عاشقانه شب بیست و یکم/ تنها پیش خدا از گناهت توبه کن، چرا که او دوست ندارد بنده اش از کسی خجالت بکشد

گناهت را تنها به خدا بگو، خداوند دوست ندارد بنده اش از کسی خجالت بکشد!

فایل صوتی که در ابتدای مطلب می شنوید، گلچینی از منبر شب قدر آیت الله آقا مجتبی تهرانی در سال 1390 درباره رفتار بندگان و بخشش خداوند در شب قدر است. ایشان در این سخنان روایت زیبایی از گفت و گوی خداوند با حضرت موسی(ع) درباره توبه یکی از بندگان را نیز نقل می کند که خدا از این که بنده اش از کسی خجالت بکشد ناراحت می شود.

یکی از مصادیق درک کردن شب قدر توبه از گناهان است

استاد فاطمی نیا در سخنانی درباره شب قدر چنین می گوید: «ما باید در این ماه تجدید نظر کنیم و من گاهی اوقات اینطور به دوستان عرض می کنم مخصوصا در شب های قدر می گویم شما که الان نشسته اید روبه قبله می خواهید "بک یا الله" بگویید، الان امکان بعضی از جبران ها نیست، الان تو در همین شب بلند بشوی بروی فلان شهرستان آن دل را بدست بیاری یا آن پول را بدهی یا مثلا حدود دو سال، سه سال نماز قضا همین جا فی المجلس بجا بیاری اینکه امکان ندارد، اما من به رفقا اینطور می گویم، به خدا عرض کنید که خدایا من با تو عهد می کنم که از اینجا آمدم بیرون در اولین فرصت و در اولین امکان این قدم ها را بردارم و تو به آن کرم بی پایان که داری کاری کن که امشب اینها مانع اجابت دعای من نشوند، اینطور به رفقا می گویم و یقین هم بدانید که ان شاء الله موثر است چون خدا از دل ها آگاه است، من یک بنده ای هستم یک کارهایی کرده ام، خطاهایی کرده ام الان هم شب قدر است، میخواهم یک کاری بکنم خب اینجا دستم نمی رسد به بعضی از جبران ها، خدا کریم تر از این است که اینجا بیاید با من تسوی حساب بکند، یک وقت هست بنده بی خیال است می گوید حالا امشب "بک یا الله" را می گوییم، احیا را نگه می داریم حالا آن هم اگر شد شد! اصلا نمی داند قضیه چیست! اما یک وقت نه، با تمام وجود ناراحت است، که این چه کارهایی بود من کردم، خدایا به من یک مهلتی بده جبران کنم، ناراحت است اصلا، اگر حالتش اینطور باشد در این ماه مبارک رمضان، مخصوصا در لیالی قدر قطعا پروردگار او را می بخشد و دعایش را مستجاب می کند.

هر سه شب قدر بالاخره اینها مظان استجابت دعاست، شب نونزدهم احتمال شب قدر بودنش ضعیفتر از شب بیست ویکم است و شب بیست و یکم احتمال شب قدر بودنش ضعیفتر از شب بیست و سوم است، شب بیست و سوم احتمال قدر بودنش از این دو شب قوی تر است منتها نه این است که احتمال در آن دو شب منفی باشد، نه اصلا روایت دلالت دارد بر اینکه تکرار کنید حاجاتتان را، هرچه شب نونزدهم گفتی شب بیست و یکم هم دوباره آنها رو بگو، بیست و یکم گفتی بیست و سوم هم بگو.

روایات زیادی هم داریم که بعضی از بندگان در یک صوری شب قدر را درک می کنند، البته این هم حرف بزرگی است، حالا شب قدر را درک کردن شاید به این معنا نباشد که واقعا بداند شب قدر کدامیک است، حالا من نمی دانم، یک همچین ولیی ممکن هم هست باشد، بعید نیست که کسی به اون رتبه برسد، مجاز هم نباشد به کسی بگوید، اما شاید یکی از مصادیق اینکه شب قدر را درک می کنند این باشد که بندگان توبه کنند، انابه کنند خدا آن شب قدر واقعی، ناخودآگاه به اینها یک حالی می دهد، اصلا خودش هم متوجه نیست،آن شب حالش قوی تر می شود، آن شب توفیقش بیشتر می شود.

شب قدر عجیب است، ما از خودمان که نمی گوییم، قرآن می فرماید "لیلة القدر خیر من الف شهر" شب قدر از هزار ماه با فضیلت تر است، و عرض کنم که شب قدر یک اسراری دارد که گاهی آن اسرار به دست بعضی از بزرگان ظهور می کند، ما در اون طمع نیستیم که برسیم به پای آنها، حالا اگر بخواهیم برسیم کسی مانع نیست، در باز است، اما این را عزیزان جوان توجه کنند که گاهی وقت ها بعضی چیزها که از بزرگان نسبت به شب های قدر می شنویم آن نه برای این است که بناست همه آن طور باشند، آن برای این است که مردم ذائقه شان بیدار بشود آن شب را خوب بشناسند و از آن شب استفاده کنند، اگر شما شنیدید که مثلا برای یک ولیی شب بیست و سوم یک مکاشفه بزرگی باز شده است حالا به آن به این معنا نیست که تو برو آن شب مکاشفه داشته باش، حالا اگه داشتی، به آن حد رسیدی، خب برو برس مبارکت باشد، کسی جلویت را نمی گیرد، در باز است سنت خدا تعطیل نشده است، اما عملا می دانیم که همه به آن حد نمی رسند پس بنابراین اقلا اینها کاشفیت دارد که ما آن شب را خوب بشناسیم.»

مفهوم "قدر" به چه معناست؟

امام موسی صدر در سخنانی در یکی از شب های قدر که در کتاب "ادیان در خدمت انسان" به چاپ رسیده است درباره مفهوم شب قدر چنین می گوید:

«مفهوم قدْر در معناى اسلامى و قرآنىِ آن، دست‏کم بر اساس تشخیص اندکِ این‌جانب، یکى از معانى سه‌گانۀ زیر است:

اول: قدْر و لیله‌القدر به معناى شبِ نزولِ قرآن است، به این اعتبار که قرآن در شب قدر نازل شده است: «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ.»

همچنین، آن‌گونه که قرآن مى‌‏فرماید، شب قدر: «فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ.» هنگامى که در آیۀ قبل می‌بینیم که می‌فرماید: «إِنَّا کُنَّا مُنذِرین،» پس «یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ» در مقام تشریع است و معناى آن این است که قرآن کریم، و مفاهیم و احکام موجود در آن، همه چیز را معین و مقدَّر و خطوط کلىِ زندگىِ انسان را ترسیم می‌کند و هیچ‌ تر و خشکى نیست مگر اینکه در «کتاب مبین» موجود است. قرآن منافع انسان و راه و روش زندگىِ او را مشخص می‌کند. بنابراین، شب قدر و شب نزولِ قرآن زمانِ تعیین کردن و روشن کردن تقدیر و اندازه‌گیرى همۀ امور و همۀ چیزهاست. این است معناى لیله‌القدر.

معناى زنده ماندن شب قدر در این امت، آن‌گونه که از روایات متعدد استفاده می‌شود، این است که امت آن را با شب‌های دیگر مقایسه می‌کند و آن را زنده نگه می‌دارد. پس، از این شب بهره می‌گیرد، زیرا او در فضاى نزول قرآن به سر می‌برد و خود را در مقابل این آینه ارزیابى می‌کند تا سیر و سلوک و راستى و کژى خویش را مشاهده کند.

دوم: شب قدر با مفهوم دعا مرتبط می‌شود. دعا نشانه‏ اى است از نشانه‏‌هاى این ماه. آیه‏ اى دربارۀ دعا در میان آیات روزه وارد شده است. آیۀ اول این است: «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ» و آیۀ دوم: «أَیَّامًا مَّعْدُودَاتٍ» و آیۀ سوم: «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ» و آیۀ چهارم: «وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ.» آیۀ پنجم دربارۀ روزه و مسافرت است: «... وَعَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ» و دیگر احکام روزه.

آیا اینکه خداوند آیۀ دعا را در بین آیات روزه ذکر کرده است، امرى تصادفى است؟ و در اینجا هیچ رابطه‌‏اى وجود ندارد؟ خیر، چنین نیست. تقدم و تأخر و عطف و فصل قرآن داراى مفهوم و هدف است. پس روزه با دعا مرتبط است و دعا در این ماه یکى از ارکان مهم به شمار می‌رود. با دعاى صحیح، نه تصنعى، انسان می‌تواند سعادت یا شقاوت خود را بنا کند.

سوم: معناى تربیتى عملىِ شب قدر است. شب قدر با روزه ارتباط دارد و روزه، همان‌گونه که می‌دانیم، یعنى تزکیه و تربیت. روزه خروج از زندگى روزمره است؛ لحظه‌‏اى اندیشیدن و تأمّل کردنِ خارج از عادات روزمرۀ انسان است. انسان براى یک لحظه، یک ساعت، یا ماهى از ماه‌ها، با پروردگارِ خود پیوند ویژه‌اى می‌خورد. انسان پیوند خود را با زندگىِ معمولى و روزمره قطع می‌کند، سپس در جهت تنظیم این روابط و غلبه بر این وابستگی‌ها و این احساس که او آزاد است، تلاش می‌کند. او شخصیت خود را کامل می‌کند. خود را از نو می‌سازد و نفْسِ خویش را تزکیه می‌کند. «قَدْ أَفْلَحَ مَن زَکَّاهَا. وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا.»

پس تزکیه راه سعادت انسان است. ما در این ماه و با روزه‏ اى که در این ماه می‌گیریم، می‌توانیم بر سرنوشت خویش مسلط شویم، به‌طورى که می‌توانیم از هوا‌ها، ستمگری‌ها، ضعف‌ها و نیاز‌ها و از ذوب شدن در بستر زندگىِ روزمره و عادى خویش آزاد شویم و از آزادگانى شویم که بر آیندۀ خود مسلط‌ اند و سرنوشت خویش را رقم می‌زنند.»

آداب آمادگی جسم و روح برای حضور در دومین شب قدر

آشنایی با برخی اعمال این شب های خاص ماه رمضان ضرورتی به منظور کسب خیرات و برکات معنوی پیش بینی شده برای این ایام است. اعمال شب قدر به دو بخش اعمال مشترک و اعمال مخصوص تقسیم می شوند. برای آگاهی از جزئیات اعمال شب بیست و یک اینجا را بخوانید.

برای احیاء شب قدر، به کجا می روید؟

برنامه ها و مراسم احیاء در اماکن متبرکه و مساجد و هیات های تهران و زمان و مکان آنها را اینجا و اینجا بخوانید.

*****

نیایش هایتان مقبول درگاه پروردگار مهربان و بخشنده، دعا در حق دیگران و برای شفای مریضان و پایان یافتن کشتار ظالمانه انسان های بی گناه را فراموش نکنید.

/6262