سمیه کریمی: دانشجویان دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه ژنو شاهد بحث و گفت‌وگوی کارشناسان و نمایندگان ادیان ابراهیمی و مدافعان حقوق بشر در زمینه اعتقادات دینی و نیز حقوق بشر و رابطه میان آنها بودند.
نشست «دین و حقوق بشر؛ دیدگاه‌های موافق و مخالف با مطلق‌گرایی در رفتار دینی و مطلق گرایی در رفتار حقوق بشری» که از سوی مؤسسه فرهنگی همراهی با هدف بررسی نقاط ضعف و قوت رفتار معتقدان به ادیان یا مدعیان حقوق بشر در حکومت‌های دینی و سکولار برگزار شد، با پخش فیلمی مستند درباره اعتقادات و حقوق بشر آغاز شد.
«دکتر وحید خوشیده» مدیر بنیاد فرهنگی و اسلامی اهل بیت در ژنو در ادامه مراسم درباره رابطه دین و حقوق بشر گفت: گمشده حقوق بشر معنویت است. اعلامیه حقوق بشر طوری تنظیم شده است که انسان‌ها را تنها در چارچوب این دنیا می‌بیند و به هیچ معنویتی توجه نمی‌کند. در حالی که مرگ پایان حیات نیست و تازه آغاز حیات ابدی است.
وی تصریح کرد: در نگرش اسلامی فرد با ایمان باید هر لحظه خود را مورد سؤال قرار دهد و بپرسد آیا هنوز در صراط مستقیم قرار دارد یا خیر و این روش مطابق با مفاد حقوق بشر است. در اسلام و به‌ویژه مذهب تشیع، عقل انسان مورد تأکید و توجه بسیار قرار گرفته است و طبق اسلام آنچه شرعی است، عقلی است و آنچه که عقلی است، شرعی است.
خوشیده تأکید کرد: قرآن به من می‌آموزد در مواجهه با همنوعان پیش از توجه به دین یا موقعیت اجتماعی به حقوق انسانی آنها توجه کنم.
«حفیظ اواردیری» مدیر بنیاد اسلامی شناخت متقابل (اهل تسنن) نیز در ادامه افزود: یکی از ایرادهایی که مسلمانان به حقوق بشر دارند این است که حقوق بشر یک اعلامیه حقوقی غربی است و در عین حال می‌خواهد که بر مسلمانان بدون در نظر گرفتن اعتقادات آنها حکومت کند. در هنگام نوشته شدن مفاد اعلامیه حقوق بشر اعتقادات مسلمانان در نظر گرفته نشده و می‌تواند با توجه به دیدگاه‌های اسلام تصحیح و تکمیل شود.
وی با اشاره به فرمایش پیامبر اسلام (ص) مبنی بر اینکه هیچ‌کس نمی‌تواند ادعای اعتقاد داشته باشد، در حالی که برای دیگران بدی بخواهد و برای خود خوبی، تأکید کرد: اگر ما در وجود خودمان به عدالت و درستی نرسیده باشیم، برقراری ارتباطی عادلانه با دیگران امکان‌پذیر نخواهد بود.
«ژان کلود بسه» کشیش مسیحی و مدیر مرکز گفت‌وگوی ادیان ژنو نیز تصریح کرد: قانون طلایی که در ادیان و در فلسفه مصلحان جوامع بشری مورد تأکید و تکرار قرار گرفته است این است که «آنچه برای خود می‌پسندی برای دیگران نیز بپسند.» البته باید توجه داشت زمانی که درباره خودمان و دیگران صحبت می‌کنیم، سعی کنیم که از خود انتقادی دوری نکنیم و گرفتار خودپسندی نشویم.
وی افزود: در دوره حکومت اصلاح‌طلبان پروتستان در ژنو، کالوین که خود یک اصلاح‌طلب بود و علیه سلطه‌گری واتیکان قیام نموده بود، در برهه‌ای از زمان به سرکوب عقاید مخالف اقدام کرد و حتی فردی را به خاطر عقایدش به مرگ محکوم کرد، اما در همین زمان پروتستان‌های معتقد دیگری بودند که فریاد زدند این کار بی‌عدالتی است.
«مارک رافائل گج» رئیس مؤسسه گفت‌وگوی ادیان ریشه‌ها و سرچشمه‌ها (کلیمیان ژنو) در ادامه بر ضرورت محترم شمردن حقوق انسان‌ها تأکید کرد و گفت: در کتاب آفرینش تورات انسان فقط یک خلقت پایان یافته نیست، بلکه یک خلقت در حال رشد و نمو است. احترام گذاشتن به عزت نفس چنین انسانی و روح زندگی او تنها یک حق نیست، بلکه یک وظیفه نیز به شمار می‌رود.
وی افزود: خشونت و خداجویی دو خصیصه بنیادی بشر است که اگر این هر دو با تعقل و اندیشه همراه نشود به افراط گرایی و خشونت کشیده می‌شود.
«دکتر آستریت اشتکل برگر» دبیر اجرایی کمیته پیام معنوی ژنو نیز با اشاره به اینکه هیچ مشکل و تناقضی میان حقوق بشر و مبانی اعتقادی خود نمی‌بیند، گفت: در حقیقت می‌توان گفت میان سیستم اعتقادی که برای زندگی خود ساخته‌ام و مبانی حقوق بشر هیچ تناقضی نمی‌بینم.
وی افزود: من برای خودم اصولی دارم مثلاً تلاش می‌کنم رفتارم با دیگران تبعیض‌آمیز نباشد و عدالت فراگیر را برای همه بخواهم. اینها عقیده و ایمان و دین من هستند. زیرا حس می‌کنم که نکات درستی هستند و مرا به سمت سرمنشأ هستی سوق می‌دهند. با این اعتقادات اگر من یک درخت بودم، هیچ تندبادی قادر نبود که مرا از جا بلند کند و این ارزش‌هاست که مرا در مبارزه‌ام برای حقوق بشر کمک می‌کند.
اشتکل برگر با اشاره به نقض حقوق بشر از سوی حکومت‌های سکولار گفت: به عنوان مثال فرانسه 800 گروه مذهبی را همین اواخر به عنوان فرقه محکوم کرد. اما بعد از پخش این خبر و فشارهای بین‌المللی و تحقیق مجدد معلوم شد که فقط حدود 100 گروه از این 800 گروه احتمالاً خصوصیت‌های یک فرقه انحرافی را دارند.
گج نیز با بیان اینکه برخی از متون مذهبی در تمام ادیان با حقوق اولیه بشر در تناقض می‌باشد، تأکید کرد: متن مذهبی به عنوان یک متن الهام شده از سوی خداوند فقط در صورتی قابل قبول است که از هر عیب و نقصی مبرا باشد. حال سؤال این است که چه باید کرد. من شخصاً فکر می‌کنم که الهام ادامه دارد. به‌واسطه تحولات تاریخی بشر، برداشت‌هایی از تورات و انجیل و از هر سنت دیگری باید بتواند متحول شود.
به گفته وی مبنای حقوق بشر و مبنای ادیان این است که انسان آزاد آفریده شده تا مشربی را بپذیرد یا رد کند. حال اگر همین انسان را از آزادی رد یا قبول حقوق بشر محروم کنیم و بخواهیم او را به پذیرفتن این حقوق مجبور کنیم باز هم از مبنای اولیه آزادی انسان که مبنای اولیه تدوین این حقوق است، فاصله گرفته‌ایم.
مؤسسه فرهنگی همراهی که چهار سال قبل در پاریس تأسیس شد، با همفکری و همراهی کسانی که می‌خواهند به درک متقابل و واقعی‌تر میان مردم ایران وغرب کمک کنند، تلاش می‌کند فضایی برای گفت‌وگو و مفاهمه و حرکت به سوی ارزش‌های جهانی و فهم جایگاه واقعی حقوق بشر فراهم کند.
نظر شما