تحولات طبیعت، تحولات درونی ما

بهار فرا می رسد و نوروز هم که کنایه از نوسال است به تحولــی در طبیعت اشاره دارد که با زایشی دیگر همراه است. تحولــی که در گستره طبیعت با آمیزه ای از رنگ، طراوت و سرسبزی زیباترین چشم اندازها را در برابر دیدگان ما می گشاید. انعکاس این تغییر و تحــول طبیعی که بنیان یکی از کهن ترین و زیباترین سنــت ها و عیدهای بشری است در ساحت روان و هویت ایرانی، ما را به تغییر و تحولــی درونی فرامی‌خواند که دستیابی به آن همچون فرا رسیدن بهارو نوروز مبارک و میمون است .

تمام دستاوردهای روان شناسی، روان پزشکی و علوم رفتاری در جهت نیل به این تغییر و تحول درونی است. تغییر کلید واژة مساعی بشر در قلمرو رفتار است. تغییر نه تنها حاکی از نوزایی و آفرینندگی است که با بهار و نوروز هماهنگی دارد بلکه جان مایـه رشد، تعالی و کمال طلبی انسان نیز هست.

فرارسیدن سال نو همواره فرصتی برای بازاندیشی در باب گذشته، حال و آینده است تا با ایجاد تغییراتی در ذهن، قلب و رفتارهایمان در رقم زدن سرنوشت خود نقشی فعال پیدا کنیم و فارغ از دردها، شکست ها و ناکامی های گذشته سال نو را همگام با نام آن با برنامه هایی نو و سازنده آغاز کنیم .

از دیدگاه روان شناختی ایجاد این تغییر و تدوین برنامه های سازنده نیازمند آگاهی و کسب مهارتهای مربوط به آن است. به عبارت دیگر نخستین گام از آگاهی و اشراف بر ضرورت تغییر آغاز می شود که نبود آن مانع بروز و ظهور تغییر و تحـول است. به همین مناسبت نوروز و سال نو چون همراه با تغییر و تحول جهان بیرونی است بهترین زمان برای کسب این آگاهی و اشراف درونی است.

پس عقل ضرورت تغییر را در می یابد و مارا به آن دعوت می کند ولی این تنها نخستین گام است. گام بعدی که در ساختار احساسی ما ریشه دارد برخورداری از شور، علاقه و شوق به تغییر است. تنها بر مبنای ضرورت منطقی وجود تغییر و بدون شور و شوق لازم برای تحقق آن نمی توان از تغییر سخن راند.

گام سوم برخورداری از مهارت های لازم برای تغییر کردن است. اگر ذهنی گشاده اندیش و انعطاف پذیر و قلبی آماده بخشیدن و پشت سر گذاردن دلتنگی ها نداشته باشیم چگونه می توانیم به تغییر و تحـــول درونی دست یابیم. تنها با طی این مرحله است که می توانیم به گام چهارم برسیم و برنامه ای برای تغییر تدوین کنیم.

برنامه‌ریزی در قلمرو روان شناسی ظرایف و نکات ویژه ای دارد که ذکر آن ها مجال خاص خود را می طلبد ولی در اهمیت و مرتبت آن کافی است بگوئیم که هیچ حرکتی در جهان و تاریخ و در ساحت زندگی فردی و جمعی انسان ها نمی تواند با موفقیت قرین باشد مگر آن که بر مبنای برنامه ای مشخص، منطقی و عملی شکل گرفته باشد. برنامه ریزی بر اساس تعیین اهداف و اولویت بندی و مقتضیات زمانی آن ها و با توجه به امکانات و محدودیت ها و به نحوی واقع بینانه صورت می گیرد. سرانجام در گام پنجم با اجرا و عملی کردن برنامه تدوین شده روبرو هستیم که برآیند و حاصل گام های قبلی و تحقق تغییر در گرو انجام مدبــرانه آن است.

با امید آن که در سال پیش رو تحولات طبیعت پیرامونی ما را به تغییر و تحولی سازنده در درون رهنمون شود.

*روانپزشک

47234