شش نظریه دایی‌جان ناپلئونی دنیای علم!

عرفان خسروی: انگار تئوری توطئه برای آمریکایی‌ها مثل نان شب است. یک نظرسنجی ملی که نتایج آن هفته گذشته در آمریکا منتشر شد، نشان داد که برخی از تئوری‌های توطئه عامیانه در ایالات متحده سال‌هاست که پابرجا مانده، از جمله این عقیده که در سال 1947/1326 یک شیء ناشناخته پرنده در رازول (Roswell) سقوط کرده‌است. تئوری‌های دیگری هم هستند که در دنیای سیاست سیر می‌کنند و ظاهراً خیلی از آمریکایی‌ها به آن‌ها باور دارند، از قبیل این که اسامه بن‌لادن هنوز زنده است و صدام (دیکتاتور سابق عراق) در ماجرای یازده سپتامبر نقش داشته است.
احتمالاً تعجب‌آور نیست که خیلی از این تئوری‌های توطئه حاصل درک نادرست مفهوم علم و اشتباه گرفتن آن با «اطلاعات» یا حتی مخالفت با آن است-آن‌گونه که در میان مسیحیان متعصب برخی ایالت‌ها مثل تگزاس مشهودتر است. از آن‌جا که درک درست مفهوم علم و منطق علمی یکی از دغدغه‌های دانشمندان کشور ما هم هست، در این‌جا به برخی از این تئوری‌های توطئه که در حوزه علم قرار می‌گیرند خواهیم پرداخت و درستی آن‌ها را بررسی خواهیم کرد. اگر دوست دارید شما هم نتایج کامل این نظرسنجی آمریکایی را ببینید این‌جا را کلیک کنید.
 

1- گرمایش جهانی
مجموعاً 37 ٪ از آمریکایی‌ها اعتقاد دارند گرمایش جهانی دروغ است. خیلی از افرادی که چنین عقیده‌ای دارند (58 ٪ آن‌ها) طرفدار حزب جمهوری‌خواه هستند؛ در مقابل 77 ٪ از کسانی که باور دارند گرمایش جهانی خطری واقعی است، عضو حزب دموکرات هستند.
واقعیت: مطالعات علمی فراوانی تأیید کرده‌اند که زمین در حال گرم‌شدن است و سرعت گرمایش هم هر روز بیشتر می‌شود. دمای متوسط زمین از سال 1880/1259 تا کنون 0.8 درجه سانتی‌گراد افزوده شده و اغلب این افزایش طی چند دهه اخیر رخ‌داده است. افزایش دی‌اکسید کربن جو و دیگر گازهای گلخانه‌ای مهم‌ترین عامل مرتبط با این افزایش دما دانسته شده و فعالیت‌های انسانی مهم‌ترین عامل این افزایش بوده است. به همین ترتیب اثرات گرمایش جهانی بر محیط زیست نیز به خوبی مورد بررسی و انتشار قرار گرفته است. کلاهک قطبی شمال با نرخی بی‌سابقه درحال ذوب‌شدن است، درختان هر سال زودتر شکوفه می‌دهند و گل‌ها زودتر از سال گذشته باز می‌شوند و الگوی مهاجرت پرنده‌ها و جانوران دیگر تغییر کرده‌است. برای مثال نتایج تحقیقات دانشگاه کارولاینای شمالی درباره تغییرالگوی مهاجرت پرندگان را می‌توانید در این‌جا ببینید.
 

2- یوفویی که در رازول سقوط کرد
مجموعاً 29 ٪ آمریکایی‌ها اعتقاد دارند که بیگانگان به زمین آمده‌اند و 21 ٪ هم اعتقاد دارند که ایالات متحده بر سقوط یک بشقاب‌پرنده فضایی در رازول نیومکزیکو در سال 1947/1326، سرپوش نهاده است. طبق نظرسنجی انجام‌شده 27 ٪ از رأی‌دهندگان به میت‌ رامنی در انتخابات اخیر ریاست جمهوری ایالات متحده و 16 ٪ از رأی‌دهندگان به باراک اوباما در همین انتخابات، معتقد به سرپوش‌نهادن ایالات متحده بر حضور و سقوط اشیاء ناشناخته پرنده هستند.
واقعیت: گرچه نه همه، اما اغلب ستاره‌شناسان با این عقیده که حیات در جاهایی دیگر از کیهان وجود دارد، موافقند؛ حتی با وجود حیات هوشمند. به ویژه پس از اکتشافات اخیر صدها سیاره فراخورشیدی که به گرد ستارگان دیگری جز خورشید می‌چرخند، و هزاران نامزد دیگر که ممکن است درآینده مشخص شود سیاره هستند، دانشمندان اکنون می‌اندیشند کشف حیات در سیاره‌ای صخره‌ای، آبی‌رنگ و زمین‌مانند تنها نیازمند صبر و پژوهش بیشتر است.
حتی در منظومه شمسی خود ما ممکن است به زودی شواهدی از حیات غیرزمینی پیدا شود. مریخ‌نورد کیوریاسیتی به تازگی شواهد غیرقابل‌انکاری از خاک رس و کانی‌های دیگری یافته که تنها در محیط رسوبی آبی تشکیل می‌شوند. این نشان می‌دهد مریخ در گذشته دارای شرایط و مواد ضروری برای حیات بوده است.
اما اشیاء ناشناخته پرنده (UFOها) و کلیه مشاهدات ثبت‌شده آن‌ها مربوط به پدیده‌هایی زمینی بوده‌اند. برای مثال ویدئویی که راسل کرو (بازیگر هالیوود) اخیرا در اینترنت منتشر کرده که یک شیء ناشناخته پرنده را خارج از دفترش نشان می‌دهد، احتمالاً چیزی نیست جز انعکاس نور آفتاب از بدنه هواپیمایی که نزدیک غروب در آسمان پرواز می‌کند.
 

3- اوتیسم و واکسن کودکی
حدود 20 ٪ از آمریکایی ها معتقدند واکسن‌ها با بیماری اوتیسم مرتبطند. این افراد معتقدند واکسن‌هایی که در دوران کودکی تزریق می‌شوند، همگی خطر ابتلا به بیماری اوتیسم را افزایش می‌دهند. اوتیسم یک اختلال در تکوین دستگاه عصبی است که توانایی ارتباط و برهم‌کنش اجتماعی را مختل می‌کند. ادعاهای مکرر و مشابهی درباره خطرناک‌بودن، مضربودن و دروغین بودن یافته‌های پزشکی مدرن از سوی طرفداران پزشکی سنتی ارائه شده که در این نظرسنجی مورد بررسی قرار نگرفتند، اما در همه جای جهان از جمله ایران افراد زیادی را به خود جلب کرده‌است.
واقعیت: یک بررسی جامع که اخیراً انجام شده، طرف دانشمندان را گرفته و هیچ ارتباطی میان اوتیسم و واکسن‌ها نشان نداده است. نتیجه این پژوهش یک ماه پیش در مجله طب کودکان (Journal of Pediatrics) منتشر شد و نشان داد میزان موادی که در واکسن‌ها وجود دارد خیلی کمتر از آن است که باعث اختلالی در عملکرد دستگاه ایمنی شود. می‌توانید نسخه کامل نتایج منتشرشده این پژوهش را در این جا مشاهده کنید.
تاکنون هیچ کدام از ادعاهای مشابه درباره دروغ‌بودن پزشکی نوین و مفیدبودن روش‌های پزشکی جایگزین (از قبیل انرژی‌درمانی و هومیوپاتی) اثبات نشده و ادعاهای طبیبان سنتی که دانش خود را از کتاب‌های چندصدساله پزشکی اخذکرده‌اند نیز به جز موارد اندکی در تناقض با یافته‌های فیزیولوژیست‌ها درباره عملکرد بدن انسان است. بد نیست در مطلبی جداگانه اختصاصاً به ادعاهای طرفداران پزشکی جایگزین پرداخته شود و در کنار مدعای طرفداران این موضوع (که در ایران هم فراوان هستند) به نظرات و انتقادات تخصصی یک یا چند پزشک و زیست‌شناس نیز توجه شود.
 

4- پاگنده
حدود 14 ٪ آمریکایی‌ها معتقدند پاگنده واقعیت دارد. 14 ٪ دیگر هم می‌گویند در این باره مطمئن نیستند. 72 ٪ باقی‌مانده هم باور دارند پاگنده دروغ است. پاگنده طبق ادعای طرفدارانش، موجودی پشمالو و دو پا و وحشی است که از آدم‌ها فرار می‌کند. پاگنده یا ساس‌کاچ در آمریکای شمالی طرفدار دارد. در بقیه نقاط دنیا موجودات مشابهی توسط مردم بومی گزارش شده‌اند. مغول‌ها افسانه‌ها مشابهی درباره «الماس» دارند، تبتی‌ها درباره «یتی»، بومیان استرالیایی درباره «یووی»، ایرانیان باستان و سیستانی‌ها و تاجیک‌های امروز درباره «دیو»، پاکستانی‌ها و افغان‌ها درباره «بارمانو»، کردهای خراسان درباره «هورچ»، ژاپنی‌ها درباره «هیباگون»، سرخ‌پوستان کانادا درباره «نوک‌لوک» و چینی‌ها درباره «یرن».
واقعیت: به رغم تلاش‌های فراوان برای اثبات وجود پاگنده، تا کنون هیچ کس شاهدی مبنی بر وجود پاگنده در آمریکا پیدا نکرده است. تمام مدارک و شواهد ادعایی درباره پاگنده نیز، به نحوی دروغ از آب درآمده‌اند. سال 2008/1387 دو مرد ادعا کردند جسد دو متری و 230 کیلوگرمی پاگنده را در جنگل‌های شمال جورجیا پیدا کرده‌اند، اما بعدها مشخص شد این جسد چیزی نبوده جز یک لباس گوریلی اسباب‌بازی. در همین پاییز گذشته گروه دیگری ادعا کردند که آزمایش‌های دی.ان.ای ثابت کرده ساس‌کاچ آمریکایی گونه‌ای دورگه است. خبرها حاکی از این بود که نتایج این پژوهش در مجله‌ای فنی به نام DeNovo منتشر شده است، اما بررسی بیشتر نشان داد این مجله تخصصی، خودش یک فریب حرفه‌ای است که اختصاصاً برای انتشار این پژوهش درست شده و پشتوانه آکادمیکی هم ندارد. با وجود این که بعید است موجودی دوپا و پشمالو در جنگل‌های آمریکا یا جای دیگر پیدا شود، شکی نیست که تا چند هزار سال پیش چنین موجوداتی که از نژادهای خویشاوند انسان امروزی بوده‌اند در اوراسیا فراوان بوده‌اند. نئاندرتال‌ها که هزاران سال در کنار انسان‌ها زندگی کردند و احتمالاً آخرین‌هایشان توسط انسان‌های مدرن اولیه شکار و خورده‌شده‌اند، انسان‌ریخت‌هایی دارای زبان، فرهنگ، لباس و سنت‌های فرهنگی بودند که از انسان‌ها بدنی قوی‌تر، عضلانی‌تر، اندکی درشت‌جثه‌تر و قدبلندتر و حتی مغزهایی بزرگ‌تر داشتند. نئاندرتال‌ها با پایان عصر یخ‌بندان منقرض شدند. نئاندرتال‌ها در اروپا و خاورمیانه زندگی می‌کردند و رنگ پوست و چشم‌هایشان شبیه مردمان شمال اروپا روشن و بور بوده است. یک گونه دیگر از این موجودات که در سال 2010/1389 در روسیه کشف شد، هم‌زمان با نئاندرتال‌ها در آسیا می‌زیست و دانشمندان نام این موجود را از روی غاری که محل کشف بقایای استخوانی‌اش بوده، دنیس‌آوا گذاشتند. بعید نیست جمعیت‌هایی پراکنده از این موجودات چند هزار سال پس از انقراض هم‌نوعان خود در مناطق دورافتاده‌ باقی مانده‌باشند.
 

5- فلوراید در آب‌های آشامیدنی
حدود 9 ٪ آمریکایی‌ها معتقدند حکومت ایالات متحده برای مقاصد شیطانی به آب آشامیدنی کشورش فلوراید اضافه می‌کند.
واقعیت: آخرین شواهد درباره اثرات مثبت فلوراید روی سلامتی دندان‌ها در سال جاری میلادی در مجله فنی تحقیقات دندانی (Journal of Dental Research) منتشر شد. این مطالعه نشان داد که فلوراید موجود در آب آشامیدنی مانع پوسیدگی دندان در بزرگسالان، فارغ از سن آن‌ها و فارغ از سابقه خوردن فلوراید در کودکی، خواهد شد. می‌توانید نتیجه این پژوهش را در این جا مطالعه کنید.
شواهد دیگر درباره فواید فلوراید از بررسی بیش از 23000 اسکلت به جا مانده از قرون وسطی به دست آمده است. در میان این اسکلت‌ها، آن‌هایی که نزدیک ساحل زندگی می‌کنند و احتمالاً از ماهی‌های دریایی بیشتر تغذیه کرده‌اند، دندان‌های بسیار سالم‌تری دارند. ماهی‌های دریایی سرشار از فلوراید هستند. نتایج این پژوهش نیز در این جا قابل مشاهده است.
 

6- آپولو11 و فرود انسان بر ماه
مجموعاً 7 ٪ از آمریکایی‌ها معتقدند فرود بر ماه یک فریب بوده است. 9 ٪ دیگر هم می‌گویند مطمئن نیستند که فرود آپولوها بر ماه حقیقت داشته یا دروغ بوده‌است. جالب است که این ادعا نیز در سال‌های گذشته در کشورهای دیگر از جمله ایران طرفدارانی جدی پیدا کرده است.
واقعیت: معتقدان به این تئوری توطئه خاص به طرزبیمارگونه‌ای دل و روده فیلم‌ها و عکس‌های به‌جا مانده از آپولو 11 را بیرون ریخته‌اند تا در آن‌ها شاهدی بیابند که نشان دهد این فیلم‌ها و عکس‌ها در استودیویی در هالیوود ساخته شده‌اند. مثلاً ادعا می‌کنند پرچمی که نیل آرمسترانگ در ماه نشاند، بر اثر وزش نسیم تکان می‌خورد. مورخ تاریخ فضانوردی، راجر لاینوس (Roger Launius) از موزه هوافضای ملی اسمت‌سونین در واشنگتن در چهلمین سالگرد فرود بر سطح ماه توضیح داد که حرکت مشاهده شده در فیلم نصب پرچم ناشی از اینرسی حرکتی و حالت فنری پرچم بوده است و تنها چند لحظه پس از کاشتن پرچم در زمین دیده می‌شود؛ همان‌طور که وقتی به آونگ یا میله‌ای فنری انرژی حرکتی وارد می‌شود برای چند لحظه تا از دست دادن انرژی حرکتی‌اش بر اثر اصطکاک، می‌لرزد.
می‌توانید این توضیحات و نظرات درباره فرود آپولو رادر این‌جا مشاهده کنید.
5353