بهنوش خرم‌روز: با افزایش افرادی که با وسایل الکترونیک همراه خود سفر می‌کنند، گاهی تعداد این گونه وسایل درون هواپیما از تعداد مسافران بیشتر می‌شود و آتش‌سوزی‌های بیشتری در خطوط هوایی اتفاق می‌افتد. بیش از نصف 22 آتش‌سوزی ناشی از باتری که از سال 1999/ 1378 به این‌سو اتفاق افتاده، در سه سال گذشته روی داده است. به گفته یک متخصص امنیت خطوط هوایی، این وسایل آخرین خطرهای آتشینی هستند که برای آن‌ها ممنوعیتی در ورود به درون هواپیما وجود ندارد.
به گزارش نیویورک‌تایمز؛ اداره هوایی فدرال ایالات متحده به همراه اداره امنیت مواد پرخطر، راه‌حل‌های مخصوصی را در مورد یک وسیله خطرآفرین دیگر در اختیار خطوط هوایی گذاشتند؛ این وسیله، دستگاه‌های کارت‌خوانی است که در هواپیماها برای فروش مواد غذایی، نوشیدنی‌ها و سایر خدمات استفاده می‌شود.
با این که سال‌هاست خطوط هوایی از کارت‌خوان‌های سیار استفاده می‌کنند، اما اوایل این ماه اداره هواپییمایی فدرال اعلام کرد که برای استفاده از این کارت‌خوان‌ها باید از اتحادیه مواد خطرآفرین مجوز اخذ شود. این دستگاه‌ها مانند اغلب وسایل الکترونیکی همراه از باتری‌های قابل شارژ یون لیتیوم استفاده می‌کنند که دولت آن‌ها را خطرآفرین اعلام کرده است.
مدیر بخش مواد خطرآفرین اداره هواپیمایی فدرال، کریستوفر بونانتی در مورد استفاده از این باتری‌ها در خطوط هوایی می‌گوید: « متصدیان حمل و نقل از ما خواستند به آن‌ها اجازه دهیم در هواپیما کارت‌خوان نصب کنند و از باتری‌های لیتیوم استفاده کنند. من نگران استفاده از باتری‌های یدکی یون لیتیوم بودم و از آن‌ها خواستم این کار را نکنند. برخی خطوط هوایی پذیرفتند که برای استفاده از باتری‌ها آموزش‌های مخصوص داشته باشند و به طبع اجازه حمل باتری‌های یدک به آنان داده شد. اما سایر خطوط هوایی مانند دلتا و جت‌بلو ترجیح دادند به طور کل باتری اضافه با خود حمل نکنند».
به گفته سخنگوی جت‌بلو، برایان بالدوین، به این ترتین باتری‌ها نه در هواپیما شارژ می‌شوند و نه در هواپیما از دستگاه‌ها خارج می‌گردند.
با این که تا به حال هیچ حریق ناشی از کارت‌خوان‌ها گزارش نشده، اما فهرست حریق‌های خود به خود در سایر دستگاه‌ها وحشتناک است. ماه گذشته، افتادن یک دستگاه پخش دی.وی.دی در یکی از هواپیماهای خطوط هوایی آمریکا باعث آتش‌سوزی شد. در ماه مارس 2008/ اسفند 1386، یکی از کارمندان چراغ قوه‌ای را در کابین حمل بار یک هواپیمای بویینگ 757 در فرودگاه دنور قرار داد و بنا به گزارش پلیس، چراغ قوه طوری منفجر شده که کلید روشن و خاموشش به یک گلوله شلیک شده تبدیل گشته است. در پروازی در همان ماه به میامی، سقوط یک باتری روی دسته فلزی صندلی باعث آسیب هشت نفر شد، انفجار حاصل گوش و موهای یک مسافر را سوزاند و هفت نفر دیگر بر اثر دود ناشی از این انفجار دچار مشکل شدند.
در سال 2004/ 1383 یک دوربین خبری که مورد استفاده کاندیدای رئیس‌جمهوری، جان ادواردز بود منفجر شد و آتش گرفتن یک صندلی باعث بازگشت اضطراری هواپیما به فرودگاه شد. به گفته مقامات حتی حوادث دیگری هم بوده‌اند که گزارش نشده‌اند.
جرالد مک‌نرنی، مدیر سابق موتورولا که دستگاه‌های دستی خطوط هوایی را تامین می‌کند، می‌گوید: «اگر روی هوا با مشکلی مواجه شوید، به امکانات کامل دسترسی ندارید. اگر یکی از دستگاه‌های شما با باتری‌اش خطرآفرینی کند، اعتبار خود را زیر سوال برده‌اید. ما سعی کرده‌ایم نسخه‌های دولایه با پشتیبانی طراحی کنیم که از انفجار جلوگیری نماییم».
سایت اینترنتی کمیسیون امنیت محصول و مشتری نشان می‌دهد که در نه ماه اول سال 2009، چهارصدهزار باتری دستگاه‌های همراه فراخوانده شده‌اند! این امر حاکی از آن است که برخی تولیدکنندگان مقصر بوده‌اند. هم‌چنین این نکته را باید در نظر گرفت که باتری‌ها روز به روز قوی‌تر می‌شوند و بدین ترتیب کوچک‌ترین آن‌ها می‌تواند گرمای زیادی آزاد کند. جو دلکمبر، سخنگوی آژانس مواد خطرآفرین در این باره می‌گوید: «صنعت باتری سعی دارد با جای دادن مواد بیشتر درون باتری‌ها، عمر آن‌ها را افزایش دهد؛ سیاست باتری کوچک‌تر، طول عمر بیشتر. بدین ترتین محل اتصال باتری داغ‌تر می‌شود و این یک خطر است».
مریت برکلی سابقا متخصص حریق و انفجار در هیئت امنیت حمل و نقل ملی بوده و اکنون به عنوان یک مشاور خصوصی مشغول به کار در این زمینه است. وی با توجه به این که مشکلات ناشی از باتری‌های مسافرین هر چهار ماه یک بار اتفاق می‌افتد، پیشنهاد می‌کند که باتری‌ها جایی نگه داشته شوند که جلوی چشم مسافر باشد و در جعبه‌های بار بالای سر مسافرین قرار داده نشوند. وی می‌افزاید: «هر زمان که حین پرواز آتشی روشن شود، زنگ خطر به صدا در می‌آید، خصوصا اگر در جعبه بار بالای سر مسافرین باشد. اما این جعبه‌ها پر از کیف و کت است که هم سوخت‌های خوبی برای آتش هستند و هم باعث می‌شوند برای مدتی نتوان محل آتش را پیدا کرد».
وزارت حمل و نقل وب‌سایتی حاوی «قوانین مسافرت با باتری لیتیوم» ایجاد کرده است و از طریق آن، با تولیدکنندگان دستگاه‌های الکترونیکی همراه همکاری می‌نماید تا در مورد همه خطرآفرین‌ها چنین اقدامی صورت گیرد. اما هیئت امنیت حمل و نقل تخمین می‌زند که از هر 170 تا 190 مسافر، تنها یک نفر این سایت را بخواند. آن‌ها در سال 2008/ 1387 خواستار روش محکم‌تری برای آموزش مردم شدند، در نامه آن‌ها نوشته شده: به نظر می‌رسد که اغلب مسافرین و کارکنان نسبت به خطرهای ناشی از باتری‌های قابل شارژ لیتیوم بی‌اطلاعند.
به گفته بونانتی، سال بعد، اداره هواپیمایی فدرال با پخش اعلام‌های عمومی در فرودگاه‌ها سعی کرد این پیشنهاد را پیگیری نماید. وی می‌گوید: « یک باتری لیتیوم می‌تواند اتفاقات بسیاری به بار آورد. مهم نیست که مردم چه قدر با وسایلشان راحت باشند، به هر حال احتیاط بهترین مسیر برای عمل است».
نظر شما