سعید جعفری پویا: نا آرامی و بی ثباتی فصل تغییر ناپذیر مصر شده و سرزمین اهرام ثلاثه همچنان در آتش درگیری می سوزد. ارتش مصر پس از کودتا و کنار زدن اخوان، حال خود را برای نهادینه کردن جایگاه نظامیان در مصر آماده می کند.
ژنرال سیسی رقیب جدی در کارزار انتخاباتی پیش رو ندارد و احتمالا بدون مشکل چندانی راهی کاخ ریاست جمهوری در قاهره خواهد شد. قاسم محبعلی دیپلمات پیشین وزارت خارجه و کارشناس جهان عرب در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین با اعلام این مطلب می افزاید شاید سیسی به راحتی قدرت را در دست بگیرد، اما آینده روشنی در انتظار او و مصر نخواهد بود. مشروح گفتگوی ما با قاسم محب علی را در ادامه می خوانید:
انتخابات ریاست جمهوری در پیش است و به نظر نمی رسد رقیب جدی در مقابل سیسی حضور یابد. نظر شما چیست؟
همینطور است. با استفاده از امکاناتی که ارتش در اختیار دارد و با کمک آنها توانسته شرایط را کنترل کند، دشواری چندانی نخواهد داشت. آنها در این مدت نیروهای اسلامی را حذف کرده و رقیب جدی در پیش ندارند. بر این اساس طبیعی است که آینده نزدیک تا حد زیادی قابل پیش بینی باشد.
احمد شفیق، آخرین نخست وزیر مبارک هم حتی حضور در این انتخابات را تحریم کرده و اعلام نموده از حالا صندوق های رأی پر شده است. این در حالیست که شفیق به رژیم مبارک نزدیک بوده و قاعدتاً باید ارتباط نزدیکی با ارتش داشته باشد. دلیل موضع گیری او چیست؟
به تدریج تقریبا تمام نیروهای سیاسی از صحنه سیاست مصر حذف شدند و با توجه به شرایطی که پس از کودتا علیه مرسی در این کشور ایجاد شد و ارتش قدرت را به دست گرفت، بقیه نیروها به تدریج کنار رفتند. بر این اساس طبیعی است که سیسی امروز به حاکم مطلق مصر تبدیل شود و هیچ نقشی برای بازیگری افراد دیگر قائل نیست. شفیق هم با درک این مسئله نیک دریافته است که هدف و نیت اصلی ارتش چیست و میزان تمامیت خواهی نظامیان تا چه حد گسترده است.
حکمی که علیه اعضای اخوان صادر شده را چگونه می بینید؟ آیا اعدام بیش از 500 نفر از اعضای این جریان پرطرفدار در مصر بر افزایش خشونت های این کشور دامن نمی زند؟
درست است که این حکم صادر شده اما در اینکه اجرا شود یا خیر تردیدهای جدی وجود دارد. به باور من هدف اصلی این حکم این است که وحشت بیشتری در فضای عمومی مصر به ویژه در میان طرفداران اخوان ایجاد کند. از سویی دیگر مسلماً هرچه فشار نظامی و امنیتی بیشتر شود جریان افراطی اسلامی هم رشد بیشتری می یابد و اتفاقاتی مانند انفجارهایی که در الازهر رخ داد در این کشور افزایش می یابد و به طور کلی مبارزه از شکل سیاسی به صورت نظامی و امنیتی تغییر می کند.
به نظر می رسد حمدین صباحی که یکی از ناصریست های مصر است تنها رقیب جدی سیسی در انتخابات ریاست جمهوری باشد که حاضر شده در این رقابت حضور یابد. در شرایطی که عموم جریان ها و شخصیت های سیاسی این انتخابات را تحریم کرده اند رفتار صباحی چگونه قابل تحلیل است؟
ناصریست ها از ابتدا هم اعتقاد چندانی به دموکراسی نداشتند و این اتفاق جدیدی از سوی این جریان نیست. مواضع حمدین صباحی در مسئله سیاست خارجی، مسائل خاورمیانه، رابطه با اسرائیل و صلح خاورمیانه، مواضع نسبتا ترقی خواهانه ای است. اما در سیاست داخلی، این جریان بیشتر دنبال این است که یک حکومت متمرکز حزبی و شبیه تک حزبی که در بلوک شرق، یا سابقا در مصر و الجزایر و یمن مشاهده می شد دوباره در مصر حکمفرما شود. این جریان اعتقاد چندانی به برگزاری انتخابات آزاد در این کشور ندارد. طبیعتا ناصریست ها از روندی که در آن ارتش احاطه کاملی بر مسائل داشته باشد استقبال می کنند. ولی ممکن است در مواضع سیاست خارجی اختلاف نظرهایی با سیسی داشته باشند.
یعنی این احتمال وجود دارد که نوعی تبانی و یا تقسیم وظایف میان سیسی و صباحی صورت گرفته باشد تا صباحی با حضور در انتخابات نقش مشروع کننده انتخابات را ایفا کند؟
مشخص نیست ارتش پس از پیروزی در انتخابات به آقای صباحی و دوستانش میدان بدهد، همانطور که پیش تر به احمد شفیق و دیگر بازیگران این فضا را نداد. بر این اساس همه چیز به شرایط بستگی دارد. اگر شرایط جامعه به گونه ای باشد که فشارهای داخلی و خارجی افزایش یابد، سیسی طبیعتا برای بالانس کردن نیروها از افرادی چون صباحی، عمر موسی و ... را به بازی می گیرد. اما اگر فشار داخلی و خارجی کاهش یابد، نیروهای به حاشیه رفته، بیش از پیش به حاشیه می روند.
تمایلات مردم نسبت به ارتش در شرایط کنونی چگونه است؟ آیا آنها به حسن نیت سیسی باور دارند؟
ارتش نقش ویژه ای در مصر دارد. چراکه اولا بخش اصلی اقتصاد در این کشور در اختیار ارتش است و بخش بزرگی از سازمان های اقتصادی و کاری تحت کنترل این نهاد قرار دارد. مردم مصر هم به دلیل شرایط بد اقتصادی، بیکاری، فقر و فسادی که با آن گریبانگیر هستند، بیشتر به اشتغال و آرامش اقتصادی علاقه مند هستند. ارتش در این شرایط فرصت بیشتری نسبت به نیروهای سیاسی دارد. باید عنایت داشت جامعه ای که بیش از نیمی از مردمش بی سواد هستند، بیش از نیمی از آنها زیر خط فقر زندگی می کنند، اکثریت جمعیت این کشور، جامعه روستایی هستند، مفاهیم نوین کشورداری مانند دموکراسی، انتخابات، مجلس، حقوق فردی، حقوق شهروندی، آزادی رسانه ها و مسائلی از این دست چندان مطرح نیست.
طبیعتا ارتش با استفاده از رسانه های فراوانی که در اختیار دارند و همچنین منابع مالی و شرکت های فراوان، طبیعتا بازیگر اصلی در صحنه سیاسی مصر خواهد بود. از سوی دیگر ارتش به دلیل مسائل منطقه ای این شانس را دارد که با کمک کشورهای منطقه خلیج فارس و همچنین عدم علاقه مندی جامعه بین المللی به افزایش ناآرامی ها در مصر این فرصت را داشته باشد که هم در صحنه داخلی و هم در صحنه بین المللی بتواند شرایط را مدیریت کند.
چشم انداز تحولات مصر را چگونه می بینید؟ با این اوصاف احتمالا سیسی بدون مشکل جدی رئیس جمهور آتی مصر خواهد بود؟
من هم معتقدم که سیسی کار سختی نخواهد داشت و با حذف نیروهای اخوان و دیگر جریانات سیاسی مطرح در مصر دیگر رقیب عمده ای در مقابل ارتش وجود ندارد، ضمن اینکه شرایط هم امنیتی است و همه کانال های گفتگو بسته شده است، طبیعتا نیروهای سیاسی جایی برای فعالیت ندارند. سران جریان هایی مانند 6 آوریل و 25 فوریه در زندان هستند و امکان تجمع از آنها گرفته شده است و نمی توانند ابراز وجود کنند، وقتی این امکان وجود نداشته باشد، طبیعتا ارتش با رسانه های گسترده ای که در مصر دارد و امکاناتی که در اختیار دارد و رقیب عمده و شاخصی هم در مقابل خود نمی بیند، به راحتی می تواند قدرت را در دست داشته باشد. اما اینکه سیسی بتواند مشکلات مصر را حل کند یا خیر چندان محتمل به نظر نمی رسد و به نظر من مشکلات در این کشور در چند سال آینده افزایش نیز خواهد یافت.
مشارکت در انتخابات را چگونه می بینید؟ آیا سیسی یک پیروزی با حضور حداقلی مردم کسب خواهد کرد یا مشارکت گسترده در مصر مشاهده خواهد شد؟
انتخابات در مصر در سالهای اخیر و پس از سقوط مبارک انجام شده است حداکثر مشارکت کمتر از 40 درصد بوده است و هیچگاه میزان مشارکت به 50 درصد هم نرسیده است. چه در انتخابات ریاست جمهوری، چه رفراندوم قانون اساسی مشارکت پایین بوده است. تنها در رفراندم اخیری که زیر نظر ارتش برگزار شد میزان مشارکت بسیار بالا بود که آن میزان مشارکت هم با تردیدهای جدی مواجه است و احتمال اینکه ارقام اعلامی ساختگی باشند بسیار زیاد است. به نظر من واقعیت مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری آتی در مصر عددی بین 30 تا 40 درصد خواهد بود، اما اینکه ارتش چه عددی را اعلام کند بحث دیگری است.
5252
نظر شما