علی پاکزاد: نگاهی به گزارش مانده تسهیلات بانکهای کشور که توسط بانک مرکزی منتشر می شود نشان می دهد در پایان اردیبهشت ماه امسال میزان تسهیلات بانکی به 334 هزار میلیارد تومان رسیده و در مقایسه با 324 هزار میلیارد تومان سپرده جذب شده در عمل به ازای هر 100 تومان سپرده جذب شده سیستم بانکی معادل 103 تومان تسهیلات ارایه داده است.
نگاهی به مانده تسهیلات در اسفند ماه سالهای 85 تا 89 نشان می دهد که طی این دوره هر ساله فاصله بین میزان تسهیلات ارایه شده با میزان سپرده جذب شده کاهش پیدا کرده و در اسفند ماه 89 از سفق سپرده ها عبور کرده است.
در سال 85 سیستم بانکی به ازای هر 100 تومان سپرده جذب شده 89 تومان تسهیلات ارایه کرده است و در پایان سال 89 به ازای هر 100 تومان 100 تومان تسهیلات داده و در نهایت می بینیم که این وضعیت در اردیبهشت ماه سال 90 به جایی رسیده میزان تسهیلات ارایه شده توسط بانکها از میزان سپرده های جذب شده پیشی گرفته است.
این روند علاوه بر آنکه نشان از محدودیت شدید سیستم بانکی در ارایه تسهیلات دارد گویای افزایش خطرات ناشی از ورشکستگی بانکها نیز هست زیرا پیشی گرفتن میزان تسهیلات بانکی در مقایسه با میزان سپرده های جذب شده در حالی اتفاق می افتد که طی دو ماهه نخست سال جاری بانک مرکزی نرخ سپرده قانونی را از 11.2 درصد در اسفند ماه سال 89 به 8.6 درصد در اردیبهشت ماه سال 90 کاهش داده و این یعنی میزان سپرده ای که تضمین کننده دارایی سپرده گذاران در صورت ور شکستگی بانکهاست کاهش پیدا کرده است.
نگاهی به روند سپرده گذاری و ارایه تسهیلات در سیستم بانکی نشان می دهد که طی سالهای 85 تا 89 متوسط نرخ رشد سالانه سپرده ها معادل 24 درصد بوده است در حالی که میزان تسهیلات ارایه شده از سوی سیستم بانکی معادل 28 درصد رسیده و این به خوبی نشان از میزان بالای تقاضا برای تسهیلات بانکی در کشور دارد.
البته در همین دوره سیستم بانکی به رغم تلاشی که برای جذب سپرده داشته، نتوانسته است متناسب با میزان تسهیلات ارایه شده تسهیلات جذب کند که دلیل این مسئله نیز کاهش جذابیت های اقتصادی برای سپرده گذاری است.
افزایش نرخ تورم از یک سو و کاهش نرخ سود سپرده های بانکی روند را طی کرده که در عمل سپرده گذاری به معنی کاهش ارزش دارایی ها باشد و این موضوع به خودی خود تمایل به سپرده گذاری را کاهش دهد اما نکته اینجاست که اگر رکود اقتصادی کشور در سالهای اخیر نبود شاید همین میزان سپرده نیز به سیستم بانکی وارد نمی شد.
افزایش هزینه تجهیز منابع برای سیستم بانکی
رکود فعالیتهای اقتصادی باعث شد گزینه های سرمایه گذاری برای صاحبان نقدینگی کاهش پیدا کند و همین مسئله خروج سپرده ها از سیستم بانکی را کاهش داد؛ ولی در مقابل شاهد رشد سپرده های مدت دار در مقابل سپرده های جاری هستیم که این مسئله برای سیستم بانکی به معضلی دیگر بدل شده، در حال حاضر هزینه منابعی که در اختیار می گیرند نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است و این مسئله در شرایطی اتفاق می افتد که فعالیت اقتصادی و دریافت کنندگان تسهیلات با فضای راکد اقتصادی دست به گریبان بوده و نتیجه این زنجیره اتفاقات رشد میزان معوقات بانکی و کاهش سود فعالیت بانکهاست البته با توجه به قوانین دست وپاگیری که بر فعالیت بانکهای رسمی حاکم است ولی در مقابل این فضا برای موسسات مالی غیر رسمی بهشت سود آوری است.
از سوی دیگر این فضا به گونه ای است که فعالین اقتصادی تشویق می شوند تا برای دریافت تسهیلات تلاش کرده و هرچه بیشتر به سیستم بانکی مقروض شوند؛ یعنی تا زمانی که نرخ سود تسهیلات از نرخ توم کمتر باشد دریافت تسهیلات و استقراض از سیستم بانکی به را به رانت تبدیل می سازد، این اتفاق در سالهای گذشته اتفاق افتاده است.
کاهش میزان معوقات در مقایسه با تسهیلات
آمارهای رسمی بانک مرکزی که آخرین آن منعکس کننده اطلاعات اذرماه سال 89 است نشان می دهد میزان معوقات بانکی به رقمی معادل 46 هزار میلیارد تومان رسیده؛ این رقم معادل 18 درصد از کل تسهیلات ارایه شده است و مقایسه این رقم با نسبت معوقات به کل تسهیلات در سالهای 84 تا 86 که حدود 9 تا 11 درصد بوده نشان از رشد 7 درصدی معوقات دارد.
اما براساس اخرین اظهارات رئیس کل بانک مرکزی میزان معوقات بانکی طی ماههای ابتدای سال 90 کاهش و به حدود 42.7 هزار میلیارد تومان رسیده که این رقم در مقایسه با کل تسهیلات ارایه شده در پایان اردیبهشت ماه نشان می دهد نسبت معوقات از 18 درصد به 12.8 درصد کاهش پیدا کرده است که خبر خوبی می تواند باشد.
اما این کاهش حدود 4 درصدی میزان معوقات بیش از انکه ناشی از کاهش میزان معوقات بوده باشد شاهدی بر رشد میزان تسهیلات ارایه شده است زیرا در حالی که خبر از کاهش 3.3 هزار میلیارد تومانی میزان معوقات داده می شود می بینیم میزان تسهیلات ارایه شده بالغ بر 15.4 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است.
لازم به ذکر است رشد تسهیلات سیستم بانکی در دو ماهه نخست سال 89 معادل 2.8 هزار میلیارد تومان بوده و کل رشد اتفاق افتاده در حجم تسهیلات بانکی طی سال 89 به رقمی معادل 89 هزار میلیارد تومان بالغ می شود؛ مقایسه این دو رقم با 15 هزار میلیارد تومان رشد تسهیلات در دو ماهه نخست سال جاری به خوبی نشان می دهد رشد ارایه تسهیلات در ابتدای امسال تا چه حدی شدید بوده و میزان فشار بر روی منابع بانکی در سال جاری تا چه حدی افزایش یافته است.
/22231
نظر شما