رییس مجلس شورای اسلامی نظام پارلمانی را با مقایسه نظام پارلمانی و ریاستی گفت: حرکت از نظام ریاستی به سوی نظام پارلمانی به نوعی منظم تر شدن ساختار کشور است، البته وضع موجود هم محسنات زیادی دارد و اشکالی ندارد.
علی لاریجانی در خصوص بیانات اخیر رهبری مبنی بر اینکه شرایط نظام فعلی سیاسی کشور ریاستی است اما اگر در آینده احتمالا دور احساس شود نظام پارلمانی برای انتخاب مسئولین بهتر است هیچ اشکالی در تغییر ساز و کار فعلی وجود ندارد اظهار داشت: بعضی کشورها در نظام سیاسی خود شیوه ای کاملا پارلمانی را اجرا می کنند در این کشورها رئیس جمهور به وسیله پارلمان انتخاب می شود، این شیوه نکات مثبتی دارد البته اینکه زمان پیاده کردن چنین شیوه ای چه زمانی باشد بحثی است که باید روی آن بررسی دقیق انجام شود.
وی با بیان اینکه اصولا سطوح بالا و مدیریت استراتژیک جایی است که افراد باید از یک خبرگی و ورزیدگی و تجربه بالا در اداره کشور برخوردار باشند، گفت: تشخیص این امر گاهی بوسیله نخبگان انجام می شود و گاهی مستقیما مردم انتخاب می کنند. به عنوان مثال در مورد انتخاب رهبری که باید شرایط فرد با دقت بررسی شود مجلس خبرگان تشخیص شرایط فرد را برعهده دارد.
رئیس مجلس افزود: این شیوه انتخاب کاملا عقلایی است که مردم نخبگان را انتخاب کنند و آن نخبگان رهبری و شرایطتش را بررسی کنند.وی گفت: در مورد سطوح بالای کشور نیز چنین شیوه انتخابی معنا دارد و معقول است باید برای جایگاهی مانند جایگاه ریاست جمهوری که بسیار حساس است فرد مورد نظر با دقت انتخاب شود.
لاریجانی با بیان اینکه در شیوه پارلمانی نخبگانی که به وسیله مردم انتخاب می شوند شرایط ریاست جمهوری را در فرد مورد نظر بررسی می کنند، گفت: در نظام پارلمانی منتخبین مردم با دقت تجربه، سابقه مدیریتی، ورزیدگی سیاسی و دیپلماسی افراد برای پست ریاست جمهوری را بررسی می کنند.
اهم سخنان لاریجانی را در ادامه بخوانید:
- البته نظام های ریاستی در کشورهایی که احزاب بزرگ وجود دارد موفق است زیرا احزاب بزرگ خودشان مثل سیستم فیلترینگ عمل می کنند و در حزب افرادیکه سابقه و تجربه کافی دارند برجسته می شوند.
- در کشور ما احزاب قوی نبوده و عملکردی این چنینی ندارند. یکی از نکات مهم سخنان رهبری در کرمانشاه هم مربوط به احزاب بود با موضع گیری ایشان کاملا روشن شد که نظام مردم سالاری اگر درونش احزاب ایدئولوژیک و قوی فعال باشند می تواند بسیار مطلوب باشد.
- گاهی رئیس جمهور می تواند از درون پارلمان انتخاب شود یعنی مثل رهبری با واسطه از طریق نخبگان منتخب مردم انتخاب شود که در این شیوه اختیارات رئیس جمهور مثل نظام ریاستی و همین حدود است.
- در گذشته در نظام سیاسی که نخست وزیر و رئیس جمهور وجود داشت مشکلاتی بوجود آمده بود. در این نظام رئیس جمهور با رای مردم انتخاب می شد اما اختیارات زیادی نداشت و بالعکس نخست وزیر که با رای مجلس انتخاب می شد اختیارات زیادی داشت. همیشه این دو مقام اجرایی مشکلاتی با هم داشتند حذف نخست وزیری در آن زمان منطق قابل اتکایی داشت.
- رهبری در این سخنرانی در رابطه با احیای نخست وزیر صحبت نکرده اند بلکه صحبت های ایشان به این امر توجه داشت که رئیس جمهور با رای مستقیم مردم انتخاب شود یا بوسیله نخبگانی که مردم انتخاب کرده اند.من از درون و متن سخنان رهبری نظری مبنی بر احیای پست نخست وزیری استنباط نکردم.
- پیشنهادات رهبری ضد دیکتاتوری است. انتخاب رئیس جمهور به وسیله نخبگان منتخب مردم به این معناست که مجلس کاملا رئیس جمهور را تحت نظر می گیرد و از او بازخواست می کند. این حرکت به معنای مسئولیت پذیر کردن بیشتر جایگاه رئیس جمهور است.
- نماد اصلی دموکراسی در پارلمان است. این نماد اصلی در نظام پارلمانی رئیس قوه مجریه را انتخاب و از او بازخواست می کند بنابراین رئیس جمهور باید در همه امور در مقابل مجلس پاسخگو باشد.
- اجرای نظام پارلمانی به معنای محدود کردن رئیس جمهور نیست. بلکه رئیس جمهور می تواند همه این اختیارات نظام ریاستی را داشته باشد اما در مقابل ملت هم پاسخگو باشد.
- در نظام ریاستی رئیس جمهور رای جداگانه ای از مردم گرفته و در برخی مواد قانون اساسی نیز اختیاراتی به او داده شده. زمانی که رئیس جمهور به وسیله مجلس انتخاب شود پارلمان راحت تر با او کار می کند و می تواند بعضی از اختیارات وی را محدود کند.
- زمانی که نمایندگان ملت رئیس جمهور را انتخاب کنند راحت تر با او کار می کنند.اظهار نظر تحلیلگران غربی مبنی بر اینکه نظام پارلمانی در ایران حرکت به سوی دیکتاتوریست حرف مفتضحانه ای است. اگر اینطور باشد نظام انگلیس حتما دیکتاتوری است چون در آن نظام نیز نخست وزیر به وسیله پارلمان انتخاب می شود.
- این جهت گیری های رسانه ای در برابر فرمایشات رهبری کاملا مفتضح است زیرا نهاد اصلی که حقوق مردم را صیانت می کند پارلمان است.
- حرکت از نظام ریاستی به سوی نظام پارلمانی به نوعی منظم تر شدن ساختار کشور است. البته وضع موجود هم محسنات زیادی دارد و اشکالی ندارد. در کل نظام ما از نظر ساختار قانون اساسی نظام خوبیست و با همین وضع هم می توان خوب کار کرد.
- یک مقدار از مشکلات مربوط به سلایق و تجربیات است. اما نظر رهبری درباره نظام پارلمانی هم از پشتوانه دقیقی برخوردار است که انضباط بیشتری در ساختار کشور ایجاد شود و وقت کمتری صرف هماهنگی های 3 قوه شود. فکر می کنم این حرکت رو به پیشرفت است.
- با استقرار نظام پارلمانی هماهنگی قوا بیشتر می شود و راحت تر تصمیم گیری می شود و برخی این اختلاف نظرها کاهش می یابد.
/212219
نظر شما