کودکان، گرفتار ناهنجاری‌های رفتاری دیگران

روزها و مناسبت ها بهانه اند برای یادآوری حقایق و واقعیت ها؛ حقایقی که باید باشند و واقعیت هایی که هستند و شاید نبایند اینگونه باشند.

روزجهانی کودک هم از همین دست مناسبت ها است؛ روزی برای یادآوری حقایقی در مورد کودکان و گل درشت کردن واقعیت هایی که اکنون در سراسر جهان درباره ای موجودات پاک و معصوم در جریان است و نباید باشد.

یکی از آن واقعیت ها این است؛ سال گذشته حدود ۱۶۸ میلیون کودک پنج تا هفت ساله در ۱۴۰ کشور کار می‌کرده‌اند و تقریبا نیمی از آنان کارهای پرخطر داشته‌اند.

کودکان دارای معلولیت 3.7 برابر بیشتر در معرض ترکیبی از انواع خشونت، 3.6 برابر بیشتر در معرض خشونت فیزیکی و 2.9 برابر بیشتر در معرض خشونت جنسی هستند. کودکان دارای معلولیت ذهنی یا مغزی 4.6 برابر همسالان غیر معلول خود ممکن است قربانی خشونت جنسی شوند.

۱۲۰ میلیون دختر در سراسر جهان طی سال گذشته میلادی مورد تجاوز و آزار جنسی قرار گرفته اند. از هر پنج قربانی قتل در سراسر جهان، یک نفر کودک بوده است.

اینها تنها بخش کوچکی از واقعیت های تلخی است که امروز در جهان ساخته و پرداخته دست بشر جاری است. دنیایی که در ان کودکان نه تنها مورد مهر و محبت قرار نمی گیرند بلکه به چشم وسیله ای نگریسته می شوند برای کسب سود بیشتر یا کامجویی های بیمارگونه.

گذشته از روندهای کلی حاکم بر جهان امروز که محصول آن در گزارش های تأسف بار نهادهای بین المللی نمود و بروز می یابد، در بعد فردی و واحدهای اجتماعی کوچک مانند خانواده ها و مدارس نیز شاهد ناهنجاری های رفتاری و اخلاقی فراوانی در برخورد با کودکان هستیم. با مرور پرونده های قضایی و جنایی و حتی پیگیری پرونده های طلاق در محاکم کشور خودمان هم می توانیم به روشنی تصویری از ابعاد پیچیده و مختلف بدرفتاری و سوءبرخورد با کودکان بدست آوریم.

در یک نگاه کلی می توان ریشه ها و علل این ناهنجاری های رفتاری را در چند بخش تقسیم بندی کرد؛ دشواری های معیشتی و تنگناهای اقتصادی خانواده، تربیت نادرست والدین و وجود بسترهای سوءرفتار در درون آن ها، ضعف آموزش متولیان و مسئولان تعامل با کودکان در لایه های مختلف مانند مدارس، مهدکودک ها و.....

مجموع این عوامل در کنار زمینه های اجتماعی و سوابق فرهنگی و تاریخی باعث می شود کودکان در جامعه امروز ما درگیر و گرفتار ناهنجاری های رفتاری دیگران باشند و به این ترتیب علاوه بر اینکه خود آن ها آسیب های فراوانی از این رهگذر می بینند، آینده نسل های بعدی نیز در مخاطره قرار می گیرد.

در چنین شرایطی به نظر می رسد دولت، نهادهای حاکمیتی و تشکل های مردم نهاد باید در یک هم افزایی برنامه ریزی شده و مؤثر اقدامات عاجل و گسترده ای برای توقف روند موجود و اصلاح شرایط انجام دهند. کاستن از فشارهای معیشتی و فراهم آوردن امکانات لازم برای ازدواج جوانان از جمله اقداماتی است که دولت می تواند با انجام آن می تواند به ارتقای سطح کیفی روابط پدر و مادر با کودکان آینده کمک کند چرا که قطعا ازدواجی به موقع و مناسب می تواند سن باروری را نیز تا حدود زیادی تنظیم کند تا به این ترتیب کودک پس از تولد والدینی هوشیارتر، سالم تر، با حوصله تر و منطقی تر داشته باشد.

تشکل های مردم نهاد نیز در این راستا می توانند با استفاده از ظرفیت ارتباطات مویرگی خود کمک شایانی به شناسایی خانواده و کانون های پرخطر برای کودکان داشته باشند و سهم مهمی نیز در ارتقای سزح دانش و فرهنگ خانواده ها در تربیت کودکان برعهده بگیرند.

* عضو شورای شهر تهران

۴۷۴۷