دومین نشست تخصصی بررسی تصویرگری مذهبی در حوزه کتاب کودک و نوجوان، عصر دیروز با حضور حجت‌الاسلام محمدحسن راستگو، مصطفی رحماندوست و محمدعلی بنی اسدی تصویرگر حوزه کودک و نوجوان در محل دفتر انتشارات سروش برگزار شد.
حجت‌الاسلام راستگو در این برنامه گفت: وزارت ارشاد برای خودش معیارهایی دارد. ما در مرکزی که در قم داشتیم و از آن بیرونمان کردند، نقاشی‌ها و تصویرگری‌های خنثی را هم قبول داشتیم. اما وزارت ارشاد گاهی معیارهایی دارد که باعث می‌شد من و آقای رحماندوست گاهی بر سر یک نقاشی دو ساعت باهم حرف بزنیم چون ارشاد می‌گفت این نقاشی با فلان معیار من در تعارض است. گاهی می‌شد که ناشر در جلسات می‌آمد و کار به جر و بحث می‌کشید. ناشر می‌گفت ما کلی خرج کتابمان کردیم و حالا باید خمیرش کنیم. متاسفم که بین حوزه دین و هنر ارتباط ارگانیک وجود ندارد.
وی افزود: زمانی یکی از مراجع می‌گفت اسلام درباره موسیقی اصلا آن‌قدرها سخت‌گیر نیست و مواردی از این سخت‌گیری‌ها، سخت‌گیری خودمان است. باید بدانیم که دینی که با بسیاری از تحریفات در هم آمیخت، دین نیست. همین است که می‌گویند وقتی امام زمان (عج) بیاید، بسیاری از دین‌دارها او را متهم به بی‌دینی و آوردن بدعت می‌کنند. بحث اصلی من نبودن ارتباط ارگانیک بین حوزه علمیه و هنر ماست.
این محقق ادامه داد: باید از حوزه علمیه خواست تا برای این موضوعات معیار تعیین کند نه این که نهادهای دیگر معیار تنظیم کنند. مشکل اصلی این است؛ نبود همکاری بین حوزه علمیه و حوزه هنر، آن هم معیارهای اصیل حوزه نه آن معیارهای من در آوردی که ما خودمان ابداع می‌کنیم. ساز جدا زدن نویسنده و نقاش هم از دیگر مشکلات ماست. نقاشی و تصویرگری قائل به سبک‌های جدید و نوین است. نمونه‌‌های جدید را هم همه در نمایشگاه کتاب بلونیا دیده‌اند. اما مشکل اصلی همان معیارهای ابداعی و یک بام و دو هواست. حضرت یوسف (ع) توسط آقای مصطفی زمانی بازیگر تلویزیون با ظاهر زیبایش تجسم پیدا می‌کند؛ من به شخصه کارتون‌های اجق وجق زیادی هم از حضرت صالح (ع) دیده‌ام که در آن‌ها این پیامبر را نشان می‌دادند، اما حالا معلوم نیست چرا در نقاشی و تصویرگری اجازه کشیدن معصومان و پیامبران وجود ندارد. اگر قرار است صورت معصوم نمایش داده نشود، چرا فقط باید در نقاشی این اتفاق بیفتد؟
راستگو گفت: مجوزهایی که برای فیلم و کتاب صادر می‌شود، با چه معیاری صادر می‌شوند؟ می‌توانم بگویم که اغلب معیارها شخصی هستند. در برخی از نقاشی‌ها، دور سر امامان و معصومان، آتش می‌کشند. یک بار وقتی این نقاشی‌ها را دیدم، فکر کردم سر آن امام آتش گرفته است. آنتونی کویینی که نقش حمزه را بازی کرد، به مراتب بسیار تاثیرگذارتر از بازی بازیگری بود که نقش امام رضا را با هاله‌ای از نور به دور سرش بازی کرد. یک بار که فیلم محمدرسول‌الله را در یک اردوگاه برای بچه‌ها نمایش می‌دادیم، بچه‌ها با دیدن حمزه شادی می‌کردند که جانمی جان! حمزه آمد و الان آدم بدها را می‌کشد!
وی در پایان سخنانش گفت: حرف کلی من این است که در این کار یعنی تصویرگری کتاب مذهبی، یک بام و دو هوا وجود دارد و مجوزها باید با معیارهای اصیل صادر شوند.
در ادامه بنی‌اسدی تصویرگر کتاب‌های کودک گفت: معتقدم کارهای بسیار بدی دارد منتشر می‌شود و در عرصه مذهبی کار خوبی که مد نظر دلمان باشد، چاپ نمی‌شود. زمانی بود که ارشاد، مجوز گرفتن کتاب بعدی شما را منوط به چاپ کتاب دینی می‌کرد. اعتقاد شخصی من این است که نباید با این حیطه‌ها شوخی کرد و اصلا در زمینه مذهبی نباید کتاب بد و سرسری داشت. اگر در جهانی زندگی می‌کردیم که همه چیز سر جای خودش بود، تصویرگر مذهبی هم کار خودش را می‌کرد و در واقع آیینی کار می‌کرد. اما متاسفانه چنین اصل و معیاری که تصویرگر برای انجام کار مذهبی باید آن را به خوبی درک کند، تبیین نشده است.
وی افزود: یک موضوع هم که نمی‌خواهم زیاد وارد آن بشوم، تفاوت کلام و تصویر است و به همین جمله بسنده می‌کنم که با کلام، بخشی از موضوع در ذهن مخاطب متبادر می‌شود ولی من تصویرگر باید عوامل اصلی و اولیه موضوع را در تصویرم بیاورم. من با نقاشی قهوه‌خانه‌ای موافقم ولی در نقاشی قهوه‌خانه‌ای همه عوامل با هم جفت و جور هستند و تولیدش همین‌طور سرسری انجام نمی‌شود. زمانی سر چهارراه وحیدیه یک بنر بزرگ عمودی دیدم که نقاشی ناپلئون داوید بود ولی سرش را عوض کرده بودند و به جایش صورتی کشیده بودند که منسوب به حضرت ابالفضل (ع) بود.
این تصویرگر ادامه داد: حضرت ابالفضل (ع) برای مردم ما حرمت دیگری دارد و قضیه‌ای جداست. به نظرم حیطه مذهب را به علت حرمتی که دارد، نباید خیلی دم دستی کنیم. به نظرم هیچ کس هم فتوا نمی‌دهد که چهره معصومین را بکشیم.
نظر شما