چنين نوشتار‌هايي را توجيه‌پذير مي‌كند.
كتاب مناسبات ايرانيان با حجاز در دوره‌هاي مختلف تاريخ اسلام از «مقدمه و فصل‌هاي مفاهيم و كليات، مناسبات ايرانيان با حجاز از صدر اسلام تا آل‌بويه، مناسبات ايرانيان با حجاز در عصر تركان، مناسبات ايرانيان با حجاز از عصر مغول تا صفويه، مناسبات ايرانيان با حجاز در عصر صفويه، مناسبات ايرانيان با حجاز در عصر افشاريه و زنديه، مناسبات ايرانيان با حجاز در عصر افشاريه و زنديه، مناسبات ايرانيان با حجاز در عصر قاجار و مناسبات ايرانيان با حجاز در عصر پهلوي» گردآوري شده است.
در مقدمه اين كتاب آمده است: «مقصود از مناسبات ايرانيان با حجاز، صرف روابط سياسي دولت‌هاي حاكم بر ايران با حاكمان حجاز نيست، بلكه روابط مردم دو سرزمين را در ابعاد مختلف نيز شامل ميشود. البته در تاريخ سرزمين‌هاي اسلامي، به‌ويژه ايران، يكي از عرصه‌هاي مهم مرتبط با حج، سياست و حكومت بود. هر يك از دولت‌هاي اسلامي، بيشترين تلاش خود را به مسائل مربوط به حج معطوف مي‌‌كردند تا مشروعيت و محبوبيت خود را افزايش دهند.»
نويسنده در فصل اول به عناوين «ايرانيان، ايران، حجاز، مناسبات، مناسبات ايرانيان با حجاز پيش از اسلام و ايرانيان و بندر جده» را مورد بررسي و در فصل دوم به موضوعات «مناسبات ايرانيان با رسول‌الله‌صلي‌الله‌عليه‌وآله، مناسبات ايرانيان با حجاز در عصر خلفا، مناسبات ايرانيان با حجاز در عصر امويان، مناسبات ايرانيان با حجاز در عصر عباسيان تا تسلط آل‌بويه بر بغداد و مناسبات ايران و حجاز در عصر آل‌بويه» پرداخته است.
مباحث «غزنويان، سلجوقيان، عوامل مؤثر بر روابط سياسي سلجوقيان با حجاز، ابزار نفوذ سلجوقيان در حرمين، سير اجمالي مناسبات سلجوقيان با حجاز، خوارزم‌شاهيان و نام و مدت زمام‌داري خوارزن‌شاهيان» در فصل سوم و گفتارهاي «ايلخانان مغول، تيموريان، تركمانان» در فصل چهارم مورد بررسي قرار گرفته است.
مؤلف در بخش ايلخانان مغول نوشته است: «از هجوم مغولان به ايران كه از سال ۶۱۶ ه. ق شروع شد تا تشكيل حكومت ايلخاني (۶۵۴ ۷۳۶ ه. ق) و حتي تا اواخر قرن هفتم كه حاكمان مغول در ايران، مسلمان شدند، حجاز از سياست‌هاي دولت مماليك مصر، متأثر بود. اين دولت در تثبيت جايگاه خود در حجاز تلاش‌هاي بسياري كرد. در اين زمان، مغولان حاضر در ايران هنوز مسلمان نشده بودند؛ برخي از آنها شَمَن‌پرست، برخي بودايي و ديگران مسيحي بودند.
طبيعي بود كه آنان به حج اعتقادي نداشتند و حتي چنگيز‌خان مغول با اين اعتقاد كه سراسر جهان، خانه خداست، مانع حج‌گزاري مسلمانان در قلمرو خود مي‌شد. بدين ترتيب، ايرانيان تا زماني كه مغولان تحت تأثير فرهنگ اسلام و ايران، مسلمان نشده بودند نتوانستند با حجاز ارتباط قابل توجهي داشته باشند. »
نگارنده در فصل پنجم مطالبي را درباره «معرفي و مناسبات ايرانيان با حجاز در عصر صفويه» و در فصل ششم در زمينه موضوعات «افشاريه، معرفي افشاريه، روابط با حجاز، سلسله زنديه، معرفي زنديه و روابط زنديه با حجاز» نكاتي را به نگارش آورده است.
در فصل هفتم گفتارهاي «معرفي قاجار، عوامل مؤثر بر روابط قاجارها با حجاز و مناسبات شاهان قاجار با حجاز» و در فصل هشتم مباحث «روابط رضا شاه پهلوي و روابط ايران و حجاز در سلطنت محمدرضاشاه پهلوي» آمده است.
نگارنده در اين كتاب به نامه فتح‌علي شاه به امير سعودي در زمان حمله وهابيت به عتبات عاليات كه منجر به كشته‌شدن بسياري از شيعيان شده بود اشاره كرده و نوشته است: «فتح‌علي شاه قاجار در نامه‌اي كه به امير سعودي نوشت، از او خواست تا اموال ربوده شده از مكان‌هاي مقدس عتبات عاليات را بازگرداند و ديه كشته‌شدگان را بپردازد. فتح‌علي شاه در اين نامه اميرسعودي را تهديد كرد اگر به موارد اشاره شده در نامه اعتنا نكند، دولت قاجار به دُرعيه در نجد حمله خواهد كرد.
شاه ايران به سليمان پاشا، حكمران منصوب دولت عثماني در بغداد نيز نامه‌اي نوشت و از او خواستار برخورد با وهابيان شد. سليمان پاشا در پاسخ، قول مساعد داد كه مسؤوليت جبران خسارت‌هاي وارد شده بر عتبات و زائران را بر عهده مي‌گيرد.»
كتاب مناسبات ايرانيان با حجاز در دوره‌هاي مختلف تاريخ اسلامي نوشته سيدمحمود ساماني در ۲۵۲ صفحه و به قيمت ۷۰۰۰ تومان از سوي نشر مشعر منتشر شده است.
این ناشر همچنین، كتاب «سرزمين منا و مسائل نوپديد» را روانه بازار نشر کرد. در ديباچه اين كتاب مي‌خوانيم: دين مقدس اسلام دين خاتم، احكام آن احكامي ابدي و حلال و حرام آن تا قيامت باقي است. با اين حال تغيير موضوعات و ظهور مسائل نوپديد، كاوش‌هاي جديد فقهي را مي‌طلبد. فقه پوياي اماميه پاسخ‌گوي اين مطالبه بوده و احكام و مسائل جديد را با موازين ثابت فقهي و مطابق با شرايط جديد بيان مي‌كند.
مناسك حج و عمره نيز از اين موضوع مستثنا نيست. توسعه‌هايي كه در سرزمين وحي و مشاعر مقدس انجام مي‌گيرد، باعث ايجاد سؤالاتي در زمينه احكام مناسك ميشود كه فقهاي بزرگوار با بررسي ادله فقهي و تغييرات موضوعي، احكام تمامي مسائل مستحدثه را بيان مي‌كنند.
در راستاي پيشبرد اين علم مقدس و بررسي مسائل نوظهور، شوراي پژوهشي پژوهشكده حج و زيارت، اقدام به تصويب موضوعات جديد و كاربردي در عرصه «فقه‌الحج» نمود كه كتاب سرزمين منا و مسائل نوپديد نيز در راستاي اين موضوع تدوين و منتشر شده است.
اين كتاب شامل شش بخش مختلف با عناوين «كليات و مفاهيم»، «حكم رمي جمرات جديد»، «حكم قرباني در خارج منا»، «حكم حلق و تقصير در خارج از منا»، «حكم بيتوته در خارج منا» و «حكم ساخت و ساز در منا» است كه هر بخش مسائل جديدي را مورد بحث و بررسي قرار داده است.
كتاب سرزمين منا و مسائل نوپديد نوشته محمدسعيد نجاتي در ۳۰۰ صفحه و با قيمت ۸۵۰۰ تومان از سوي مؤسسه فرهنگي هنري مشعر و به همت پژوهشكده حج و زيارت منتشر شده است.
6060
نظر شما