فریبا فرهادیان: ظاهرا دیگر کار از این حرف‌ها گذشته و با در دست گرفتن طبیعت باد و موج و خورشید نمی توان انرژی سبز را تامین و از ورود آلاینده‌ها به محیط جلوگیری کرد! این روزها باید به فکر اهلی کردن طبیعت انسان‌ها بود.
تعدادی از دانشمندان و محققان به این نتیجه رسیده‌اند که برای جلوگیری از تغییر آب‌وهوای جهانی باید به نوعی انسان‌ها را به رفتارهای سبز تشویق کرد. این تکنیک جدید که به آن «فناوری تشویقی» لقب داده‌اند، اصل جدایی‌ناپذیر بودن فناوری از زندگی انسان‌ها را کاملا رعایت کرده است. در این شیوه با اعتقاد به این که دیگر نمی‌توان فناوری را از زندگی بشر جدا کرد، بنا را براین اصل گذاشته‌اند که انسان‌ها را به انجام رفتارهایی که آلایندگی کمتری برای محیط زیستشان دارد، تشویق کنند و از آنها بخواهند از ابزارهای جدید فناوری و خدمات آنلاین برای انجام کارهای روزمره بهره بگیرند.
گزارش هفته گذشته نیوساینتیست نیز به همین موضوع اشاره داشت. در این گزارش آمده بود: «اگر آمریکایی‌ها بتوانند شیوه زندگی خود را تغییر دهند، میزان انتشار آلاینده‌ها در این کشور تا 7 درصد کاهش خواهد یافت». مطالعات جداگانه دیگری هم که بر روی خانه‌های آمریکایی، هلندی و انگلیسی انجام شده حاکی از این است که 26 تا 36 درصد از مصرف انرژی خانگی ریشه‌های رفتاری دارد و این یعنی بازدهی و کارایی ماشین به تنهایی مقصر نیست و نحوه استفاده ما از این ماشین است که سهم زیادی در تغییر جهانی آب‌وهوا ایفا می کند. به گفته گروه فناوری تشویقی دانشگاه استانفورد، «ماشین‌هایی که برای تغییر دادن زندگی انسان‌ها طراحی شده‌اند، می‌توانند مقادیر عظیمی از انرژی و پول را برای ما ذخیره کنند».
انرژی را هوشمندانه مصرف کنیم
در همین راستا پروژه‌های بسیاری رشد کرده‌اند که سعی دارند با استفاده از 2 عامل اصلی انسان‌ها، را وادار کنند انرژی را بهینه مصرف کنند. یکی از این عوامل این است که بفهمند کدام یک از وجوه طبیعت آدمی را باید دست‌کاری کرد تا رفتارش تغییر کند و دیگری این که استراتژی‌های فناوری را برای رسیدن به این منظور طراحی و پیاده‌سازی کنند.
یکی از این تکنیک‌های ساده که اصل اولیه بسیاری از این پروژه‌ها بوده، بازخوانی مصرف انرژی افراد در موقعیت‌هایی مثل خانه است. یک مثال روشن در این زمینه می تواند بازخورد دادن به رانندگان در مورد بازدهی مصرف سوخت آنها باشد که نتیجه آن چیزی جز مصرف سوخت کمتر نخواهد بود. یکی از ابداعات شرکت‌های خودروسازی فورد و تویوتا، نصب دستگاهی بر روی داشبورد خودروهای جدید است که با گرافیکی زیبا و در قالب یک بازی، راننده را از طریق رفتارش با خودرو برای کاهش هرچه بیشتر سوخت آگاه می‌کند. در این دستگاه راننده می تواند یک درخت انگور را مشاهده کند که با رفتارهای درست او، برگ‌ها و جوانه‌های زیادی روی آن رشد می‌کند و گیاه بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود؛ اما درصورتی که راننده در شیوه خود دچار اشکال باشد، شاهد برگ‌ریزان و مرگ آن درخت خواهد بود.
قدم منطقی بعدی در این زمینه طراحی و ساخت دستگاه‌هایی است که که بتوانند تمامی کارهای افراد را بررسی کنند. به عنوان مثال در حال حاضر چندین تیم تحقیقاتی مشغول کار بر روی تلفن‌های همراهی هستند که با استفاده از جی.پی.اس بتوانند حدس بزنند صاحب آنها در حال انجام چه کاری است و این کار او چه تاثیری بر میزان انتشار دی‌اکسیدکربن در هوا خواهد داشت؟
روبات مشاور
محققان به این نتیجه رسیده‌اند که رفتار انسان‌ها را نمی‌توان با اعداد و ارقام و نمودار تغییر داد، بلکه باید او را با شیوه‌های بصری و تشویقی به این کار واداشت. در همین راستا محققان دانشگاه آیندهوون هلند، گربه‌ای روباتیک با نام آی.کت طراحی کرده‌اند که می‌تواند در نقش مشاوری دلسوز برای انسان‌ها، توصیه‌هایی در زمینه مصرف انرژی ارایه دهد. این گربه قادر است حرف بزند و لب‌ها، پلک‌ها و ابروهایش را تکان دهد. آزمایش این محققان نشان داد که اگر با ارقام و اعداد و نمودار به انسان‌ها بگویند فلان برنامه ماشین ظرف‌شویی آنها تا چه حد انرژی مصرف می‌کند، تاثیر چندانی نخواهد داشت؛ اما اگر همین گربه روباتیک این دستورات را به آنها بدهد، انسان‌ها توجه بیشتری خواهند کرد. این یافته نشان می دهد که مکانیسم‌های اجتماعی کارایی بسیار بیشتری در رساندن و انتقال پیام دارند.
نظر شما