لایه های زیرین اشغال لانه جاسوسی آمریکا در ایران

امسال و این روزها سالگرد سیزده ابان از جهت عملیاتی، تحلیلی و احساسی حال و هوای خاص خود را داشت و هر دسته و گروهی بر اساس دیدگاه خود با آن روبرو شد. از طرفی دولت عزم دارد برای بهبود اوضاع روابط بین المللی کشور و سر و سامان دادن به آن بخشی از اقتصاد که به سیاست خارجی مملکت بستگی دارد مذاکراتش را با طرفهای غربی و آژانس بین المللی انرژی اتمی سر و سامان بدهد. اما این هدف بدون مذاکره با آمریکا که ابزار اعمال قدرت برتر و سلطه گر در جهان را دارد میسر نیست. و اگر ادعا شود که بدون تفاهم با آمریکا بر سر مسائلی که بین ایران و غرب اختلاف است راه به جائی نمی بریم سخن گزافی نیست و لذا هدایت و تحقق این امر در دنیای واقعیات در رویاروئی با یک قدرت زورگو و برای کسب حداکثری منافع ملی کاری بس دشوار است. از مهمترین مولفه هائی که باید در تجزیه و تحلیل این مقوله در نظر گرفت توجه به تحولات جهانی و منطقه ائی، سیر روابط بین المللی در سالهای اخیر ، اصل اساسی حاکم بر ان و وضعیت سیستم نظام بین المللی ، موقعیت آمریکا در منطقه و جهان است.
اشغال لانه جاسوسی آمریکا در ایران در آبانماه سال 1358 که لقب انقلاب دوم از رهبر فقید انقلاب گرفت اثرات شگرفی در سیاست داخلی و جهانی بر جای گذاشت که متاسفانه به اندازه اهمیتش به آن توجه نشده و ابعاد گوناگون آن شکافته نشده است. از طرفی در ایران به آن توجه مناسب نشده و بجز اندکی گزارش توصیفی و چند کتابی که منتشر شده متاسفانه مورد بحث و بررسی محافل دانشگاهی و نخبگان آنگونه که بایسته است قرار نگرفته است. ولی در طرف مقابل یعنی محافل آمریکائی اگر چه بیشتر به آن پرداخته شده است ولی متاسفانه این تحقیقات و انتشارات نیز علمی نبوده و با جهتگیریهای خاص سیاسی و بصورت احساسی متون آن تهیه شده است که بیشتر به تعمیق کینه بین مسئولان دو کشور میپردازد تا تجربه اندوزی و تصحیح دیدگاههای خود نسبت به طرف دیگر.
برای بررسی سیر روابط ایران و آمریکا در نیم قرن اخیر بطور عام و اثرات اشغال سفارت آمریکا در ایران که به عنوان محلی برای جاسوسی و خارج از عرف دیپلماتیک از آن استفاده می شد بطور خاص باید به اهداف واقعی و اولیه دانشجویان اشغال کننده سفارت توجه نمود. این اقدام دانشجویان صرفا" قرار بود به مدتی محدود و فقط به منظور جلب افکار عمومی مردم جهان و آمریکا به عملکرد سیاست خارجی آمریکا در منطقه و جهان سوم منحصر گردد. اما با عناد ورزی آمریکا نسبت به ایران و کشاکش بین دو کشور این حرکت به ترسیم نقشه راه برای مبارزات ضد آمریکائی سایر ملتها تبدیل شد که خود عاملی برای کینه توزی بیشتر آمریکا علیه ایران گردید که متاسفانه تا امروز نیز ادامه دارد. در حالیکه با موشکافی علمی و مخصوصا" در محافل دانشگاهی و به دور از غرض ورزیهای سیاسی راحتتر و اصولی تر میشد اهداف واقعی این حرکت و دلایلی که باعث بوجود آمدن چنین وضعیتی شد را کشف و از طریق آن روابط سیاسی و خواسته های طرفین را شفاف تر بیان نمود بدون آنکه آمریکا به ورطه نفی نیت و اثرات بازیگری بین المللی ایران بیفتد.
بنابراین پیام اصلی این حرکت دانشجویان و خمیر مایه حرکت اشغال لانه جاسوسی محاکمه و نشان دادن نقاط ناصحیح و ضعیف سیاست خارجی آمریکا و نحوه عمل اینکشور در صحنه جهانی و توزیع قدرت و پذیرش قدرتهای واقعی منطقه ائی بود که می تواند نقشه راه تیم مذاکره کننده کشور با آمریکا نیز قرار گیرد. که متاسفانه آمریکا عملا" حاضر نشده است که با این هدف یعنی درخواست نقش بازیگری ایران در صحنه منطقه و جهان از دیدگاه سیاسی و نیز پذیرش برتری موقعیت ژئوپلیتیک ایران در صحنه بین المللی از دیدگاه ژئو استرتژیک برخوردی سازنده داشته باشد و حاصل آنکه روز به روز بر مشکلات بین دو کشور و درنتیجه تنشهای منطقه ائی و جهانی افزوده شده است.
لذا دانشجویان مسلمان انقلابی در صدد بودند با دور ساختن آمریکا از دخالت در مقدرات ایران انقلاب و نظام نوپای آن را بیمه کنند ولی به دلیل برخورد ناصحیح آمریکا این روند طولانی شد که عوامل دیگر نظیر نبود ارتباط مستقیم بین دو کشور و نیز مظنونیت به اهداف آمریکا و مشکلات داخلی که هر یک از دو کشور در آن مقطع با آن روبرو بودند اجازه حل سریع مسئله را نداد. نکته دیگر انقلاب اسلامی پتانسیلی ایجاد کرده بود که با استفاده از بستر شرایط ایجاد شده برای پاسخگوئی به نیاز واقعی مردم بتواند به جایگاهی هماهنگ با موقعیت ژئوپلیتیکی و استراتژیک خود نقش عمده ائی درمعادلات قدرت جهانی نقشی در خور شان و منزلت خویش ارتقاء یابند. این امر در حقیقت اثرات منطقه و جهانی انقلاب اسلامی است که بعد از سه دهه این روزها اثر خود را بر صحنه خاورمیانه که شاهرگ حیاتی دنیا تلقی میشود گذاشته است.
در طول تاریخ روابط بین الملل هیچیک از دو هدف مذکور فی نفسه مذموم نبوده و اینگونه که دولت آمریکا با انها به مخالفت برخاسته نمونه و نظیر ندارد. یعنی ورود هر قدرت تازه نفسی به صحنه معادلات جهانی با اینهمه مخالفت روبرو نشده است. مردم ایران به دنبال استقلال و ازادی خود بوده و خواهان ایفای نقشی در خور شان تمدن و قدر و منزلت خویش هستند ولی متاسفانه آمریکا به دلیل خوی ابرقدرتی و احساس تحقیر شدید بجای توجه به ریشه شکل گیری تسخیر لانه جاسوسی امریکا از سوی دانشجویان، این حرکت بعنوان یک زورآزمایی در سیاست خارجی با چاشنی احساسات انسانی پنجاه و دو تنی که به مدت 444 روز برای دریافت پاسخ مناسب به درخواستهای رسمی و قانونی ایران منتظر ازادی خود بودند همراه شد. صدای انقلاب اسلامی و ایده ها و اهدافش در چگونگی رقم زدن نحوه توزیع منصفانه قدرت بین المللی برای همکاری موثر و نقش پذیری با مسئولیت از سوی همه ملتهای جهان و مخصوصا" نقش پذیری همه کشورهای منطقه حیاتی خاورمیانه و خلیج فارس و به کنار نهادن روند یکجانبه گرائی از سوی آمریکا میتواند نقطه شروع خوبی برای این مرحله گذار در شرایط خطرناک جهان باشد.