معصومه جوادی نسب - چهاردهم خرداد در تاریخ کشورمان آبستن خبرها و حوادث بسیاری بوده است که ماندگار شده اند. اما واقعه ای که کمتر از آن یاد شده، به دنیا آمدن فردی است که تاثیری شگفت با زیستنش در این دنیا به جا گذاشته است، موسی صدر هشتاد و شش سال پیش در ایران عزیز، در شهر قم متولد شد و برای حقیقت، وحدت، آزادی و زندگی مسالمت آمیز همه انسان ها تلاش کرد ... افسوس که بددلان و کج اندیشان جسم او را ربودند تا به خیال خام خود از یادها برود، اما اندیشه او در ذهن ها و روح ها ریشه دواند، باقی ماند و گسترده شد...
پرونده ویژه خبرآنلاین در سالروز تولد این بزرگ مرد، به امید شنیدن خبر بازگشت او به خانواده عزیزش، دوستداران و پیروان چشم به راهش تقدیم می شود. فایل صوتی که در ابتدای این پرونده می شنوید، صدای امام موسی صدر خطاب به جوانان نسل جدید است.
چهارده خردادی که موسی قدم به این دنیا گذاشت
... ناگهان صدای سرور و شادی زنان در فضای حیاط، طنین‌انداز می‌شود، بی‌درنگ روشن می‌گردد که عالم بزرگوار سید صدرالدین صدر، دارای فرزند پسر شده است، هیچ کس از آینده و سرنوشت این فرزند نوزاد خبری نداشت. و تنها همه شیفته ویژگی‌های ظاهری او شده بودند و این در حالی بود که عقربه زمان ۱۳۰۷/۳/۱۴ ش را نشان می‌داد.
پس از گذشت چند روز نوبت به مراسم نام‌گذاری می رسد. پدر دانشمند، فرزند خویش را در آغوش گرفت و در گوش راست او اذان گفت و در گوش چپش اقامه و در پایان، اسم «موسی» را برای وی انتخاب کرد. آری موسی! چه اسم زیبایی و چقدر برای این قامت مناسب. اسمی که هر انسان از شنیدنش به یاد مبارزه با ظلم و کفر افتاده و ستیز با طاغوت در ذهن او تداعی می‌شود...
از تولد تا ربوده شدن در یک نگاه
14 خرداد 1307 در شهر قم در خانواده بزرگ صدر به دنیا آمد، مدرسه و دروس حوزوی را در قم گذراند، دیپلم ادبی گرفت و مهر 1329 در رشته «حقوق در اقتصاد» دانشگاه تهران پذیرفته شد. پس از گرفتن لیسانس به دروس فلسفه و خارج فقه و اصول حوزه بازگشت و سپس برای ادامه تحصیلات حوزوی به نجف رفت. مرداد 1337 که به قم بازگشت، مدیریت مجله مکتب اسلام و دبیرستان ملی صدر را بر عهده گرفت.
آبان 1338 بود که به درخواست عالم و رهبر برجسته شیعیان لبنان به آنجا سفر کرد تا جانشین علامه شرف الدین شود. با حضور در لبنان فعالیت گسترده تشکیلاتی برای ساماندهی امور فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شیعیان لبنان را آغاز کرد و پرچمدار حرکت گفت و گوی ادیان شد.
مرداد 1345 صدها هزار تن از شیعیان لبنان در تظاهراتی با امام صدر بیعت کردند. تاسیس مجلس اعلای شیعیان در اول خرداد 1348 و حمایت های گسترده از سازمان مقاومت فلسطین کارهای بعدی رهبر ایرانی لبنانی ها بود.
درخواست از دولت برای رفع محرومیت، انجام اصلاحات اجتماعی، مقابله با تجاوزات اسرائیل و حمایت از سازمان مقاومت فلسطین، رهبری مبارزات گسترده مردمی علیه دولت سلیمان فرنجیه در قالب حرکت محرومین؛ آغاز دوره های پنهانی آموزش نظامی جوانان شیعه برای مقابله با تجاوزات اسرائیل به جنوب لبنان از اقدامات بعدی امام صدر بود.
جنگ داخلی دو ساله لبنان فروردین 1354 آغاز شد، امام صدر پرچمدار تلاش های ملی و عربی برای پایان دادن به جنگ داخلی و جلوگیری از تقسیم لبنان شد. تأسیس جناح نظامی حرکت محرومین، موسوم به «افواج مقاومت لبنانی، امل» برای مقابله با تجاوزات اسرائیل به جنوب لبنان و برپایی کنفرانس سران عرب در ریاض بخشی از اقداماتی بود که برای پایان دادن جنگ داخلی لبنان انجام داد.
پس از اتمام جنگ، بحران جنوب لبنان اوج گرفت و درگیری های مقاومت لبنانی (امل) با اسرائیل آغاز شد تا این که رهبر شیعیان لبنان و پرچمدار گفت و گوی ادیان در جهان و ایجاد وحدت میان فرقه های گوناگون لبنان در سفری رسمی به لیبی ناپدید شد و دیگر بازنگشت... از 9 شهریور 1357 سی و شش سال می گذرد و چشمان خانواده و دوستداران و پیروانش به راه است تا قدم های پر صلابت او را در راه بازگشت ببینند و دلهایشان برای کوچک ترین خبری از بزرگ مرد اندیشه و عمل می تپد...
«آشنایی با اندیشه ای که جسمش را ربودند، اما گفتار و عملش را نتوانستند»
رفتارهای متفاوت امام صدر با مذاهب مختلف، زنان و خانواده از زبان حورا صدر
بهترین مرجع برای شناخت امام موسی صدر نزدیکان و خانواده او هستند. حورا صدر، دختر امام که مسئولیت موسسه تحقیقاتی و فرهنگی صدر در تهران را به عهده دارد، نزدیک ترین فردی از صدرهاست که می توان از او درباره اندیشه و رفتار امام صدر پرسید.
حورا صدر در خاطره ای از پدرش می گوید: «یادم هست یک بار، وقتی سنم کم بود از ایشان درباره ادیان و پیروان ادیان پرسیدم. سوالم به طور دقیق خاطرم نیست. شاید این بود که چه کسی در آخرت رستگار است. اما جواب پدرم را کاملا به خاطر دارم. جواب ایشان این آیه از سوریه بقره بود: "به درستی کسانی که مؤمن اند و کسانی که یهودی و نصرانی و صائبی هستند، هرکدام به خدا و دنیای دیگر معتقد باشند و کارهای شایسته کنند، پاداش آن ها پیش پروردگارشان است. نه بیمی دارند و نه غمگین شوند."
جوابشان از این جهت برایم جالب بود که این سوال را نه در سخنرانی پرسیده بودم و نه در جمعی که بخواهند شعاری بدهند. حرفی خصوصی بود که به دخترشان می زدند و این پاسخشان نشان داد که به این حرف و نزدیکی ادیان اعتقاد دارند. این خاطره برای من نشانه این است که آنچه در عمل در مورد نزدیکی ادیان انجام دادند، و اینکه دوست داشتند به جای تفرقه همه را جمع کنند، اعتقاد قلبی شان بود. اعتقادی که حتی در جواب دادن به سوال دخترشان هم مشخص است.»
گفت و گوی خبرآنلاین با فرزند امام صدر درباره شیوه های تعاملی، مدارا و همزیستی مسالمت آمیز با همگان توسط ایشان را اینجا بخوانید.
11 نکته درباره شیوه های فکری و عملی یک روحانی متفاوت
دکتر محمود سریع القلم، استاد دانشگاه شهید بهشتی و مشاور دکتر حسن روحانی در نشستی که سال گذشته در موسسه صدر برگزار شد با موضوع «امام موسی صدر، ستیز با پوپولیسم» سخن گفت. این که امام موسی صدر به عنوان یک روحانی متفاوت در جهان معاصر چه ویژگی های اجتماعی و فکری داشت؟ بخش مهمی از سخنان وی را شامل می شد. پاسخ های دکتر محمود سریع القلم به این پرسش را اینجا بخوانید.
اندیشه امام موسی صدر درباره آزادی و شیوه های او در اصلاح طلبی دینی
محمد جواد صاحبی می گوید: «از نظر امام موسی صدر آزادی در اسلام اندازه و پایانی ندارد و حدی او را محدود نمی‌کند و این، تعریف جدیدی از آزادی است.» سخنان این پژوهشگر دینی در موضوع اصلاح و احیاء تفکر دینی و سیره و عمل امام موسی صدر در این باره را اینجا و اینجا بخوانید.
برخورد امام صدر با همزمانی میلاد مسیح(ع) و شهادت امام حسین(ع)
سی و شش سال پیش به هنگام تقارن عید میلاد مسیح (ع) با ایام شهادت امام حسین (ع)، امام موسی صدر با احترام به جشن های مسیحیان، پیامی خطاب به مردم لبنان داد. نگاه امام موسی صدر به این مساله و متن پیام او را اینجا بخوانید.
راز امام موسی صدر از زبان شاگرد علامه طباطبائی
شاگرد علامه طباطبائی می گوید: «والله این همان رازی است که امام موسی صدر می فهمید و به آن عمل می کرد اما ما نمی فهمیم. برخی از این حرف ها خون برپا می کند....» سخنان دکتر احمد احمدی، استاد فلسفه غرب دانشگاه و شاگرد علامه طباطبائی درباره روش های اعتدالی امام موسی صدر را اینجا بخوانید.
«خاطره، نامه، خبر و کتاب درباره امام موسی صدر»
سروده امام موسی صدر برای مادر و خواهر ها و همسرش بانو پروین
امام موسی صدر، طبع لطیف و ذوقی در نوشتن دارند که از لابه لای نامه ها و نوشته هایی که برای دوستان و افراد خانواده شان نوشته اند به چشم می آید. به نوشته کتاب «امام موسی صدر گذارها و خاطره ها» زمانی که امام موسی صدر به نجف رفته بود و پدر بزرگوار ایشان هم دار فانی را وداع کرده بودند، نبودن امام صدر برای خانواده بسیار سخت بود. از این رو امام موسی صدر در یک نامه شعرگونه ای برای مادر و خواهرها نوشته اند تا هم از حالشان باخبر شوند و هم نشاط و شادابی و روحیه خانواده را پس از رحلت آیت الله العظمی سید صدرالدین صدر حفظ کرده باشند. ظاهرا خانواده پس از رسیدن این نامه دور هم جمع می شدند و نامه پر از مهر و محبت برادر را که خالی از شوخی و مطایبه هم نیست، می خواندند. بخش هایی از این شعر گونه را در ادامه می خوانید.
«ای مادر خوب مهربانم ای نام تو راحت روانم
ای روی تو مهر تابناکم پس نیست ز شام تیره باکم
ای پای تو بر سر بهشتم جز با تو مباد سرنوشتم
ای قامت روح‌بخش تو جان قربان قدت شوم فراوان
اکنون که به هجر مبتلایم وز محضر مهر تو جدایم
این نامۀ تو بود انیسم در کلبۀ دل بود جلیسم
...
پس شام و نهار نوشتان باد یاد من هم بهوشتان باد
امید که بعد چندگاهی من هم برسم ز گرد راهی
چون حلقۀ انجم فروزان بر گرد رخت شویم گردان
هر روز به منزل یکی سور با میل رویم ور نه با زور
حال من هم ز لطف بیچون خوبست و مبارکست و میمون
از حیث خوراک و درس و اخلاق بسیار بود دماغ من چاق
تعطیل دروس اگر که باشد با گعده و سور و رفت و آمد
سرگرم شوم تمام ایام به خویشاوندان مهربان تام
امروز دو حوله هم خریدم از پول زیاد دل بریدم
سردی هوا زیاد نبود پس آتش هم مراد نبود
پوستین و اتاق گرم دارم در غرفۀ خود چو شهریارم
خویشان همگی سلام دارند سالم هستند و گرم کارند
ای خواهرهای مهربانم قربان شما روم بجانم
صد بار به هر یکی سلامی شوق و علاقۀ تمامی ...
امام موسی صدر همچنین در سال ۱۳۴۴ شعری با عنوان «مهتاب» سرود که آن را به همسرش تقدیم کرد. متن این سروده به دستخط امام صدر را اینجا بخوانید.
خانواده صدر آدم را دچار سوءتفاهم می کنند که نوع بشر، فرشته است یا می تواند باشد
«آن ها خوب اند و بر خوب بودن اصرار دارند. آنها آدم را دچار این سوءتفاهم می‌کنند که نوع بشر، فرشته است یا بوده است یا می‌تواند باشد... این جملات صادقانه ترین توصیفی است که حبیبه جعفریان برای بیان احساسش نسبت به خانواده صدر به کار می برد. خانواده ای که با پافشاری بر امید معتقدند سید موسی صدر زنده است و روزی بازخواهد گشت...
کتاب «7 روایت خصوصی» با نثر و سبکی متفاوت و داستانی از زبان 7 راوی که از نزدیک با امام موسی صدر زندگی کرده اند بازگو می شود که هر کدام لحن و ویژگی متفاوتی از یکدیگر دارند. 3 فرزندامام، همسر، خواهران، خواهر زاده و یک دوست خانوادگی راویان هفت بخش این کتاب هستند که هر کدام خاطرات و احساس خود را از روزهای بودن و نبودن او بیان می کنند. فرزند چهارم امام صدر نیز که در زمان ربوده شدن پدر تنها 7 سال داشت و خاطرات با پدر بودن را از آیینه سخنان دیگران بازشناخته است، با عنوان «روایتِ بعد» در این مجموعه سخن می گوید.
حبیبه جعفریان نویسنده و بیوگرافی نویسی است که این روایت های مختلف را با نثری داستانی در این کتاب گرد هم آورده و اثری متفاوت در زمینه زندگی نامه نویسی پدید آورده است. گفت و گوی خبرآنلاین با این نویسنده متولد مشهد را اینجا بخوانید.
رفتار امام صدر با میزبانان مشترک مسیحی و مسلمان
محمد بارود، از دوستان امام موسی صدر که در سنگال ساکن است، خاطراتی از سفرهای امام به سنگال گفته است. خاطره ای از نحوه برخورد امام موسی صدر با میزبانان مسیحی و مسلمان سنگالی بر سر یک سفره را اینجا بخوانید.
وقتی امام موسی صدر از یک مسیحی بستنی خرید
به گزارش خبرآنلاین، هاشم الهاشم، رئیس سابق جامعه لبنانی‌های مقیم سیرالئون، خاطره ای خواندنی از امام موسی صدر در زمان حضورش در لبنان عنوان کرده است. این خاطره آموزنده را اینجا بخوانید.
آخرین اخبار از پیگیری پرونده امام موسی صدر
روزهایی که دولت قذافی در لیبی سقوط کرد، روزنه های امید به یافتن سریع تر امام صدر و دو همراه ربوده شده اش دوباره گشوده شد و گویی که لحظه دیدار نزدیک می شد. چند سالی از انقلاب مردم لیبی و براندازی حکومت می گذرد و خبرهای مختلفی از دیده شدن امام در زندان های لیبی توسط برخی افراد رسیده است و پیگیری پرونده توسط خانواده امام صدر و دولت لبنان همچنان ادامه دارد. آخرین اخبار از تفاهم نامه جدید لبنان و لیبی برای پیگیری سرنوشت امام موسی صدر را اینجا بخوانید. روزگار نبودن امام به کندی می گذرد از همین رو تلاش ها برای یافتن خبری از او باید بیشتر شوند. از همین رو نماینده سابق پارلمان لبنان به تعلل در پیگیری پرونده توسط دولت اعتراض می کند چرا که دوستداران امام سال هاست که امیدوارانه چشم به راهند تا یار از راه برسد، سخنان اعتراضی این لبنانی را اینجا بخوانید.
/6262
نظر شما