به گزارش خبرآنلاین، دبیر کل نهاد کتابخانه های کشور اظهار داشت: برای بهبود نرخ مطالعه و کتابخوانی باید بر روی نسل آینده برنامه ریزی کرد. اکنون سیاست نهاد کتابخانه های عمومی کشور را بر این اساس و بر اساس تمرکز روی کودکان و نوجوانان تنظیم کرده ایم. و البته برای این دو پیش شرط هم لازم است. اگر تلویزیون را کنار بگذاریم دو گروه والدین و معلمین روی کودکان تاثیر گذارترند و در بین والدین هم مادر نقش بیشتر و مهمتری دارد... گزیده ای از گفتگوی علیرضا مختارپور با پایگاه اطلاع رسانی جماران را در ادامه می خوانید:
- در زمان پیروزی انقلاب اسلامی یکی از دلایل خیلی مهم بالا بودن شمارگان کتاب این بود که رهبران انقلاب و مسوولین کشور و چهره ها تاثیر گذار سیاسی اجتماعی کشور عموما به عنوان اهالی کتاب و فرهنگ شناخته می شدند. مسوولین مختلفی که مردم ما از طریق رسانه ها با آنها ارتباط داشتند. حتماً نسبتی با کتاب داشتند. حتی در شخصیتی مثل شهید چمران که وزیر دفاع و مسوول جنگ های نامظم بوده، برای مردم با کتاب هایش شناخته شده بود.
- در سالهای اول انقلاب حتی مناظره هایی بین متفکران انقلاب اسلامی با متفکران مارکسیست در صدا و سیما برگزار می شد. مناظره بین تفکر دینی و غیر دینی و ماتریالیستی برگزار می شد. افرادی که برای ساعت ها این مناظره ها را می دیدند و سوالاتی برایشان مطرح می شد می رفتند سراغ کتاب هایی که بتوانند پاسخی برای سوالاتشان پیدا کنند. امروزه منابع زیادی از جمله اینترنت برای یافتن خیلی از سوالات وجود دارد که آن زمان وجود نداشت. اصلی ترین منبع و مرجع روشن شدن پاسخ خیلی از سوالات کتاب بود.
- مساله بعدی، کمرنگ تر شدن کتاب در تبلیغات کشور است. این مساله ای که اشاره می کنم مبتنی بر تحقیق است. اگر سریال ها و مجموعه های تلویزیونی و فیلمهای سینمایی 10 سال اخیر را در کشورهای مختلفی جهان بررسی کنید و ببینید که در کدام یک از اینها کتاب و کتابخوانی و اهل مطاله بودن مطرح است. یکی از کشورهایی که کمترین امتیاز را می گیرد کشور ما است. منظور این نیست که برای حل این مساله، به طور تصنعی کتاب و کتابخانه در فیلم ها استفاده کنیم. نه منظور من این است که به طور طبیعی این اتفاق روی دهد. در 10 سال اخیر کدام فیلمی را دیده اید که در آن پدر و مادری فرزند خود را به کتابخانه برده باشند. یا اینکه راجع به کتابی در فیلمی بحث شده باشد؟
- غیر از رهبر معظم انقلاب، شاید کسی را پیدا نکنید که در سخنرانی هایشان کتاب معرفی کنند. من وقتی راجع به مقاله ای تحقیق می کردم متوجه شدم رهبر معظم انقلاب بیش از 40 جلد کتاب را تاکنون معرفی کرده اند. گاهی این معرفی به شکل استناد به کتابی بوده است. گاهی مطلبی در مورد کتابی نوشته اند و از کتاب تجلیل کرده اند. اگر مسوولین دیگر هم این کار را به شکل های مختلف می کردند و در تریبون های مختلف گفته می شد، گفتمان کتاب تقویت می شد.
- من نمی گویم اگر کتاب معرفی شود، مردم کتاب می خوانند. می خواهم بگویم آن گفتمان کتاب حاکم نیست. الان خیلی معرفی کتاب در تلویزیون داریم و البته مردم نمی خوانند. وقتی مناظره ای در تلویزیون در مورد مسائل اقتصادی صورت می گیرد، معمولاً پوشه هایی پر از اوراق همراه افراد دیده می شود. روزی که مدیران و افراد شرکت کننده در مناظره ها علاوه بر آن پوشه ها، چند جلد کتاب هم همراه خود بیاورند و به کتابهای خود استناد کنند، تاثیر مهمی بر بیننده تلویزیون خواهد گذاشت. اتفاقا تبلیغات مستقیم در جامعه ما زیاد است. هر خبرگزاری یک صفحه کتاب دارد. چرا این ها تاثیر چندانی ندارند و انگیزش لازم را برای مطالعه کتاب ایجاد نمی کند. اگر اکثر برنامه ها و مجموعه های تلویزیونی را ببینید متوجه خواهید بود هیچ کدام نسبتی با کتاب ندارند. نتیجه اش این می شود که در آخر شهریور 93 کل آمار اعضای کتابخانه های ما 2 میلیون و پانصد هزار نفر بوده است.
- برای بهبود نرخ مطالعه و کتابخوانی باید بر روی نسل آینده برنامه ریزی کرد. اکنون سیاست نهاد کتابخانه های عمومی کشور را بر این اساس و بر اساس تمرکز روی کودکان و نوجوانان تنظیم کرده ایم. و البته برای این دو پیش شرط هم لازم است. اگر تلویزیون را کنار بگذاریم دو گروه والدین و معلمین روی کودکان تاثیر گذارترند. در بین والدین هم مادر نقش بیشتر و مهمتری دارد... باید کاری کنیم که مادران مطالعه و قصه گویی و کتابخوانی را هم آموزش ببینند. این امروزه یک مهارت و فن محسوب می شود. می شود با خواندن یک قصه و یک کتاب نامناسب او را برای همیشه از کتاب و کتابخوانی بیزار کرد و...
- در نظر گرفته ایم دوره های برگزار شده را ضبط کرده و به صورت لوح فشرده در محیط های مجازی و به روشهای مختلف در اختیار کسانی قرار دهیم که نتوانسته اند به صورت حضوری در این دوره ها حضور داشته باشند. قطعاً چنین برنامه هایی را در اختیار صدا و سیما هم قرار خواهیم داد تا از این طریق هم در دسترس مردم قرار گیرد. به صورت لوح فشرده و کتاب هم منتشر خواهیم کرد. اولویت ما این است که به طرق مختلف حضور کودک و نوجوان را در کتابخانه افزایش دهیم. کتابدار آشنا به روحیات کودکان و نوجوانان استفاده کنیم. اخیراً کارگاهی برای کتابداران کودک برگذار کردیم که در آن اساتیدی برای کتابداران کودک در مورد کتابداری کودک مباحثی را مطرح کردند. معمولاً کتابخوان کردن بزرگسالان کار دشواری است. بارها این جمله را شنیده اید که تا کتاب باز می کنیم خوابمان می برد. در حالی که کودک و نوجوان آماده است تا علاقمند به کتاب شود.
- کوتاه نویسی، سرعت، انبوه اطلاعات در محیط های دیجیتالی منجر به نوشته شدن و ارسال چندین صد پیام در گوشی های همراه شده است. گاهی اوقات هم فوری کپی می شود و نیم ساعت دیگر همان پیام در جاهای دیگر هم دیده می شود. این سرعت حتی روی فرهنگ مطبوعات ما تاثیر گذاشته است. روزنامه خواندن از شاخص های مهم فرهنگی جامعه است. تعداد و عناوین روزنامه های ما بالا رفته است. اما تیراژ روزنامه های ما پایین آمده است. تیراژ مجموع روزنامه های ما از تیراژ یک روزنامه از یکی از کشورهای همسایه کمتر است.
- قفسه های خانه های ما روزی کتابخانه بود اکنون تبدیل به قفسه کاسه و بشقاب شده است. بچه وقتی می بیند پدر و مادرش کتاب می خوانند به کتاب علاقمند می شود. وقتی هم می بیند والدین با موبایلشان بازی می کنند سراغ بازی با موبایل می رود. در کشورهای دیگر کتاب اسباب بازی وجود دارد. آیا کتاب اسباب بازی در کشور ما دیده اید؟ اینکه کتاب اسباب بازی را در قفسه ای بچیند و بگوید من کتابخانه دارم.
- یک بار در برنامه تلویزیونی حضور داشتم که مجری یکی از دلایل پایین بودن نرخ مطالعه رابالا بودن تعداد شبکه های تلویزیونی عنوان کرد و می خواست بدین ترتیب تلویزیون را تبلیغ کند. گفتم برادر گرامی شبکه های ما بیشتر است یا شبکه های اروپا. تفریحگاه های مشروع و غیر مشروع و سرعت اینترنت ما بیشتر است یا اروپا؟ و بعد گفتم چرا آنجا تیراژ کتاب 100 هزار است. وقتی در آنجا سوار مترو می شوید اگر دو نفر دستشان گوشی دارند حتما کسی را خواهید دید که کتاب می خواند. این همان مساله فرهنگی است.
- ما در نهاد کتابخانه های عمومی کشور در حال گسترش کتابخانه های دیجیتال هستیم. و سعی می کنیم در این راستا از همه تکنولوژی ها استفاده کنیم. کتاب های صوتی الان گسترش بسیاری داشته است که در فکر گسترش این امکان نیز هستیم. ولی رویکرد اصلی ما توجه به فرهنگ خود کتاب است باید علاقه به کتاب ایجاد شود.
- وسایل ارتباطی جدید رقیب کتاب نیستند و می توانند در گسترش کتابخوانی نقش داشته باشند. بسیاری از هموطنان ما در شبکه های اجتماعی اینترنتی حضور دارند. چقدر از افرادی که با اینترنت سر و کار دارند، در محیط اینترنت کتاب می خوانند؟ من تحقیقی در این باره نکرده ام. ولی اگر مطالعه زیادی در این محیط می بود آثارش مشاهده می شد. در کشورمان کاربر اینترنت بسیار زیاد است. تعداد گوشی همراه و خط موبایل بیشتر از جمعیت ایران است. پاساژهای عظیمی برای موبایل وجود دارد.در دست هر کس و هر محیطی وجود دارد. شرکت های خدمات دهی اینترنتی هر روز با هم رقابت می کنند. وقتی تقاضایی برای چیزی در جامعه به وجود بیاید بروز و شهودش نیز مشاهده خواهد شد. ابزارش می آید، تقاضایش می آید و تبدیل به ارزش شده و همه گیر می شود چون نیاز به آن احساس می شود.
- بسیار صریح خدمت شما می گویم نرخ سرانه مطالعه را نمی دانم. و نه تنها نمی دانم بلکه اصلا نمی دانم با چه روشی این آمار و ارقام استخراج و منتشر می شود. من ندیدم بر اساس روش دقیق علمی این آمار استخراج شود و در بررسی ها به آن استناد شود. البته نشانه هایی است که نشان دهنده پایین بودن میزان مطالعه شهروندان ایرانی است. شمارگان کتاب کشور پایین است. اعضای کتابخانه های ما و تعداد مراجعه شان به کتابخانه پایین است. به استناد همین نشانه ها می شود گفت سرانه مطالعه کم است. بسیاری از کسانی که در کتابخانه های مختلف مطالعه می کنند پشت کنکوری ها هستند.
6060
نظر شما