محوطه باستانی ۶ هزارساله ورامین در عملیات راه سازی تخریب شد

بار دیگر پایتخت شاهد از بین رفتن محوطه تاریخی به مدد بلدوزرهای راه سازی شد. این اقدام در حالی انجام گرفت که کارشناسان میراث فرهنگی بارها بارها درباره خطر از بین رفتن آثار تاریخی موجود در محور تاریخی ورامین هشدار داده بودند. پیشتر اداره راه سازی بخش‌هایی از محوطه 6 هزارساله فخرآباد را تخریب کرده بود.

نزدیک دو سال پیش شرکت مشاور اداره راه ورامین، طرح راه سازی میان ورامین و چرمشهر را آغاز کرد. میراث فرهنگی ورامین هم اعلام کرد که اگر قرار است، اقدامی در این زمینه انجام شود باید کارهای مطالعاتی صورت بگیرد و نتیجه آن به میراث فرهنگی ورامین اعلام شود. با این وجود، همچون بسیاری از اقدامات عمرانی در ایران، مشاور تغییر کرد و هیچ اقدام مطالعاتی انجام نشد.

بلدوزرها به جان آثار تاریخی ورامین افتادند

«مجید ژاله نیا»، مدیر دفتر میراث فرهنگی ادامه اتفاقاتی که پس از تغییر مدیریت افتاد، را اینگونه تعریف می‌کند: «بعد از اینکه بدون هیچ هماهنگی قبلی مشاور تغییر کرد، پیمانکار وارد پروژه اجرایی شد. با این وجود، ما سعی کردیم که کار را متوقف کنیم. علت توقف کار هم این بود که این پروژه، بدون هماهنگی و اخذ مدارک از میراث فرهنگی، انجام شده بود. این طرح در همان بدو آغاز کار صدمات جدی به بخشی از دامنه جنوبی و غربی محوطه باستان شناسی وارد کرده بود. تپه فخرآباد نیز آسیب‌های جدی دید. سازمان میراث فرهنگی شکایت کرد و خواستار این شد که اداره راه سازی برای انجام مطالعات تامین اعتبار بکند. اما هیچ پاسخی از سوی اداره راه ورامین به ما داده نشد.»

بلدوزرها به آثار میراث فرهنگی می رسند و از روی آن به راحتی رد می شوند

اما اداره راه سازی برای هشدارهای میراث فرهنگی تره هم خورد نکرد. اتفاق افتاد و یک ماه پیش دوباره فعالیت اداره راه سازی از سر گرفته شد. پیمانکار دوباره شروع به کار کرد و حالا روی همین مسیر فرهنگی به آثار تاریخی برخورد کرد.

ژاله نیا می‌گوید که ما دوباره مستقیما به مسئولان پروژه راه سازی مراجعه کردیم و خواستار توقف کار شدیم اما هیچ پاسخ مناسبی از سوی آن‌ها دریافت نکردیم و حالا ماندیم با آثاری که دارند از دست می‌روند چه بکنیم.

ادامه تخریب تاریخ 6 هزارساله ورامین با بلدوزرهای راه سازی

جاده ورامین به چرمشهر یکی از مسیرهای کهن ارتباطی شمال و جنوب دشت ورامین است که قدمت سکونتگاه‌های آن بر اساس شواهد موجود به هزاره ششم پیش از میلاد باز می‌گردد. این مسیر در شرق دشت ورامین از یک سو شهرهای ری و ورامین را در شمال به قم و کاشان در جنوب پیوند داده و امروزه نیز از راه‌های اصلی ارتباطی منطقه به حساب می‌آید. با این وجود اداره راه سازی طی یک ساله گذشته نه تنها محوطه 6 هزارساله فخرآباد را تخریب کرد بلکه با ادامه پروژه سایر محوطه‌های تاریخی محور ورامین را هم دارد از بین می‌برد.

محوطه باستانی فخرآباد در مرداد سال 1382 به شماره 9484 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و دارای سه هزار متر وسعت و ارتفاع 5 متر است.

این محوطه یکی از محوطه های مهم پیش از تاریخ در دوره آغاز روستانشینی است که شواهد کم نظیری از نخستین مراحل استقرار و اولین فرایندهای صنعتی شدن جوامع انسانی را در دشت ورامین، در 6 هزار سال قبل نشان می دهد.

«محمدرضا نعمتی»،مدیر مرکز باستان شناسی استان تهران می‌گوید که بر اساس پیگیری‌های اداری و حقوقی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران پیمانکار موظف به توقف عملیات و متعاقب آن اجرای برنامه کاوش در محوطة فخرآباد و بررسی و شناسایی و گمانه زنی در مسیر جاده از سوی کارشناس ذیصلاح معرفی شده از سوی میراث فرهنگی شد. اما متاسفانه طی یک سال گذشته با وجود مکاتبات متعدد اداره کل میراث فرهنگی استان تهران با کارشکنی‌های مجری طرح، عملیات پژوهشی هنوز تحقق نیاقته و از چندی پیش پیمانکار بدون اطلاع میراث فرهنگی و اجرای تعهدات سپرده شده اقدام به خاکبرداری در مسیر جاده کرده که در همین حین آثار زیر سطحی شامل سفال و بقایای معماری دوباره کشف شده است.

به گفته او، اداره کل میراث فرهنگی استان تهران و اداره میراث فرهنگی ورامین در حال پیگیری مکاتبات و شکایت هستند، اما پیمانکار بدون توجه به هشدارهای کارشناسی و بی اعتنا به الزامات قانونی از جمله بخشنامه ها و مصوبات مصرح دولتی که قبلاً به آنها ابلاغ شده همچنان در پی ادامه کار خویش است.

اینگونه است که بار دیگر پایتخت شاهد از دست دادن آثار باستانی و تاریخی خود است. همانطور که چندی پیش بلدوزرهای راه سازی به جان آثار تاریخی شهر ری افتاده بودند و بخش مهمی از تاریخ ری را از حافظه تاریخی مردم ایران پاک کردند.

۴۷۴۷