دور جدید مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 یک مرحله گذرا است. اینکه سرنوشت این مذاکرات چگونه خواهد بود بیش از همه بسته به رفتار ایران و بعد دو طرف غربی یعنی روسیه و کشورهای غربی دارد. این پیش فرض که تحولات اوکراین بر مذاکرات هسته ای به نفع ما اثر می گذارد، پیش فرض درستی نیست. چرا که تحولات ثالت و تاثیرش بر مذاکرات هسته ای بسته به راهبردی بودن و نبودن آن دارد. نگاه روسیه به ایران هیچ گاه راهبردی نبوده است و اکنون هم شواهدی برای این مساله نمی بینیم. درجنگ تحمیلی علی رغم اینکه بخش اعظم صف آرایی از طرف غربی ها بود ولی در آن زمان هم وزنه روس ها به سمت عراق بود و به این کشور کمک کردند. در دوران بعد از جنگ تحمیلی هم روسیه از کشوری مثل ایران به عنوان یک دستمایه برای تبانی استفاده کرد و چتر راهبردی خود را به سوی ایران نگوشوده است. امروز هم اگر چه تحولات اوکراین موجب شده کارد به استخوان روس ها برسد ولی آنها اصلا به دنبال این نیستند که فضای جنگ سرد را با غرب شکل دهند و همه تلاش خود را به کار می گیرند تا دامنه اختلاف با غرب در منطقه اوکراین باقی بماند. براساس این تحلیل، آنها تلاش خواهند کرد در مذاکرات هسته ای، روش تعاملی را با همتایان غربی خود در پیش بگیرند. البته اینکه غرب چقدر این موضوع را بپذیرد، بحث دیگری است.لذا معتقدم این نوع نگاه در شرایطی که روس ها هیچ گاه در طول تاریخ سه دهه بعد از انقلاب، نگاه راهبردی به ایران نداشته اند، نوعی خوش بینی زودرس است که روس ها بخواهند به دلیل تحولات اوکراین، سمت ایران را بگیرند.
باید بدانیم هر عامل خارجی در جریان دیپلماسی ایران و 1+5 سبب شکست آن شده و این مذاکرات به سمت تقابلی شدن پیش رفته است. در نهایت هم مذاکرات به شکست انجامیده است. این نتیجه را می توان آنجا دید که هر گاه عوامل خارجی را در مذاکرات صاحب تاثیر دانستیم رو دست خوردیم. توافق ژنو از این نظر« هدف محوری» بودن توافقی قوی است. البته قاعدتا در مذاکرات پیش رو هم طرف غربی موضوع را سخت می گیرند و علاوه بر درخواست هایی مثل تعطیلی فردو یا سایت اراک به دنبال این خواهد بود که حق تحقیق و توسعه را با محدودیت مواجه کند. این درخواست ها طبیعتتا نتیجه ای جز شکست مذاکرات ندارد.
عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس
/212 29
نظر شما