متن سند ملی علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی

خبرگزاری مهر نوشت:

«سند ملی علوم و فناوری های سلول های بنیادی» که در جلسه 737 در تاریخ 23 مهرماه 92 شوورای عالی انقلاب فرهنگی و با استناد به بند (3-2) فصل سوم سند نقشه جامع علمی به تصویب رسیده است، از سوی رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی برای اجرا ابلاغ شد.

مقدمه
با ارتقای سطح بهداشت و کشف درمان های جدید، سطح سلامت جوامع و میانگین طول عمر در جهان افزایش یافته است. با این حال درمان بیماری های مزمنی که با زوال و تخریب بافت و ارگان همراه هستند و همچنین بیماری های ارثی و سرطان ها هنوز از چالش های حل نشده پزشکی امروز به شمار می آیند. در سال های اخیر، دانشمندان خواص سلول های ویژه ای را به نام سلول های بنیادی توصیف کرده اند که امید فراوان است بتوان از آنها در درمان چنین بیماری هایی سود جست. این سلول ها قابلیت نوسازی و تمایز به انواع سلول های بدن را دارا هستند. در افق توسعه این علم امکان تولید و ترمیم بافت و بازسازی اعضای بدن با استفاده از سلول های بنیادی در مهندسی بافت و طب بازساختی و همچنین درمان بیماری های ارثی و سرطانی کاملاً نمایان شده و به نظر می رسد که در آینده نه چندان دور بشر دغدغه از دست دادن بافت و اعضای حیاتی را با کمک فناوری سلول های بنیادی و علوم مرتبط فراموش کند.

ارزش ها
بر اساس این سند، التزام به دستورات اساسی اسلام از جمله حفظ کرامت و حرمت انسانی و ایجاد روحیه عبودیت با تقویت نگرش توحیدی به دستاوردهای این علم، توسعه و کاربرد دانش سلول های بنیادی توأم با رعایت احکام فقهی و اخلاق حرفه ای اسلامی به منظور ارتقای سلامت جامعه و برخورداری عادلانه و دسترسی مناسب جامعه علمی به بسترهای تحقیقاتی و اقشار جامعه و امت اسلامی به خدمات این حوزه از جمله ارزشهای در نظر گرفته برای اجرای این سند است.

چشم انداز
بر این اساس، حوزه علوم و فناوری سلول های بنیادی در افق 1404 حوزه ای مبتنی بر مبانی معرفتی، اصول اخلاقی و ارزش ها و احکام اسلامی است که با تکیه بر زیرساخت های بومی، منابع انسانی، فیزیکی مورد نیاز و توسعه یافته، الهام بخش، افتخارآفرین و دارای تعاملات گسترده ملی و بین المللی با اولویت کشورهای همسو است.

همچنین، این حوزه کارا و قابل اتکا در تأمین نیازهای راهبردی و جاری جامعه ایرانی و جهان اسلام است که دارای سهم مؤثر در تولید دانش و ثروت ملی و حائز رتبه اول در سطح منطقه و کشورهای اسلامی و در زمره 10 کشور برتر جهان در تولید علم و ثروت است.

سیاست ها
تفکیک متولیان عرصه سیاست گذاری، نظارت و اجرا در حوزه سلول های بنیادی؛ افزایش بهره وری، صرفه جویی و استفاده بهینه از امکانات در حوزه سلول های بنیادی؛ خوداتکایی، اشتغال زایی و استفاده حداکثری از توان داخلی در این حوزه؛ کاهش تصدی گری دولت، تقویت بخش خصوصی و حمایت از ایجاد و توسعه کمی و کیفی شرکت های دانش بنیان؛ مشارکت حداکثری بخش خصوصی، تعاونی ها، نهادهای غیردولتی و سرمایه­گذاران خارجی و تاکید بر هماهنگی و انسجام بین نهادها؛ توجه به بنیان­های فلسفی و مبانی فقهی حوزه سلول های بنیادی و رعایت اصول اخلاقی، مذهبی و اجتماعی در توسعه حوزه سلول های بنیادی به عنوان سیاستهای سند ملی علوم و فناوری های سلول های بنیادی تعیین شده است.

اقدامات
بر اساس این سند، ایجاد و توسعه مراکز تحقیقات، فناوری، تولید و خدمات علوم سلول های بنیادی در دانشگاه ها و پژوهشگاه ها و مؤسسات علمی و پژوهشی واجد شرایط با توجه به نیاز کشور، ایجاد سامانه اطلاعات و شبکه تحقیقات و فناوری و اطلاع رسانی در مواد، تجهیزات، نیروی انسانی، خدمات و منابع علمی، تقویت و حمایت از دانشگاه ها و پژوهشگاه های مرتبط در تأمین تجهیزات و مواد مصرفی و فضای فیزیکی، ایجاد مراکز تولید و تکثیر و نگهداری حیوانات آزمایشگاهی مورد نیاز، ایجاد بانک اطلاعات داوطلبان اهدای سلول های بنیادی، از جمله مهم ترین اقدامات قابل اجرای سند ملی علوم و فناوری های سلول های بنیادی هستند.

همچنین ایجاد بانک های سلولی و بافتی مورد نیاز در استان ها و شبکه سازی بین آن ها، ایجاد شبکه آزمایشگاهی سلول های بنیادی و ارتباط با سایر شبکه های آزمایشگاهی به منظور هم افزایی امکانات کشور، ارزیابی و رتبه بندی مراکز، مؤسسات، دانشگاه ها و پژوهشگاه ها بر اساس نظام اعتبار سنجی ملی و بین المللی در حوزه سند، ایجاد مراکز نگهداری، آزمایشگاهی و جراحی حیوانات کوچک و بزرگ در مراکز تحقیقاتی مرتبط به منظور انجام مطالعات پیش بالینی و افزایش و توسعه مراکز پژوهشی - درمانی در تراز کشورهای پیشرفته از دیگر اقدامات قابل اجرای در این سند هستند.

ساز و کار اجرای سند
بر این اساس، شورای عالی انقلاب فرهنگی وظیفه سیاست گذاری کلان، هماهنگی کلان و نظارت کلان بر اجرای این سند را بر عهده دارد. همچنین ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور نیز مسئولیت رصد اجرای این سند را بر عهده داشته و بازنگری های لازم در سند و گزارش کلان مربوطه را در فواصل زمانی مشخص به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه خواهد کرد.

اعضای شورای ستاد
بر این اساس، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور (رئیس ستاد)؛ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (نایب رئیس ستاد)؛ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری یا معاون ذیربط؛ وزیر جهاد کشاورزی یا معاون ذیربط؛ وزیر صنعت، معدن و تجارت یا معاون ذیربط؛ رئیس جهاد دانشگاهی؛ رئیس مرکز همکاری های فناوری و نوآوری ریاست جمهوری؛ رئیس شورای تخصصی حوزوی؛ نماینده ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور؛ معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ دو نفر متخصص شامل یک نفر در حوزه پزشکی و یک نفر در حوزه دامپزشکی با معرفی معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور و یک نفر متخصص در حوزه های ذیربط با معرفی پژوهشگاه رویان اعضای شورای ستاد علوم و فناوری های سلول های بنیادی را تشکیل می دهند.

5353