وقتی « رییس » هم انتقاد می کند

محمد هیراد حاتمی: هنوز روزهای سخت دولت فرانرسیده بود که رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران، ساختمان خیابان طالقانی را ترک کرد. رئیس سابق اتاق ایران  بیست سال اتاق بازرگانی را هدایت کرده بود. هنگامی که روزهای خاموشی به پایان رسیدبسیاری گمان می بردند، پس از او  دوران تازه تجارت ایران خواهد بود ولی شاید همراهان این نظریه چندان در بند مرور تاریح نبودند. آنان هنوز اطلاع نداشتند، خاموشی و همراهان او 8 دولت را تجربه کرده اند.

خاموشی و همراهانش از دولت بنی صدر تا محمد خاتمی را از سرگذراندند. روزهای سخت اقتصاد دولتی و دشواری های هشت سال جنگ را پشت سرگذاشتند؛ ولی در دولتی اصولگرا از اتاق اخراج شدند. هجرت اما پایان داستان به شمار نمی آمد. این بار گروهی تازه وارد اتاق شدند که عده ای آنان را اصولگرایان مدرن خطاب می کردند .مرد نام آور گروه جدید اما نه محمد نهاوندیان که فردی دیگری بود. او به اتاق به عنوان رئیس نیامد ولی مهمان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران شد تا در دسته روسای مجلسی قرار گرفته باشد که پای انتقادهای نمایندگان بخش خصوصی نشسته بودند. لاریجانی بر خلاف برخی روسای مجلس قدم به پارلمان بخش خصوصی کشور گذاشت تا نشان دهد چه میزان برای فعالیت بخش خصوصی کشور اهمیت قائل است.

محمد نهاوندیان و علی لاریجانی چنان دوستان وفاداری به شمار می آمدند که یکی دیگری را در میان نمایندگان بخش خصوصی به طنز و طعن بنوازد و دیگری با چهره ای گشاده پاسخ او را بدهد. دوگانه نهاوندیان - لاریجانی فرصتی برای حضور تازه به شمار می آمد. نهاوندیان تا پیش از آن هیچگاه چنان عصبانی از دولت انتقاد نمی کرد مگر روزی که رئیس از شورای امنیت ملی کنار گذاشته شد. او بازهم جسارت به کار نمی بست تا هنگامی که رئیس سابق، رئیس کنونی شد.

لاریجانی هنگامی که هدایت پارلمان را در دست گرفت، نهاوندیان هم رفتاری جدید پیش گرفت. او فرصت تازه ای به دست آورده بود.حضور لاریجانی تولد تازه بود. لاریجانی برکرسی ریاست تکیه زد تا رئیس پارلمان بخش خصوصی هم رقتاری تازه پیش گیرد. او مدتی قبل از در تعامل با دولت نهم محرابیان را به اتاق بازرگانی آورد تا در روزهای  رای اعتماد یاری بخش دولت باشد ولی هنگامی بازی تغییر کرد که رئیس سابق مجلس شورای اسلامی هم از بهارستان به فرهنگستان رفت و رئیس جدیداز قم به تهران آمد. نهاوندیان روزهای بسیاری به طعنه همراهی با دولت نواخته می شد ولی روزی فرارسید که همراه، منتقد شد.

نهاوندیان انتقادهای تازه از دولت پیش گرفته است به طوریکه سیاست های غلط اقتصادی دولت دیگر با سنت رفتاری سابق او همراه نیست. رییس اتاق بازرگانی در حالی دومین سال فعالیت خود در راس اتاق بازرگانی را کم کم به پایان می رساند که بر خلاف روال روزهای نخست  لبخندی تلخ  و به بیراهه کشیدن بحث را پاسخ به سیاست های غلط اقتصادی دولت نمی داند. سیاست های  اقتصادی دولت  سبب شد تا برای نخستین بار محمد نهاوندیان سال گذشته ودر روز ملی صادرات انتقاد های خود از دولت را در ذهن فعالان بخش خصوصی به ثبت برساند.

رئیس اتاق بازرگانی ایران یک روز پس از استعفای لاریجانی از  شورای عالی امنیت ملی در این روز در حضور پرویز داوودی به نقد عملکرد دولت پرداخت : " قوت دولت این نیست که مرتبا شوک وارد کند بلکه دولت قدرتمند یک سیاست را برای مدت طولانی مثلا 10ساله تبیین می‌کند. قدرت دولت در شفافیت سیاست‌ها است نه در مدیریت شگفتی‌ها. " رییس اتاق بازرگانی متن انتقاد های خود را برای رییس قوه مجریه آماده کرده بود اما احمدی نژاد در آخرین دقایق باقی مانده تا موعد برگزاری همایش، انصراف خود را اعلام کرد تا نهاوندیان انتقادهای خود را خطاب به معاون وی ارائه کند.

رئیس اتاق بازرگانی ایران اکنون نیز به انتقاد ادامه خواهد داد. او سرسخت تر می شود. اما شاید سرسخت باقی نماند. نهاوندیان اکنون سیاستمدار سیاست گریز شده است. شاید روزهای آینده تریبون اتاق بازرگانی ایران بیش از گذشته نقش آفرین دنیای سیاست باشد.

نهاوندیان چندی پیش در نظر سنجی یکی از روزنامه های اصلاح طلب از اظهار نظر در مورد افکار اقتصادی میرحسین موسوی اجتناب کرد. پرهیز او طی روزهای آینده نشان می دهد، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران  کدام مسیر را پیش خواهد گرفت. شاید راست های نوین هم همراه میرحسین موسوی شوند. این همان اتفاقی است که علینقی خاموشی به آن تن نمی داد. شاید هم گفتار یکی از نمایندگان اتاق بازرگانی گویای روزگار کنونی باشد:« بازی خاموشی معلوم بود ولی ....»

بازی در اتاق بازرگانی وارد دوره ای تازه می شود. انتخابات سال آینده ریاست جمهوری و سیاست های اقتصادی دولت شاید نهاوندیان را که راه سیاست گریزی را انتخاب کرده است طی روز های آینده منتقدتر کند.