آقای عادل آذر حال آمارهاتون چطوره؟

دیروز: "مرکز آمار ایران" به عنوان مولد رسمی آمار آیا می تواند اشتباه کند؟ 

واقعیت این است که در پاسخ باید قاطعانه به این پرسش پاسخ منفی داد؛ اگر در ادامه پرسیده شد چرا؟، تنها میتوان به نتیجه آنچه منتشر می شود استناد کرد، وقتی تنها نهاد متولی تولید آمار که تمامی مبانی برنامه ریزی و اجرایی کشور بر آن استوار است اشتباه کند آیا می توانیم انتظار داشته باشیم آنچه به اجراء گذاشته می شود به نتیجه هم برسد؟

البته من در سالهایی که به عنوان یک روزنامه نگار اقتصادی قلم می زنم مانند بسیاری دیگر از زبان افراد بسیاری در حد اعضای هیات دولت شنیده بودم که آمارها در ایران غلط است؛ ولی به رغم تمامی این اظهار نظرها درمورد غلط بودن آمارها هیچ مصداق عینی پیدا نکرده بودم، تفاوت های آماری نیز که بین نهادهای متولی مانند بانک مرکزی و مرکز آمار نیز همیشه با دلایل تکنیکی توجیه شده و قابل قبول به نظر می رسید.

تا دیروز که با کمی تاخیر متوجه انتشار گزارش " اطلاعات قیمت و اجاره مسكن در شهر تهران - تابستان ۱۳۹۳" درتاریخ 5 آذرماه بر روی سایت آمار ایران شدم.

ارقام این گزارش در مقایسه های خود از وضعیت قیمت و تعداد معاملات ثبت شده در مقایسه با تابستان سال 92 نشان از رونق معاملات و در عین حال کاهش قابل قبول قیمت زمین و ثبات نسبی قیمت مسکن دارد و البته نشان می دهد اجاره نیز حدود 8 درصدی افزایش پیدا کرده است.

طبق روال همیشه برای تدوین جدول آماری و تهیه مطلب گزارش منتشره را با گزارش مربوط به تابستان سال 92 مقایسه کردم.

در اینجا بود که برای اولین بار با اغلاط فاحش آماری مواجه شدم.

گزارش تابستان 93 با ارقامی مقایسه شده بود که در گزارش تابستان 92 وجود نداشتند، به طور مثال براساس گزارش تابستان سال 93 متوسط قیمت هر متر مربع واحد زمین یا واحد کلنگی رقمی معادل 4.2 میلیون تومان اعلام شده و در مقایسه با تابستان سال 92 اعلام شده معادل 13درصد کاهش پیدا کرده است؛ این یعنی در تابستان سال 92 متوسط قیمت زمین در تهران رقمی معادل 4.8 میلیون تومان بوده است؛ اما وقتی به گزارش منتشر شده ازسوی مرکز آمار ایران مربوط به تابستان سال 92 مراجعه کنید می بینید قیمت متوسط هر متر مربع زمین در شهر تهران معادل 5.28 میلیون تومان ذکر شده است؟!! یعنی کاهش قیمت زمین در تابستان امسال نسبت به سال 92 معادل 20.3درصد بوده و نه 13درصد.

این وضعیت در مورد قیمت مبادله واحدهای مسکونی و اجاره بهای مسکونی نیز صدق می کند.

اولین نکته ای که به نظر میرسد این است که شاید گزارش مربوط به تابستان سال 93 گزارش مقدماتی بوده است، اما وقتی به متن گزارش فوق مراجعه کنید هیچ علامتی مبنی بر نهایی نبودن ارقام گزارش منعکس نشده است.

حتی در مقدمه این گزارش به عینه متن زیر منعکس شده است:

" از سال 1388 برای ارائه این اطلاعات از سامانه اطلاعات مدیریت معاملات املاك و مستغلات کشور استفاده شده است، این سامانه با هدف شفاف سازی اطلاعات معاملات املاك و مستغلات در راستای ساماندهی امور مسکن طراحی و پیاده سازی گردیده است، بنگاه های معاملات ملکی موظف هستند مشخصات کلیه معاملات خرید و فروشی که سند آن ها از طریق دفتر ثبت اسناد انتقال پیدا می کند را در این سامانه ثبت نمایند. این سامانه از اول آذرماه سال 1387 درکل کشور به بهره برداری رسیده است. این نشریه با اقتباس از معاملات ثبت شده در این سامانه و پس از تعدیل داده های پرت، در دفتر آمارهای صنعت، معدن و زیربنایی مرکز آمار ایران توسط کارشناسان گروه آمارهای مسکن و ساختمان تهیه شده است".

مقدمه ای که تاکیدی است برنهایی و قطعی بودن مندرجات این گزارش، در اینجا تنها باید از متولی دستگاه عریض و طویلی که این گزارشات را تهیه می کند احوال پرسی کرد و دیگر هیچ.

امروز: اگر کسی دوباره از من بپرسد آیا مرکز آمار می تواند اشتباه کند یا اینکه می توان آمار غلط تولید کرد و به احدی هم پاسخگو نبود؟، منِ روزنامه نگار اقتصادی تنها می توانم سکوت کنم و به تمام گزارش هایی فکر کنم که در این سالها با استناد به همین آمارها منتشر کرده ام و البته افسوس بخورم به حال مردمی که بر مبنای همین آمار برایشان تصمیم گیری می شود.

متن دو گزارش به پیوست قابل دسترسی و مقایسه است، "گزارش تابستان 92" و "گزارش تابستان 93".

در این شرایط تنها چیزی که منِ نویسنده این سطور را خوشحال می کند، این است که یکی از شما خوانندگان عزیز به من ثابت کند که اشتباه از من بوده و گزارش منتشره مرکز آمار ایران بدون غلط و کاملا صحیح است، به خصوص اگر آن شخص خود دکتر عادل آذر رئیس مرکز آمار ایران باشد.