این نشست با حضور دست اندرکاران دور جدید «کتاب هفته» و جمعی از اهالی فرهنگ و رسانه در سرای اهل‌قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد. در ادامه گزیده ای از اظهارات عنوان شده در این نشست را به نقل از ایبنا می خوانید:
علی آقاغفار، سردبیر: من کاپیتان تیم هستم!
- نشریه کتاب هفته از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۰ به‌صورت متناوب منتشر شده است. از سال ۱۳۸۰ به شکل هفتگی منتشر شد. این نشریه چندین مدیریت تأثیرگذار را پشت سر گذاشت؛ چراکه نشریه‌ای وابسته به معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و با تغییر وزیر ارشاد و معاون فرهنگی این وزارتخانه، سیاست‌های کتاب هفته نیز تغییر کرده است.
- در دوره جدید فعالیت‌های نشریه کتاب هفته (دولت یازدهم) سیاست‌های کتاب هفته از سوی مدیرعامل موسسه خانه کتاب اعلام شد و من مجری این سیاست‌ها هستم؛ من در این مجموعه مانند کاپیتان تیم فوتبالم که باید مراقب باشم اعضای این تیم در میدان تاکتیک های مربی را اجرا کنند.
- اگرچه روزگاری کتاب هفته ۲۴ صفحه‌ای بود و ۸ صفحه آن کارنامه نشر بود اما برای همان 16 صفحه باقی‌مانده نیز تا مرحله توزیع، ۳۵ نفر نیرو (به‌طور تقریبی برای هر صفحه، ۲ نیرو) در این مجموعه فعالیت می‌کردند. بنابراین کاملاً طبیعی است که وقتی در مجموعه تنوع نیرو وجود داشته باشد، کار بهتری نیز ارائه می‌شود.
سید علی میر فتاح: مشکلات شما به مخاطب ربطی ندارد
- این‌که نشریه کتاب هفته چگونه منتشر می‌شود، به مخاطبان هیچ ارتباطی ندارد. این‌که این نشریه چقدر امکانات و عِده دارد و این‌که سیستم دولتی این مجموعه را اذیت می‌کند، به‌هیچ‌وجه به مخاطبان ارتباطی ندارد.
- خیلی موافق نیستم که ۳۰ نیرو داشتن بهتر از ۴ نیرو داشتن است؛ آنچه مهم است استفاده بهینه از نیروهای فعال در مجموعه است.
- مهم‌ترین ایراد این نشریه از همان آغازین روزهای فعالیتش، این بود که اصلاً انتشار این نشریه چه ارتباطی به وزارت ارشاد و معاونت فرهنگی آن دارد؛ چنین فرایندی نه‌تنها برای نشریه کتاب هفته بلکه برای هر نشریه دیگری، سم است. ساختار نباید به‌گونه‌ای می‌بود که ارباب قدرت بتوانند بر آن اِعمال سلیقه کنند.
- اتفاقی که در نشریه کتاب هفته افتاده است و در این دوره بیشتر خودش را نشان می‌دهد این است که مخاطب فرضی این نشریه معلوم نیست؛ مشخص نیست فعالان این مجموعه برای خواننده‌ای که ناشر است، می‌نویسند یا برای ویراستاران، کتاب سازان یا کتاب‌خوانان قلم می‌زنند!
- در نشریه کتاب هفته از جذابیت ـ به‌عنوان یکی از قواعد ژورنالیسمـ استفاده نمی‌شود. درحالی‌که این جذابیت عکس و تیتر یک نشریه است که مخاطب را برای مطالعه آن ترغیب می‌کند.
- با تمامی این تفاصیل، مجموعه فعال در نشریه کتاب هفته باید آگاه باشند که با انتشار این نشریه، صاحب یک تریبون شده‌اند بنابراین باید از این فرصت به نحو احسن استفاده کنند و قدرش را به‌خوبی بدانند.
فرید مدرسی: چرا باید منتشر شود؟!
- به نظر می‌رسد نه‌تنها کتاب هفته بلکه کلیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصمیم دارد از یک فضایی که شبیه انسان مُرده‌ای بوده، خارج شود و زنده‌تر از پیش فعالیت کند.
- با تورق نشریه کتاب هفته همواره کلمه «چرا» در ذهنم تداعی می‌شود؛ اصلاً چرا این نشریه باید منتشر شود؟ چرا باید به این شکل و شمایل کنونی منتشر شود؟ مطالبی که اکنون در آن ارائه می‌شوند، چه ضرورتی برای انتشار دارند؟ چرا این عکس کار شده؟ و چراهای دیگر. این چراها ما را می‌کشاند به سمتی که باید مخاطبان را بشناسیم.
- اگر نشریه کتاب هفته می‌خواهد پیشرفت کند به شوک، تغییر فضای داخلی و استفاده از اِلِمان‌ها نیاز دارد. باید به این پرسش پاسخ داده شود که آیا کتاب هفته می‌خواهد یک اُرگان باشد؛ اگر می‌خواهد چنین باشد پس آیا عکس بی‌کیفیت وزیر ارشاد در صفحه یک، مصاحبه بلند مدیرعامل موسسه خانه کتاب قابل توجیه است؟!
- گاهی به این می‌اندیشم که اصلاً چرا این نشریه، ۲۴ صفحه دارد؟! چرا نباید این نشریه در قالب دیجیتال به دوستان فرهیخته ایمیل شود؟! این نشریه ازنظر گرافیک نیز واقعاً نیاز به یک فرم جدی و ساختاری دارد. گاهی اوقات عکس‌های آن تداعی مطلب دیگری غیر از مطلب موردنظر را دارد. گاهی اصلاً سوتیتر با تیتر همخوانی ندارد.
- صفحه یک، به تیتر خبری نیاز دارد، تعجب می‌کنم تیتر یک صفحه، بازی با کلمات است، من می‌دانم که امکانات این مجموعه بسیار محدود است اما متأسفانه برخی نقص‌ها و عیوب را نمی‌توان با کمبود امکانات توجیه کرد.
- من درجایی فعالیت می‌کردم که این نشریه به آنجا ارسال می‌شد. اما من حتی نشریه کتاب هفته را از داخل پاکت درنمی‌آوردم چه برسد به این‌که بخواهم آن را مطالعه کنم.
سعید کیایی: برخی اتفاقات کتاب هفته تعجب آور است!
- وقتی بعد از مدت‌ها فاصله گرفتن از نشریه کتاب هفته، دوباره به سمت مطالعه آن رفتم، خیلی تعجب کردم که چرا باید در آن با اتفاقاتی از قبیل استفاده از تصاویر دوربُر شده و استفاده از عکس‌هایی که اگر در فضای مجازی جست‌وجو کنیم همان‌ها می‌آیند، مواجه شوم.
- امروز اگر قرار باشد نشریه کتاب هفته را به‌عنوان یک نشریه تخصصی حوزه کتاب به دانشگاه ببرم و معرفی کنم، واقعاً حرفی برای گفتن ندارم. سابقه افراد حاضر در این مجموعه نشان می‌دهد که این نشریه می‌تواند بهتر از این باشد اما نمی‌دانم چرا این اتفاق رُخ نمی‌دهد. انگار این افراد فقط هستند!
- در نشریه کتاب هفته بی‌توجهی به رابطه متن و تصویر مشهود است. چرا باید در نشریه کتاب هفته این‌همه در تصاویر، هرج‌ومرج دیده شود؟ چرا باید در برخی مباحث نشریه کتاب هفته، عکاسی تبلیغاتی ببینیم؛ من نمی‌گویم نباید باشد بلکه باید به‌جایش از این عکس‌ها استفاده شود.
معاون سردبیر: اول از سیاستگذاری ها شروع کنیم
- بسیار خوب و شایسته بود که نقد را از سیاست‌گذاری‌ها شروع می‌کردیم و بعد به اجرایی کردن آنها در رسانه می‌پرداختیم.
- متأسفانه اکنون در رسانه‌های مختلف شاهد یک بحران جدی هستیم؛ به‌گونه‌ای که حتی برنامه‌های صداوسیما نیز که مردم به‌صورت رایگان آنها را می‌بینند و می‌شنوند، مخاطب ندارد.
- این‌که دوستان ما در این نشست، می‌گویند «مخاطب نشریه کتاب هفته مشخص نیست» را قبول دارم و این نه مشکل نشریه ما بلکه مشکل بسیاری از نشریات کنونی کشور است.
سردبیر: هرکسی جای من بنشیند، همین است
- شما بیرون گود نشسته‌اید و من وسط گود هستم. بیرون گود نشستن و از این حرف‌ها زدن خیلی راحت است. هرکسی جای من بنشیند ناگزیر است که یک سلسله سازوکارها را رعایت کند.
- من از این‌که آقای مدرسی گفتند «من نشریه را حتی از داخل پاکت درنمی‌آورم» بسیار تأسف می‌خورم؛ چراکه باید نشریه دوره‌های قبلی را نیز مطالعه کرد و سپس درباره نشریه کنونی اظهارنظر کرد.
- درباره ایراداتی که دوستان ما از عکس‌های نشریه کتاب هفته ارائه کردند، باید بگویم که در این زمینه با کمبود امکانات و با بسیاری از مشکلات مواجه هستیم. درباره موضوع دیگری که دوستان ما مطرح کردند مبنی بر «ناهماهنگی‌های میان تیتر و محتوا» نیز باید بگویم من اگر ۳۰ سال در غسالخانه کار می‌کردم، می‌توانستم تشخیص دهم که مرده، بهشتی است یا جهنمی. تیتر اجتهاد سردبیر مجتهد است. همکاران ما در مجموعه کتاب هفته ساعت‌ها، بر سر موضوع تیتر بحث و تبادل‌نظر می‌کنند. اما کدام نشریه و کار فرهنگی است که همه شماره‌های آن به‌صورت مستمر و پیاپی، خوب و بی‌نقص باشد؟!
- سیاست‌هایی که به ما ابلاغ‌شده است عبارت‌اند از «کتاب هفته نباید جنبه خبری داشته باشد چراکه خبرگزاری کتاب ایران وجود دارد» همچنین «در این نشریه تنها به یک کتاب و یک نویسنده پرداخته نشود» و «کتاب را با ساختار کشور بسنجید و سپس به آن بپردازید»؛ بنده هم حاضر نیستم پول بدهم و کتاب هفته را بخوانم چون درباره این‌که چه کتابی را بخرم و بخوانم، چیزی ندارد. بنابراین، می‌خواهم که سیاست‌ها نقد شوند و سپس عملکردها بر اساس آن سیاست‌ها سنجیده شوند؛ باید مشخص شود که سیاست‌ها ضعف دارند یا شیوه‌های اجرای آنها!
- (اگر کسی باشد که با این سیاست‌ها بهتر بتواند کار کند، من گناهکار مطلقم اگر کنار نکشم): با آنچه اعمال‌شده من می‌گویم این خروجی شاهکار است.
6060
نظر شما