محمدعلی نجفی؛ بازگشت وزیر کهنه کار فرهنگیان

امید کریمی: دهه ۶۰ یکی از فراموش نشدنی ترین بخش های تاریخ معاصر ایران است. نه فقط برای آنهایی که دستی در انقلاب، جنگ و سپس بازسازی داشتند،‌ حتی برای متولدان نیمه نخست آن و نیمه دوم دهه ۵۰؛ نسلی که مدارس چند شیفته را به چشم دید، در کلاس های ۴۰-۵۰ نفره درس خواند، کتاب و دفتر برای درس خواندن نداشت، بعضا از کتاب های کهنه استفاده می کرد و البته امیدوار به آینده بود. امیدوار به آینده ای که در دهه ۸۰ ثمره داد؛ مدارس خلوت شد، معلمان وقت بیشتری برای دانش آموزانشان داشتند، تابوی دانشگاه شکست و خلاصه خیلی از صف ها فراموش شد. صف هایی که در اصلا یکی از خاطرات دهه ۶۰ است. 

اکنون اما یکی از همان خاطره سازان دهه ۶۰ و ۷۰ با همان چهره جدی به عنوان وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش باید از مجلس رای اعتماد بگیرد؛ محمدعلی نجفی. وزیر آموزش و پرورش دولت های پنجم و ششم جمهوری اسلامی. 

سابقه نجفی نشان می دهد کارکشته یک وزارتخانه آموزشی است؛ او طی سالهای ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۴ در دولت های محمد جواد باهنر، آیت الله مهدوی کنی و میرحسین موسوی وزیر فرهنگ و آموزش عالی و از سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ در دولت های آیت الله هاشمی رفسنجانی وزیر آموزش و پرورش بوده است. و این یعنی حدود ۱۳ سال از تاریخ جمهوری اسلامی را او وزیر یک وزارتخانه آموزشی بوده. 

نجفی ۸ سال هم سابقه برنامه ریزی کلان دارد؛ از ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ در دولت های سید محمد خاتمی رییس سازمان برنامه بودجه بود. ۴ سال هم مشاور رییس جمهور در دولت دوم خاتمی. یک دوره ۶ ساله هم نماینده مردم تهران در شورای شهر.

فرهنگیان خوب به خاطر دارند در دوره ای که محمدعلی نجفی، وزیر آموزش و پرورش شد، وضعیت معیشتی آنها به جایی رسید که می توانستند سر بالا بگیرند و حداقل محتاج نان شب در روزهای پایانی ماه نباشند؛ حقوق آنها تا ۱۰ برابر شد. نقل است از آنها که می گویند "۷ تومان‌مان شد ۷۰ تومان!" حالا با مضرب هزار.

هرچند که باید این اتفاق را به مجموعه فعالیت های دولت پنجم و ششم ربط داد، اما نجفی توانست حق فرهنگیان را از دولت بگیرد. فرهنگیانی که تا ابد حقوق و مزایای شان را با شرکت نفتی ها و بانکی ها مقایسه می کنند.

نجفی البته یکی از معتقدان به توسعه بخش خصوصی در آموزش و پرورش است. در دوره او مدارس غیرانتفاعی جان گرفت، مدارس نمونه مردمی برپا شد و البته برای رقابت بخش دولتی با این مدارس که طبیعتا معلمان برتر را به خدمت می گرفتند، مدارس نمونه دولتی و شاهد را هم برپا کرد تا عدالت آموزشی هم تا حدی وجود داشته باشد.

متولدان دهه ۶۰، حداقل آنهایی که در شهرهایی غیر از تهران دوره دبیرستان را گذرانده اند یادشان هست که چه بلوایی سر ورود به مدارس نمونه دولتی برپا می شد و آزمون هایش تا چه حد طرفدار داشت. 

او هنوز هم بر همین عقیده است: "نباید آموزش و پرورش اتکای 100 درصد به منابع و بودجه دولتی داشته باشد، چرا که معتقدم اقتصاد آموزش و پرورش باید به طور جدی مورد بررسی قرار گیرد و تنوع در منابع مالی آموزش و پرورش ایجاد شود."

این اظهار نظر درحالی است که معروف است که او در دوره ای از وزارتش ۶۳ میلیون تومان بودجه اضافه آورد و آن را به خزانه دولت برگرداند. حساب کنید ۶۳ میلیون تومان در اوایل دهه ۷۰ چه پولی بود.

محمدعلی نجفی اکنون دوباره به عنوان وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش به مجلس معرفی شده است و گویا خودش علاقمند به حضور در آموزش و پرورش بوده. این روایت درباره معرفی نجفی به عنوان وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش دولت یازدهم وجود دارد: "پیشتر صحبت برای سازمان مدیریت و برنامه ریزی برای محمدعلی نجفی بود اما او پس از برگزیده شدن حسن روحانی در کنار کارگروه تشکیل کابینه، کارگروهی موازی را برای برنامه های آموزشی تشکیل داد تا بر اساس آن توانست نظر روحانی برای تصدی وزارت آموزش و پرورش جلب کند."

اگر این روایت مستقل از این بخش انتخاب کابینه را بپذیریم نشان می دهد نجفی خودش علاقمند است سکان کشتی نه چندان سرحال آموزش و پرورش را به دست بگیرد. یعنی او سابقه ۸-۹ ساله به عنوان وزیر آموزش و پرورش را به سابقه ۴ ساله به عنوان رییس سازمان برنامه و بودجه و مدیریت و برنامه ریزی ترجیح داده است. 

نجفی درباره شرایط فعلی آموزش و پرورش چنین گفته است: "با مسئله کیفیت در آموزش و پرورش مواجه شده‌ایم. گزارش‌هایی که از وضعیت کلی آموزش و پرورش در هفته‌های اخیر دریافت کرده‌ایم، حاکی از آن است که وضعیت کیفی فعالیت‌های آموزش و پرورش در سطوح و دوره‌های مختلف اعم از ابتدایی، راهنمایی و متوسطه از شرایط خوبی برخوردار نیست و کیفیت فعالیت‌ها چه در بخش آموزش و چه در بخش پرورش خیلی قابل دفاع نیست. این موضوع یک چالش اساسی در رابطه با آینده آموزش و پرورش است، امیدواریم برای این مشکلات و همچنین هزار و یک مشکل دیگری که کماکان در آموزش و پرورش وجود دارد، راه‌حل‌هایی پیدا کنیم تا در جهت اعتلای آموزش و پرورش که نهایتا به اعتلای کشور منجر می‌شود، گام‌های مثبتی برداشته شود."

و همچنین نظرش درباره معلمان: "امروز چالش اول همان شان و منزلت معلم است، به ویژه ترمیم حقوق و مزایای معلمان متناسب با خدماتی که به جامعه ارائه می‌دهند، مشکلی است که همچنان به قوت خود باقی است و باید برای آینده کشور راهی جهت حل این مسئله پیدا کنیم."

اما دانش آموزان متولد نیمه نخست دهه ۶۰ خاطرتان تاریک و روشنی از دوره وزارت نجفی دارند که همه آن به اجرای نظام جدید آموزشی بر می گردد. نظامی که این سالها البته کهنه شده و ۶-۳-۳ جایش را گرفته. نظامی که ترمی واحدی شد، پیش دانشگاهی داشت و قرار بود کسی در آن مردود نشود. اما از پیش دانشگاهی در وزارتخانه حمیدرضا حاجی بابایی به بدی یاد شد و اصلا برای حذف آن، نظام آموزشی ۵-۳-۴ یا ۵-۳-۳-۱ به ۶-۳-۳ تغییر کرد. 

نجفی البته باید پیش از حضور در آموزش و پرورش، نظر مثبت نمایندگان را جلب کند و رای اعتماد بگیرد. نمایندگانی که در چهار سال گذشته هفته و ماهی را بدون چالشی رسانه ای با آموزش و پرورش دوره حمیدرضا حاجی بابایی سپری نکردند. دوره ای چند تحول جنجالی داشت. تحولاتی که نجفی درباره آنها می گوید: به نظر می‌رسد یک نوع شتاب‌زدگی در بخش‌هایی از برنامه‌های سند البته نه همه سند تحول ایجاد شده است که باید برای آن مسئله راه‌حلی تعریف شود.

۴۷۴۷