آیین نامه اجرایی جایزه ادبی جلال­آل­احمد چه می‌گوید؟

به گزارش خبرآنلاین،  دبیر جایزه بارها و بارها در پاسخ به اعتراضاتی که شد اعلام کرد که ما بر اساس آیین‌نامه اجرایی جایزه عمل کرده‌ایم و در جاهایی نیز بر اساس رویه‌ سال‌های پیش کار کرده‌ایم.

یکی از مواردی که در جایزه امسال پیش آمد اختلافاتی بود که در مورد کتاب «شرح اسم» پیش آمد، داوران بخش مستندنگاری و تاریخ‌نگاری اعلام کردند که این کتاب در رای نهایی داوران امتیاز 90 را به دست آورده و بر اساس آیین‌نامه جایزه، کتابی که در داوری امتیاز بالای 80 کسب کند اثر برگزیده خواهد بود، و اثری که زیر این امتیاز را از سوی داوران به دست بیاورد اثر شایسته تقدیر است. اما این بند آیین‌نامه اجرا نشد، چرا که هیات علمی جایزه کتاب یاد شده را به عنوان کتاب شایسته تقدیر اعلام کردند و گفتند که هیات علمی این اختیار را دارد که رای نهایی را تغییر دهد.

 در آیین‌نامه جایزه جلال وظایف این هیات به این شرح آمده است؛ تدوین آیین­نامه­های داخلی و اجرایی و نیز معیارهای ارزیابی آثار و ارسال آن برای تصویب به هیأت امناء، تعیین و نصب هیأت­های سه نفره داوری در هر یک از سه حوزه (داستان، نقد ادبی، مستندنگاری و تاریخ­نگاری) متشکل از صاحب نظران و استادان حوزه و دانشگاه، نظارت برتفکیک، طبقه­بندی و بررسی اولیه آثار رسیده به دبیرخانه، در صورت انطباق با معیارهای پیش­بینی شده و ارجاع به هیأت داوران برای داوری نهایی، تصمیم­گیری در مورد جوایز ویژه و بخش­های جانبی. همچنین در تبصره 5 این جایزه آمده است هر گونه اختلاف نظر میان اعضای هیأت علمی با رأی حداقل 3 نفر از اعضاء تعیین تکلیف می­شود.

از سوی دیگر کتاب «نورالدین پسر ایران» نوشته معصومه سپهری که راوی زندگی نورالدین عافی است کتاب دیگر تقدیری بخش مستندنگاری و تاریخ نگاری اعلام شد و 25 سکه این بخش میان راوی و نویسنده تقسیم شد اما داوران به این موضوع نیز اعتراض کردند که جایزه نباید بین راوی و نویسنده تقسیم می‌شد. در آیین‌نامه اجرایی این جایزه در مورد تقسیم جوایز در تبصره 10 جایزه آمده است: در صورتی که پدیدآورندگان کتاب برگزیده بیش از یک نفر باشند، جایزه متناسب با سهم هر فرد در تألیف اثر توزیع می­شود، مرجع تشخیص هیأت داوران است.

با توجه به اختلاف‌ها و حواشی که این جایزه درگیر آن بوده است بد نیست که نگاهی به آیین‌نامه اجرایی این جایزه داشته باشیم تا ببینم که آیین‌نامه چه می‌گوید:

 مقدمه: آیین­نامه ذیل به­عنوان دستورالعمل اجرایی برای هرچه بهتر برگزاری جایزه ادبی جلال­آل­احمد تلقی می­گردد که مصوبه پانصد و نود و سومین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ 23/8/85 می­باشد.

ماده 1. هدف:
هدف از اهدای جایزه ادبی، جلال­آل­احمد ارتقاء زبان و ادبیات ملی ـ دینی مبنی بر بزرگداشت پدیدآورندگان آثار برجسته، بدیع و پیشرو است و تشویق و ترغیب نویسندگان، منتقدان، مستند­نویسان و تاریخ­نگاران باید در جهت اهداف پیش­گفته باشد.

 

ماده 2. موضوع:
حوزه مورد ارزیابی هیأت داوران این جایزه، شامل آثاری است که با موضوع­ : داستان (بلند ـ کوتاه)، نقد ادبی، مستند­نگاری و تاریخ­نگاری به چاپ رسیده باشند.

تبصره 1. منظور از آثار نوشته­هایی است که از سوی کتابخانه ملی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کتاب شناخته و طبق قوانین جمهوری اسلامی برای نخستین بار طی سال چاپ و منتشر شده باشد.

 

معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول برگزاری و داوری جایزه ادبی جلال­آل­­احمد خواهد بود. هیأت امناء، هیأت ­علمی و دبیرخانه ارکان این جشنواره محسوب می­گردند.

تبصره 2. دبیر علمی و هیأت داوران ارکان مذکور را در اجرای بهینه کمک خواهند کرد.

تبصره 3. اعضای هیأت امنا و اعضای هیأت علمی مطابق آیین­نامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی انتخاب و منصوب خواهند شد.

تبصره 4. هیأت داوران از میان اساتید و صاحب­نظران، از سوی هیأت علمی انتخاب و با دعوت دبیر علمی آغاز به کار می­نمایند.

 

  2 . تعیین و نصب هیأت­های سه نفره داوری در هر یک از سه حوزه (داستان، نقد ادبی، مستندنگاری و تاریخ­نگاری) متشکل از صاحب نظران و استادان حوزه و دانشگاه.

   3. نظارت برتفکیک، طبقه­بندی و بررسی اولیه آثار رسیده به دبیرخانه، در صورت انطباق با معیارهای پیش­بینی شده و ارجاع به هیأت داوران برای داوری نهایی.

4. تصمیم­گیری در مورد جوایز ویژه و بخش­های جانبی.

تبصره 5. هر گونه اختلاف نظر میان اعضای هیأت علمی با رأی حداقل 3 نفر از اعضاء تعیین تکلیف می­شود.

 

ماده 5. روند داوری:
داوری و انتخاب کتاب در هر موضوع طی دو مرحله صورت می­پذیرد:ابتدا تمامی کتاب­ها از سوی گروه 3 نفره داوران، ارزیابیمی­شوند. آثاری که 2 رأی مثبت را احراز کنند به مرحله دوم راه می­یابند. کتاب­های راه یافته به مرحلة دوم از سوی دو داور از سه داور ارزیابی می­شوند و نتایج ارزیابی در فرم­های ویژه­ای که به منظور ارزیابی تهیه شده درج می­گردد. کتاب­هایی که از 100 امتیاز 70 امتیاز و یا بیشتر کسب کنند، توسط داور سوم نیز مورد ارزیابی قرار می­گیرد. در نهایت اثری که میانگین حداقل 80 امتیاز را از سه داور کسب کرده باشد برای داوری مرحله نهایی ارجاع می­شود. در مرحله نهایی نشست مشترک داوران اصلی و دبیر علمی برگزار و آثار راه یافته به این مرحله مورد بررسی و ملاحظة نهایی قرار می­گیرند و یک اثر به عنوان اثر برگزیده معرفی می­گردد.

تبصره 6. در صورتی که اثری به عنوان برگزیده شناسایی نشد داوران می­توانند از کتاب­های راه یافته به مرحله نهایی یک اثر را به عنوان کتاب شایسته تقدیر معرفی نمایند.

تبصره 7.شرط تعیین کتاب­های تقدیری نداشتن کتاب برگزیده است.

تبصره 8. به کتاب شایسته تقدیر 25 سکه بهار آزادی تعلق می­گیرد.

 

ماده 6. معیار
معیارهای ارزیابی کتاب برگزیده عبارت اند از:

تبصره 9. ملاک پذیرش آثار در داوری تاریخ انتشار برمبنای شناسنامه کتاب است

تبصره 10. در صورتی که پدیدآورندگان کتاب برگزیده بیش از یک نفر باشند، جایزه متناسب با سهم هر فرد در تألیف اثر توزیع می­شود، مرجع تشخیص هیأت داوران است

تبصره 11. هر گروه داوری بر اساس معیارهای پیش­گفته برگه­­های ارزیابی مخصوص گروه خود را طراحی نموده برای تأیید نهایی به هیأت علمی ارائه خواهد داد.

تبصره 12.در مورد کتاب­های دوره­ای، در صورت استقلال محتوایی هر مجلد، هر مجلد حکم کتاب مستقل را دارد در غیر این صورت بررسی کتاب منوط به انتشار بیش از نیمی از مجلدات است.

 

ماده 7. منابع مالی:
هزینه­های لازم برای اجرای این طرح در بودجه سالانه معاونت امورفرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منظور می­شود.

 

ماده 8. زمان بندی:
نیمه نخست هر سال دبیر­خانه جلال­آل­ احمد، با درج آگهی فراخوان در روزنامه­های کثیر­الانتشار و رسانه­های جمعی، از تمام نویسندگان، منتقدان و تاریخ­نگاران دعوت می­کند تا آثار خود را تا پایان تیر ماه به دبیرخانه ارسال نمایند و پس از بررسی و ارزیابی توسط هیأت داوران، هر سال طی مراسمی هم­زمان با سالروز تولد جلال­آ­ل­احمد (دوم آذر ماه) به برگزیدگان جوایز تعیین شده در این آیین­نامه اهدا خواهد شد.

ماده 9. جوایز:
به نفرات اول برگزیده در هر کدام از رشته­های این جایزه، نشان ادبی جلال­آل­احمد، تندیس، لوح تقدیر به امضای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و 110سکه بهار آزادی اهدا می­گردد.

اعضای هیأت علمی:
صادق آیینه­وند، جواد محقق،رسول جعفریان، عباس سلیمی­نمین، عباسعلی وفایی، راضیه تجار، مجتبی رحماندوست، محمدرضا سرشار و سهراب هادی