وقتی حاشیه از متن پررنگ تر می‌شود

یکی از مشکلات ماندگار جامعه ما جانشینی حاشیه‌ بر متن اتفاقات است. همین مهم باعث می‌شود تا پیام و تأثیر بسیاری از اتفاقات مهم از سوی مخاطبان به درستی درک نشود.
ماجرای جنجالی گفت‌و‌گوی زنده تلویزیونی رئیس‌جمهور روحانی در چهارشنبه شب گذشته از جمله اتفاقاتی است که متأسفانه حاشیه آن بر متن این گفت‌و‌گو سایه انداخت. مروری بر چگونگی بازتاب اظهارات رئیس‌جمهوری در رسانه‌ها گواه این حقیقت است که حاشیه چنان پررنگ جلوه کرد که کمتر کسی در صفحات مطبوعات و رسانه‌های مجازی، فرصت کرد محتوای آنچه پرسیده شد و پاسخ داده شد را بخواند و یا در صدد تفسیر، تحلیل و نقد آن برآید.
اینکه چه کسانی مجری این گفت‌و‌گو باشند و یا مصاحبه‌گران وابسته به کدام طیف از جریان‌های سیاسی تعریف شوند، حاشیه متن اتفاق است. این اتفاق مربوط است به جنس کلام و محتوای آنچه رئیس‌جمهوری را به صرافت انجام این گفت و گو واداشت و نه ترکیب مصاحبه‌گرانی که الزاما نمی‌توانستند در چنین برنامه‌ای فرصت مانور حرفه‌ای داشته باشند. در این‌حال تجربه گفت‌و‌گوی تلویزیونی قبلی و حتی همین مصاحبه نشان داد که متأسفانه مصاحبه‌گران ما با استاندارد‌های حرفه‌ای فاصله بسیار دارند. وقتی رئیس جمهوری سؤالات مصاحبه‌گران را تصحیح می‌کند و مصاحبه‌گر احاطه کاملی بر موضوع گفت و گو ندارد، چه تفاوت می‌کند که از این طیف یا آن طیف رقیب باشد.
نکته دیگر اینکه رئیس جمهور روحانی نشان داده است که در سخت‌ترین شرایط توانسته است بروز رسانه‌ای موفقی داشته باشد. افکار عمومی به یاد دارد که در بحبوحه رقابت‌های انتخاباتی که برخی مصاحبه‌گران با زیرکی در صدد چالش با وی بودند، او چگونه توانست از فرصت خود برای روشن سازی افکار عمومی موقعیت‌سازی کند. برای مثال در همه هشت سال دولت‌های نهم و دهم بر این شائبه تأکید می‌شد که در "توافقنامه تهران" میان ایران و تروئیکای اروپایی، مذاکره کنندگان ایرانی تن به سازش و عقب نشینی دادند. اما حسن روحانی توانست با یک جمله تمام اتهام‌های هشت ساله را در لحظه‌ای بی رنگ و خالی از محتوا کند؛ وقتی که خطاب به مجری برنامه گفت ؛ نه شما و نه آنان که از شما خواسته‌اند چنین بگوئید، درکی از مفهوم declear ندارید. آنچه در تهران انجام شد صدور بیانیه بود و نه توافق. همچنین است پاسخ‌های هشیارانه رئیس جمهوری در مناظرات انتخاباتی که نقش بسزایی در جلب آرای انتخاباتی وی داشت.
آنچه تأسف‌بار است اینکه رسانه‌ها در بازتاب اتفاق چهارشنبه گذشته چنان خود را درگیر حاشیه این گفت‌و‌گو کردند که محتوای آنچه رئیس‌جمهوری گفت، یا شنیده نشد و یا کم رنگ دیده شد. مهمترین محور سخنان رئیس‌جمهوری در این گفت‌و‌گو عذرخواهی از مردم بابت دو اتفاق مهم در هفته‌ای که گذشت بود؛ چگونگی توزیع سبد کالا و دوم؛ شیوه مدیریت بحران آب‌و‌هوایی در استان‌های شمالی کشور. همچنین تضمین اطمینان به مردم درباره روند عادی سازی روابط ایران با جامعه جهانی. این اظهارات در حالی انجام شد که جریان‌های افراطی طی هفته گذشته بیشترین غوغاگری و حملات را به دولت بابت موارد یاد شده انجام دادند. رئیس جمهور روحانی در قامت مسئولی که مشروعیت قدرت و اختیارات خود را از صندوق آرای مردم کسب کرده است، در این گفت‌وگو نه تنها مسئولیت کاستی‌ها را به عهده گرفت، بلکه وعده داد به سرعت برای رفع مشکلات اقدام می‌کند. در واقع مسئولیت‌پذیری نهاد قدرت و لزوم پاسخگویی به افکار عمومی اتفاق میمونی است که لازم بود رسانه‌ها بیش از توجه به حاشیه این اتفاق، مورد توجه قرار می‌دادند.
همچنین است بی‌خبری ویا کم توجهی رسانه‌ها به اتفاق مهمتری که در مدت پررنگی حاشیه این گفت‌وگو بروزکرد و آن عقب‌نشینی جریان‌های افراطی در سنای امریکا از اصرار بر افزایش تحریم‌ها علیه ایران. انتظار بود که رسانه‌ها با درک اهمیت این رویداد، تیتر نخست روزنامه شنبه خود را به آن اختصاص دهند ولی خواسته و یا ناخواسته در زمینی بازی کردند که دلخواه جریان افراطی بود.
امید که در آینده رسانه‌های دلسوز برای منافع کشور خود را به بند حاشیه‌ها نسپارند.