حلبچه از شین به ژین

حدود 26 سال پیش تر از امروز درست در آخرین روزهای دومین جنگ بلند کلاسیک قرن بیستم میان ایران و عراق و در آستانه نوروز بود، که بیش از 5 هزار تن از مردمان حلبچه بی آنکه زیر آوار ناشی از بمب، یا به دلیل سینه های شکافته شده از شلیک گلوله دشمن و یا زنده به گور شدن همچون انفال، جان خود را از دست بدهند؛ تنها و تنها در اثر سه بار نفس کشیدن به سخت ترین و فجیع ترین حالت ممکن، جان کندند و جان دادند چرا که سپیده دمان به ناگاه، آسمان آبی شهرشان را در محاصره ابرهای سفید و کشنده ناشی از بمباران شیمیایی دیدند بمبارانی که به دستور علی حسن المجید و تایید صدام حسین توسط جنگنده های این کشور صورت گرفته بود و اینگونه شد که صبح آن روز، حلبچه شهید گردید و نامش در تالار تراژدی های بزرگ قرن در کنار هیروشیما و ناکازاکی قرار گرفت. اما هزاران زن و کودک و مرد آواره و بی پناه کُرد دیگر که گلوی های بی نای شان از تنفس زیاد آن گازها تا حدی در امان مانده بود و در حالی که در پشت سر نیروهای بعثی را در تعقیب شان و در بالا، مرزهای ترکیه را بر روی خود بسته می دیدند؛ در ماراتنی کُند و نفس گیر سرانجام خود را به آستانه تنها مرزهای باز و از آن مهمتر به میانه آغوش های گرم مردمان ایرانی رساندند تا اینبار مردم ایران در پاسخ به آن جمله تاریخی ملامصطفی بارزانی ،رهبر فقید کُرد، که گفته بود: «هرکجا که کردی هست آنجا ایران است»، بگویند: «هرکجا که ایران است آنجا کردستان است.»

آری اینک 26 سال از آن فاجعه گذشته است و حلبچه ی شهید نه تنها نمرده بلکه «از شین بسوی ژین» گام برداشته و همچنان با قامتی ایستاده زنده است و نفس می کشد، زندگی در شهر جاری و ساری است آسمان همچنان آبی و لبخندها بر لبان کودکان همچنان منقوش؛ اما دیگر نه علی شیمایی ای مانده است و نه صدام حسینی!

کردها در فردای سقوط دیکتاتور توانستند در شمال عراق قدرت خود را در سایه همراهی و توافق با دیگر مردم عراق بصورت قانونی تثبیت کنند و اینک امن ترین و توسعه یافته ترین منطقه در کل کشور را در دستان خود دارند و اما همچنان ایران در مرزهای شرقی همچون برادری بزرگتر در کنارشان باقی و پابرجاست ... و حلبچه امروز به نمادی تبدیل شده است که یادآور پیوندهای عمیق و ناگسستنی میان مردمان دو سوی مرز است. به همین مناسبت و برای تقویت این برادری و ارتباطات بود که امروز (سه شنبه) «انجمن علوم سیاسی ایران» تصمیم به برگزاری همایش «حلبچه از شین به ژین» کرده است تا 26 سال پس از آن واقعه، با رویکردی ایرانی به تحلیل چرایی و پیامدهای آن ماجرای دهشتناک پرداخته و نیز یاد قربانیان آن فاجعه را گرامی دارد و البته ناگفته پیداست که مسئولان و مردمان هر دو سوی مرز را به گسترش روابط و افزایش بیش از پیش تعاملات حسنه موجود فرا خواند.

(دبیر همایش حلبچه از شین به ژین و پژوهشگر مهمان در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه)