هومن سیدی: توقع بازیگران پایین آمده است / وقتی فیلم می‌سازم روحم آرامش پیدا می‌کند

بهناز شیربانی: هومن سیدی امسال دومین فیلم بلند سینمایی‌اش «سیزده» را در جشنواره فیلم فجر داشت که رضایت بسیاری از اهالی رسانه و منتقدان را به همراه داشت و از طرف دیگر یکی از نقش‌های اصلی فیلم سینمایی «خط ویژه» را بر عهده داشت. سیدی که در چند سال اخیر کارگردانی را به بازیگری ترجیح داده است در گفت‌و‌گو با خبر آنلاین درباره ساخت دومین فیلمش و شرایط این روزهای سینمای ایران صحبت کرد.

فیلم «سیزده» را با فاصله کمی از فیلم «آفریقا» ساختید هر چند که فیلم «آفریقا» دچار اتفاقاتی شد که نتوانست هزینه ساختش را برگرداند.

شرایط تولید در سینمای ما بسیار سخت است به هر حال هزینه تولید فیلم‌ها بالا رفته است و بخش خصوصی حق دارد که نگران بازگشت سرمایه‌اش باشد. حداقل توقع کسی که یکسال سرمایه‌اش را در سینما می‌خواباند این است که سرمایه‌اش به راحتی برگردد. متاسفانه ما سینمای تفریحی نداریم و مهم‌تر از آن این است که فرهنگ فیلم دیدن درخانه‌های ما رایج نشده است واز طرف دیگر شبکه نمایش خانگی رونق گرفته است و معمولا بلافاصله بعد از اکران فیلم‌ها نسخه ویدئویی آن در دسترس است و این ضرر زیادی را متوجه فیلم‌های سینمایی می‌کند و فیلم اول من «آفریقا» هم دچار همین اتفاقات شد ودچار ضرربزرگی شد.

معمولا در سینما گزیده کار می‌کنید. امسال با فیلم «خط ویژه» در جشنواره حضور داشتید که نظر مساعد بسیاری از اهالی رسانه و منتقدان را جلب کرد. چه شد که با مصطفی کیایی همکاری کردید؟

 در مورد کم کار بودن در سینما باید بگویم در حال حاضر توقع بازیگر پایین آمده است ومعمولا در مرحله اول انتخابش سعی می‌کند فیلم‌هایی را انتخاب کند که آبرومند باشند و این اولویت اکثر بازیگران ما شده است.
البته فیلم‌هایی که ساخته می‌شود این سطح توقع را برای بازیگر بوجود آورده است. فیلمنامه‌هایی که نوشته می‌شود به گونه‌ای نیست که من به عنوان بازیگر دلم بخواهد با جان و دل نقش که به من پیشنهاد می‌شود را بازی کنم و در اکثر مواقع برای بقا باید کاری را که دوست ندارم بپذیرم.

برای همین است که در این سال‌ها بیشتر به سمت کارگردانی رفتید؟

بله یکی از دلایلی که به سراغ ساخت فیلم می‌روم این است که حس می‌کنم روحم آرامش پیدا می‌کند و در مقطعی که فیلم می‌سازم حال خوبی دارم.

برگردیم به سراغ همکاری با مصطفی کیایی.

در مورد فیلم «خط ویژه» حال و نگاه بد وجود نداشت و مطمئن بودم فیلم ابرومندی است. در ابتدا با فیلمنامه‌ای روبرو شدم که چفت و بست داشت و کاملا مشخص بود می‌خواد در مورد چه چیزی صحبت کند. سرو ته ماجرا مشخص بود و برخلاف فیلم‌های دیگر ماسک روشن فکری نزده بود. در مرحله اول با ذهنیت من در مورد اساس شکل گیری یک فیلم همسو بود.

چرا که من هم معتقدم فیلم باید دارای یک استانداردی باشد که هم متخصصان سینما از آن راضی باشند و هم مردم از دیدنش لذت ببرند وگیشه هم داشته باشد. فیلمنامه این فیلم تا حد زیادی متکی به کارگردان و ساختار بود و مرحله بعد گروه بازیگران این فیلم بود که همگی از دوستان خوب من هستند و به جرئت می‌توانم بگوییم بودن هر کدام از آن‌ها در یک فیلم می‌تواند یک فیلم را جلو ببرد و قرار بود در کنار هم بازی کنیم و این دلیل دیگری بود که دوست داشتم در این فیلم بازی کنم.

یکی از ویژگی‌های این فیلم هم همین است که بازی‌ها از یک اصولی پیروی می‌کند و بازی کسی به اصطلاح بیرون نمی‌زند و بیشتر فیلم کارگردان است.

 بله به نظر من هم این فیلم، فیلم کارگردان است و اگر به عنوان بازیگر بخواهی مقابل دوربین خودت را نشان بدهی و کاری که می‌خواهی را انجام بدهی می‌بازی چرا که کاملا مشخص است که کارگردان از تو چه می‌خواهد و قرار است کجا به کجا کات بخورد و در ‌‌نهایت چه چیزی اتفاق می‌افتد پس این خیلی درست نیست که هر کاری که دوست داری را مقابل دوربین انجام بدهی.

وقتی با فیلمی روبرو می‌شوی که کارگردان محور است معایب و مزایایی دارد. بخش راحتش برای من به عنوان بازیگر است است که خودم را دست کارگردان می‌سپارم اما از طرف دیگر نگران این هم هستم که فقط تبدیل به یک آلترناتیو نشوم. اما در فیلم «خط ویژه» کارگردانی و فیلمنامه کار به گونه‌ای بود که همه ما تلاش کردیم احساسی را منتقل کنیم و بازی کسی بیرون نزد و همگی به حس فیلم فکر می‌کردیم و تلاش نکردیم بازی‌هایمان را به رخ هم یا تماشاگر بکشانیم.

امسال فیلم «سیزده» در جشنواره فجر نظرمورد استقبال قرار گرفت. چنین چیزی را پیش بینی می‌کردید؟

من هیچ وقت فیلیم را برای جشنواره یا برای شخص خاصی نساختم و معتقدم کاری که فکر می‌کنم درست است را باید انجام بدهم و اگر اتفاقی در فیلم افتاده است که نظر منتقدان یا مردم را جلب کرده است خوشحالم و می‌توانم بعد از این کنش‌ها بفهمم فیلمی که ساختم چه چیزهایی کم یا زیاد داشته است.

بعد از ساخت فیلم «آفریقا» نقد‌ها و یادداشت‌های زیادی خواندم نقدهای منفی برای ساخت فیلم بعدی راه گشا و موثر بود و از طرفی سعی کردم ذوق زدگیم را در مورد نظرات خوب پنهان کنم و فقط به کارم فکر کنم و سعی کردم دیگر مطلبی در مورد کارم نخوانم. توجه به نظرات خوب برای من که در ابتدای راه فیلمسازی هستم کمی نگران کننده است چرا که می‌تواند آدم را کاملا متوقف کند و من حاضر نسیتم برای خوشایند عده‌ای حرف‌های دیگری جز چیزی که به آن اعتقاد دارم و دغدغه‌ام است را در فیلم بزنم. من همیشه به دنبال تصویر زندگی و مسائل اجتماعی مردم هستم.

 «سیزده» در برخی موارد شباهت زیادی به «آفریقا» دارد اما این بار به لحاظ فرم و قصه پختگی بهتری در فیلم دیده می‌شود اما برخی هم معتقدند فضای فیلم‌های شما شباهت زیادی به سینمای اروپا دارد.

به نظر من «سیزده» و «آفریقا» زمین تا آسمان با هم متفاوت هستند اما عده‌ای معتقدند که در مسیر فیلم «آفریقا» است. اما من چیزی را چیدمان نکردم اما حتما چیزی از ذهن من بیرون می‌آید که شباهت فیلم‌ها را باعث می‌شود. شاید این شباهت بخاطر جهان بینی است که در دو فیلم وجود دارد. شاید بسیاری «آفریقا» راژانر اجتماعی ندانند اما من دغدغه مطرح کردم مسائل اجتماعی را در فیلم‌هایم دارم و سعی می‌کنم به آن بپردازم.

57247