چرا سوءظن جزء فرهنگ سیاسی ما شده است؟

برخی اخبار در عین کوچکی نشان از مسائل مهمی می دهند که باید مورد توجه قرار گیرند. درست مثل بعضی از علائم بالینی که پزشکان متخصص را به بیماری های مهم، پنهان و بدخیم رهنمون می شوند.
در خبرها بود که مسجد امام رضا در بروکسل پایتخت بلژیک در آتش سوخت و امام جمعه آن کشته شد. قاتل مرد جوان سلفی تندرویی است که به هنگام ادای نماز جماعت وارد مسجد شده و با ریختن بنزین آنجا را به آتش کشیده است. البته این خبر در کنار اخبار دیگری که حکایتگر درگیری مذهبی میان فرق مختلف اسلامی است، بسیار هشدار دهنده است!
طبیعی است این نخستین اقدام تروریستی نبوده و آخرین آن هم نخواهد بود، لذا همه کسانی که به نحوی درگیر این مسائل هستند، باید مسئولانه بیندیشند و از عواقب اقدامات خود مطلع باشند، شاید نمی دانند پای در چه مسیر خطرناکی می گذارند.
ریشه همه درگیری ها در ابتدا لفظی است، درگیری لفظی نیز ناشی از سوء ظن است. لذا کسی که به دیگری سوء ظن دارد، در آغاز نمی داند قدم در چه مسیری نهاده است. به همین دلیل خداوند که دانای آشکار و نهان است از همه خواسته تا از هر چیزی که نسبت بدان علم ندارند، پیروی نکنند و به عنوان نخستین قدم همه را مکلف کرده که تفکر کنند، تدبر نمایند، تعقل نموده و تفقه کنند (ژرف بیندیشند) و در جای دیگری از مسلمانان خواسته که به مشرکان که دعوت به غیر خدا می کنند، ناسزا نگویند و عواقب آن را هم بیان نموده است.
یکی از شیوه های توصیه شده خداوند برای حل معضلات، روش بگومگوی نیکوست. قرآن توصیه کرده با دیگران به بهترین نحو ممکن بگو مگو کنید. حتی در مورد اهل کتاب نیز این روش را توصیه کرده است.
می گویند شخصی در عمرش درگیری و دعوا ندیده بود، لذا از هر کس در مورد معنای دعوا و چگونگی آن می پرسید، ولی پاسخ افراد او را قانع نمی کرد. تا اینکه به رندی رسید و سئوالش را از او پرسید. وی در پاسخ چند ناسزا به او گفت. شخص عکس العمل نشان داد و گفت: خودتی، پدر و مادرت است و.. و بدین گونه دعوا در گرفت و آن شخص به آرزویش رسید!
متاسفانه برخی از مسلمانان که اعتقادات خود را از قرآن نگرفته اند گاهی رقبای خود را متهم کرده و یا به بزرگان ایشان ناسزا می گویند و فتیله درگیری را با این کار روشن می نمایند. این اقدام آنان باعث خشم و کینه طرف مقابل شده و او را به عکس العمل وا می دارد. گاهی هم حریف او احساس تکلیف دینی کرده و برای رسیدن به اجر اخروی به رقیب خود حمله کرده و حساب او را کف دستش می گذارد!
در هنگام درگیری، هیچ کدام از طرفین به این نکته واقف نیستند که خداوند از آنها خواسته تا از تفرقه دوری کرده و همه آنها حول محور خداوند با یکدیگر وحدت نمایند. آنان فراموش می کنند که همه آنها پیرو رسول خدا(ص) هستند و لذا باید با همدیگر مهربان باشند و بر سر دشمن فریاد خشم بکشند!
در واقع دشمن اصلی آنها جهل است و آنان جاهلانه پای در مسیر ناصوابی گذاشته و انتظار پاداش نیک دارند. با دست خود جهنم بر پا می کنند و امیدوارند خداوند بهشت را نصیب ایشان نمایند. متاسفانه نمی دانند وقتی باد می کارند، توفان درو خواهند کرد! البته آنها در این وادی جهنمی تنها نیستند و راهبران دینی آنان را در این مسیر نادرست همراهی می کنند. شاید هم مسئولیت این راهبران از ایشان به مراتب بیشتر باشد.
در بعد کلان و سیاست های منطقه ای و بین المللی اگر این مسائل را پیگیری نمائیم، آن وقت متوجه خواهیم شد این سخنان نادرست چه ارمغانی برای دشمنان مسلمانان و چه نکبت و ذلتی برای مسلمانان در پی دارد. همه مسلمانانی که در این مسیر نادرست خود را پیروز می دانند، در واقع بازنده هستند و در دنیا و آخرت زیان می بینند!
اگر در این زمینه با صراحت سخن نگوئیم به ابعاد فاجعه پی نخواهیم برد و ممکن است با لطایف الحیل خود و دیگران را فریب داده و به این بازی خطرناک ادامه دهیم. به عنوان یک مسلمان که پسوند شیعی را یدک می کشد، ناگزیرم اعلام نمایم:
- به هیچ کس مرگ را هدیه نمی کنم و از گفتن شعار مرگ بر .. خودداری می نمایم.
- مخالف لعن فرستادن به دیگران هستم و در این زمینه قرآن را بهترین مرجع می دانم.

- از امام علی (ع) تندتر نباشم، کاری را که او نکرده، من نیز نکنم. او خلفای سه گانه را به هر دلیل و استدلالی پذیرفته و از آنها حمایت کرده، لذا کاتولیک تر از پاپ نباید باشیم.
- هر کس پرچم وحدت اسلامی را کنار بگذارد و پرچم شیعه و سنی را بلند نماید، باید در درستی کار خود شک نماید!
- ما نباید در این زمینه عرصه را به تندروها و جاهلان واگذار کنیم، هر کس مسئول اعمال خودش می باشد. سخنان مداحان مبنی بر اینکه همه ما زینب اللهی هستیم و یا سخنان تکفیری ها مبنی بر اینکه شیعیان کافر می باشند، خلاف عقل و دین است و برای مسلمانان عاقل محلی از اعراب ندارد.
- متاسفانه سالانه صدها کتاب اختلافی نگاشته شده و با شمارگان بسیار منتشر می شود. از این رو وظیفه عقلا این است که مسیر درست را برای مسلمانان بیان کرده و این مهم را به رهبران دینی واگذار نکنند، زیرا گاهی تعصب آنان را به قعود کشانده و از ادای واجبات باز می دارد!

 *رایزن فرهنگی سابق ایران در مصر و پژوهشگر تاریخ

29214