و این سیدمحمود - کرم‌الله وجهه - مردی بود مطلع و اطلاعات داشت! و در کتابت، چنان بود که روزی سی صفحه جریده کتابت کردی و خم بر ابرو نیاوردی!
روزی می‌گفت: «خدایا! مرا آگهی ده!» گفتند: «به چندان معرفت و علوم که خدای تعالی تو را داد، قناعت نکنی؟» گفت: «کنم. لیکن آنها مرا آب و نان نشود. «آگهی» دیگر است و آگاهی، دیگر!»
و هم در عهد او «بی‌بی‌سکینه انگلیسی» را دیدند که می‌رفت. گفتندش: «به کجا می‌روی؟» گفت: «به دست‌بوس سیدمحمود.» گفتند: «تو را با او چه کار؟» گفت، «او را بر من مقام استادی است، که مرا از هر صد گفته که بر زبان رود، شاید بود که یکی راست نیاید؛ اما جریده او را در هر نبشته‌ای صد شبهت است!»
از جماعات لیبرالیه منقول است که گفته‌اند: آن‌گاه که سفارت ایران در عراق داشت، روزی سنگی دید بر کناره خیابان اوفتاده. با خود گفت تا به جهت امر خیر، این سنگ از راه مسلمین بردارم. پس برداشت و اندکی دورتر انداخت. قضا را آن سنگ بر پنجره کاخ «عفالقه» آمد و او را ترسی عظیم درگرفت و بگریخت. برخی از معارضان وی گویند که سبب جنگ، همان سنگ بود!
از کرامات او آن که: صد قران وجه کاغذ دادی و هفتاد قران خرج جوهر و مرکب کردی تا جریده نوشتی و به بهای بیست قران فروختی و با عایدات آن، روزگار گذرانیدی!
و همو در مناجات، پیوسته گفتی: «الهی! مرگ بر آمریکا!»
از او پرسیدند که: «از میان مریدان، کدام را بیشتر دوست می‌داری؟» گفت:«مولانا «جلال‌الدین رفیع» را که پنج روز به آمریکایش فرستادم و یک سال است تا از برایم سفرنامه می‌نویسد!»
***
ستون «تذکره المقامات» ابوالفضل زرویی نصرآباد، قطعاً پس از «دو کلمه حرف حساب» مرحوم صابری به یادماندنی‌ترین ستون طنز سال‌های بعد از انقلاب است.
«تذکره المقامات» که زرویی نصرآباد با نام مستعار ملانصرالدین در هفته‌نامه «گل‌آقا» می‌نوشت، یکی از بهترین نمونه‌های نقیضه‌سازی در طنز فارسی است. این ستون در واقع نقیضه «تذکره الاولیا»ی عطار نیشابوری است.
متأسفانه امکان چاپ مجدد کتاب «تذکره المقامات» تاکنون فراهم نشده است. برخی از مقامات آن دوران، امروزه «مقامات»(!) دیگری دارند که بر اثر «اتهامات» و... است. لذا آن تعدادی که قابل نقل باشد را از چاپ اول این کتاب که انتشارات «گل‌آقا» در سال 1376 منتشر کرده تقدیم می‌کنیم.
امیدواریم که زودتر چاپ جدید این کتاب را پشت ویترین کتابفروشی‌ها ببینیم.
برای ارتباط بیشتر با متن و یافتن ظرافت شوخی‌ها، علاوه بر شناختن «تذکره الاولیا» دانستن برخی مناسبات و اتفاقات زمان نگارش متون، کمک فراوانی به شما خواهد کرد.
28/242
نظر شما