تخریب عمدی خانه های تاریخی، این بار در اصفهان

امید سلیمی بنی: مسئولان سازمان میراث فرهنگی می گویند یک خانه تاریخی در اصفهان به طور عمدی به آتش کشیده شده است. با این حال برخی از فعالان حوزه میراث فرهنگی، دولت و شهرداری را متهم ردیف اول در تخریب خانه های تاریخی می دانند، چون با ثبت آثار در لیست میراث فرهنگی، ضرر و زیان مالکان خانه های تاریخی جبران نمی شود.

امروز، مدیر کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان اعلام کرده یک خانه تاریخی با قدمتی که به دوره صفویه می رسد به صورت عمدی به آتش کشیده شده است. اسفندیار حیدری‌پور گفته: "خانه نواب که قدمتی در حدود 400 سال دارد، بخشی از آن چند شب پیش به دست تعدادی از تخریب‌گران نابود شد. این خانه تاریخی در شمال شهر اصفهان و بافت تاریخی محله دردشت واقع شده و بیش از شش سال از ثبت ملی آن می‌گذرد."

در سال گذشته نیز خانه تاریخی نواب به صورت عمدی تخریب شده بود. حیدری پور در این باره می گوید: "تاریخ تخریب قبلی به 13 مهرماه سال 89 برمی‌گردد که هویت تخریب‌کنندگان نامعلوم گزارش شد. علت این‌گونه اتفاقات، متروک ماندن خانه و تجمع اراذل و اوباش است. تنگی مسیر ساباط این خانه تاریخی که تردد وسایل نقلیه و عابران پیاده را دشوار کرده نیز دلیل دیگر این تعرضات است."

این مقام مسئول تاکید کرده: "این تخریب‌ها در سال جاری با نابودی دیوار کاهگلی خانه که در جبهه غربی کوچه قرار داشت ادامه یافت ضمن اینکه و در ورودی این قسمت نیز از جا کنده شد. همچنین دیوار تازه ساز آجری خانه نیز تخریب شد."

مدیر کل میراث فرهنگی اصفهان همچنین اعلام کرده: " چند شب پیش افرادی ناشناس وارد ساختمان شده و خانه را به آتش کشیدند که با حضور به موقع مأموران آتش‌نشانی این حریق خاموش شد، ادامه این روند موجب می‌شود تا در آینده‌ای نه چندان دور یکی دیگر از خانه‌های تاریخی به طور کامل ویران شود."

در تخریب خانه های تاریخی، دولت و شهرداریها مقصرند

از سوی دیگر، رییس سابق سازمان میراث فرهنگی معتقد است روند رو به افزایش تخریب خانه‌ها و بافت‌های تاریخی به دلیل کم‌کاری و بی‌توجهی به قانون از سوی شهرداری و سازمان میراث فرهنگی است چرا که به لحاظ قانونی دولت مکلف است عدم النفع صاحبان یا متصرفان آثار و ابنیه تاریخی را جبران کند. چون در حال حاضر چنین کاری انجام نمی شود، شهرداری و میراث فرهنگی عاملان اصلی تخریب خانه‌های تاریخی هستند.

به گفته سید محمد بهشتی، وقتی اثری در این فهرست ثبت می شود مالک آن دچار عدم النفع یا ضرر و زیان می شود، چون اجازه دخل و تصرف در آن را ندارد، اما باید این ضرر به نوعی جبران شود، ولی سازمان میراث فرهنگی و شهرداریها به وظایف قانونی خود عمل نمی کنند.

بهشتی توضیح می دهد: "مالکان خصوصی امکان تاریخی با استناد به موارد قانونی و اعلام عدم جبران ضرر و زیان خود از دیوان عدالت اداری رای گرفته و آثار را تخریب می‌کنند. اگر پیش از این به دلیل خلا های قانونی اقداماتی از این دست صورت می گرفت حالا تنها دلیل تخریب یک خانه تاریخی یا بخشی از بافتی تاریخی عدم پایبندی شهرداری و سازمان میراث فرهنگی به زمینه های قانونی موجود است."

اکنون به نظر می رسد سناریوی تخریب خانه های تاریخی در گوشه و کنار کشور، همچنان ادامه دارد. در شیراز و تهران نیز چندی پیش خانه ها و مکانهای تاریخی به صورت مخفیانه تخریب شد و در برخی از موارد نیز مالکان توانستند با اخذ رای دیوان عدالت اداری، خانه ها را به صورت قانونی تخریب کنند.

45/233