در مقابله با آلودگی هوا کدام کارسازتر است، باران مصنوعی یا هواپیمای آبپاش؟

مجید جویا: ارتش چین به ابرها شلیک می‌کند تا آسمان آبی را به شهرهایش برگرداند.

به گزارش نیوساینتیست، به نقل از رسانه‌های داخلی چین، سندی توسط سازمان زمین‌شناسی چین منتشر شده که به استناد آن، مسئولین محلی آب و هوایی از سال 2015/1394 اجازه خواهند یافت که از بارورسازی ابرها برای تولید باران و پاک کردن کشور از آلودگی‌ها استفاده کنند. این بخشی از برنامه دولت برای سرمایه گذاری 1700 میلیارد یوآنی (معادل 277 میلیارد دلار) برای مقابله با آلودگی فزاینده هوا خواهد بود. اما سوال اینجا است که آیا واقعا این روش کارساز خواهد بود یا سرنوشتی همچون هواپیماهای آب‌پاشی خواهد یافت که چند سال پیش حرف از پروازشان در آسمان تهران به میان آمد؟

برنامه‌های بشر برای تولید باران مصنوعی، از دهه 1950/1330 آغاز شده‌اند. اما در سال‌های اخیر، این روش جنجال برانگیز با نظر موافق بیشتری روبرو شده و اعتباری برای خود کسب کرده است. یک دانشمند علوم آب‌و‌هوا به نام روگر استون از دانشگاه کویینزلند جنوبی در تووامبو استرالیا می‌گوید: «بارورسازی ابرها به شدت هدفمند شده  و واقعیت این است که باید از آن تقدیر کرد».

پیش از این نیز چینی‌ها گاه به گاه از بارورسازی ابرها استفاده می‌کردند، مثلا برای حصول اطمینان از پاک بودن آسمان در مراسم افتتاحیه المپیک پکن در سال 2008/1387، از باران مصنوعی استفاده کردند. روشی که چینی‌ها استفاده می‌کند شامل پرتاب موشک‌هایی است که باری از ذرات یُدید نقره را به داخل ابرها می برند. این ذرات علاوه بر کاهش شدید دمای ابر، به عنوان ریزهسته‌هایی برای شکل گیری بلورهای یخ از آب فوق سرد درون ابر عمل کرده و پس از رشد و سنگین شدن، به صورت باران یا برف (بسته به دمای زیر ابر) می‌بارند. هدف این ایده این است که که نزولات آسمانی مصنوعی بتوانند مه دود سطوح پایین‌تر را پاک کنند.

روش‌هایی دیگری هم وجود دارند که مواد شیمیایی متفاوتی برای کار با ابرهای گرم‌تر استفاده می‌کنند، اما به گفته استیون سیمز از دانشگاه موناش در ملبورن استرالیا، روش گلاسیوژنیک که مورد استفاده چینی‌ها است، موثرترین روش استفاده شده تاکنون است.

با این وجود، او شک دارد که روش بارورسازی ابرها، بتواند در رفع مه دود نیز موثر واقع شود. زیرا مه دود متاثر از آلودگی هوای ناشی از ذرات دود و گرد و غبار است که در شرایط عادی به صورت هسته‌های یخ زا درون ابر عمل کرده و باعث بارش باران می‌شوند. طبق استدلال سیمز، اگر اینها منجر به بارش باران نشده‌اند، در آن صورت اضافه کردن ذرات بیشتر به شکل یدید نقره نمی‌تواند کارساز باشد.

به گفته سیمز، داده‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهد که چینی‌ها شرایط اتمسفری درستی برای بارور ساختن ابرها ندارند. او می‌گوید: «من با قطعیت می‌توانم بگویم که آنها نمی‌توانند». او همچنین می‌افزاید که اسمان چین شامل مقادیر زیادی هسته یخی از آلودگی‌های کارخانه ای و گرد و غبار ناشی از صحرای گبی است.

53271