انتشار گزارشی براساس ارقام مندرج در گزارشات رسمی بانک مرکزی در مورد میزان چاپ اسکناس و ضرب سکه از سوی بانک مرکزی در دوره فعالیت چهار تن از آخرین روسای رئیس کل بانک مرکزی، با جوابیه از سوی روابط عمومی بانک مرکزی همراه شد که البته این جوابیه فارغ از محتوا به دلیل انتشار رقم حجم نقدینگی جای خرسندی داشت که به هر حال حجم نقدینگی سال 89 بلاخره به صورت مکتوب اعلام می شد.
اما این جوابیه از جهات دیگری هم قابل تامل بود، نثر فاخرو تسلط نویسنده در تشریح وظایف هیات نظارت اندوخته اسکناس ، دلایل چاپ اسکناس همچنین توضیح تفاوت چاپ و انتشار اسکناس نشان از آشنایی کافی نویسنده با علوم بانکداری دارد که البته در انتهای مطلب نیز اشاره بر بی اطلاعی خبرنگاران و روزنامه نگاران منتقد تاکیدی مجدد داشته بر توانمندی علمی نویسنده.
البته قبل از آنکه وارد مطلب شوم یک عذر خواهی از طرف نویسنده این سطور لازم است، در گزارشی که موجب انتشار حجم نقدینگی از سوی روابط عمومی بانک مرکزی شد، به دلیل اشتباه تایپی رقم 10 درصد 1 درصد و 12 درصد معادل 1.2 درصد ذکر شده است که همین اشتباه تایپی در مقدمه جوابیه مورد عتاب و خطاب نویسنده جوابیه که امید است شخص رئیس کل بانک بوده باشد قرار گرفته.
اما فارغ از این اشتباه باید یادآور شوم بر اساس ارقام منتشر شده در نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی میزان اسکناس منتشر شده در دوره فعالیت محمود بهمنی به از مرز 13 هزار میلیارد تومان فراتر رفته وصد البته اگر حتی انتشار اسکناس عاملی منفی تلقی نشود، شرایط اقتصادی کشور با توجه به رشد نقدینگی اتفاق افتاده در چند سال اخیر به شهادت کارشناسان اقتصادی و اساتید اقتصادی خارج از قاعده بوده و هیچ تناسبی با میزان طرف عرضه در اقتصاد ایران نداشته است، یعنی در حالی که در سالهای دهه 70 نیز شاهد نرخ رشد نقدینگی حتی 30 درصدی را در برهه هایی بوده ایم؛ اما در این زمانها نرخ رشد اقتصادی هم از مرز 5 درصد فراتر رفته استیا حداقل به صفر نزدیک نشده؛ ولی آقای بهمنی طی دوره فعالیت شما حتی یک گزارش رسمی بانک مرکزی که در آن نرخ رشد اقتصادی کشور منعکس شده باشد منتشر نشده است.
تنها گزارشات در این زمینه مقاله معاون شما حسین قضاویی بوده است که به قصد ارایه در یکی از همایش های علمی تدوین شده بود و دوم نامه ای است که سایت بانک مرکزی آنرا به نقل از گروه کارشناسی صندوق بین المللی پول منتشر کرد و در هر دو این مطالب تنها به رشد اقتصادی سال 88 اشاره شده است، معاون شما رشد اقتصادی 3.5 درصد را برای این سال برآورد کرده و در نامه مورد اشاره نیز تنها همین رقم مورد تاکید قرار گرفته است و جالب انکه از تاریخ فوق هنوز هیچ تغییری در گزارش رسمی سایت صندوق در مورد نرخ 3.5 درصدی مورد اشاره منعکس نشده و هنوز در این سایت نرخ رشد اقتصادی ایران در سال 88 حدود صفر درصد برآورد شده است. بنابراین یا موضوعیت بیانیه محل سئوال دارد یا سطح هیات اشاره شده باید مورد بازبینی قرار گیردو یا شاید طرح چنین سئوالاتی ناشی عدم اطلاع ما از نوع مراودات بین صندوق بین المللی و بانکهای مرکزی باشد.
به هر شکل تذکر این نکته ضروری است که سطح دانش رئیس کل بانک مرکزی با توجه به سابقه دو دهه تدریس بانکداری در سطوح کارشناسی و کارشناسی ارشد که بنده اطلاع دارم هیچ جای شبهه ای باقی نمی گذارد ولی سئوال اینجاست با توجه به آنکه هیات نظارت اندوخته اسکناس و شورای پول و اعتباری (که البته یک با در دوره فعالیت شما منحل شد و نمی دانم تلاش محمود بهمنی برای احیای این شورا موثر واقع شد یا فشار مجلس) باید بر چاپ و انتشار اسکناس و میزان ذخیره ان در بانک مرکزی نظارت کنند، آیا تجمیع نزدیک به 7 هزار میلیارد تومان اسکناس و مسکوکات در آذر ماه سال 89 به عنوان ذخیره بانک مرکزی با تاکید این نهادها به چه دلیل صورت گرفته است؟
یادمان نرفته است که دقیقا در روز 30 آذر اجازه برداشت یارانه نقدی از حسابهای مردم صادر شد و تا قبل از آن بسیاری از شعب بانکها از نظر میزان نقدینگی برای تامین ارقام مربوط به یارانه ها در فشار بودند و دقیقا می بینیم که در همین ماه یعنی آذرماه سال 89 میزان ذخیره اسکناس در بانک مرکزی از به رقمی حدود 7.8 هزار میلیارد تومان رسیده است در حالیکه اوج ذخیره سازی از سال 84 تا 89 مربوط به سال 88 بوده است که کل ذخیره اسکناس در بانک مرکزی به حدود 3.8 هزار میلیارد تومان رسیده است، به هر شکل این روند برای افراد کم دانش مطبوعاتی این شائبه را ایجاد می کند که بانک مرکزی تامین یارانه نقدی را از محل اسکناس های چاپ و منتشر نشده انجام داده است؛ در حالی که قرار بر آن است که پرداخت یارانه نقدی تورم زا نباشد که البته دقیقا از همین تاریخ به بعد هم می بینیم که نرخ تورم سیر صعودی به خود گرفته است که البته تنها دلیل رشد تورم را عملکرد بانک مرکزی دانستن به طور حتم به دور از انصاف خواهد بود.
همچنین نویسنده مخفر جوابیه بانک مرکزی همانطور که اشاره شد ضمن تشریح تفاوت انتشار و چاپ اسکناس عنوان کرده است که نویسنده کم دانش گزارش بهمنی رکورد دار چاپ اسکناس به آماری مخدوش استناد کرده است که جهت روشن شدن اذهان منبع این آمار مخدوش را که نماگر اقتصادی شماره 62 است را به عنوان لینک همین مطلب قرارداده ام، در صفحه 20 این مجلد ستونی وجود دارد تحت عنوان «اسکناس و مسکوک منتشر شده»، البته چون تنها مرجع رسمی چاپ و انتشار اسکناس بانک مرکزی محسوب می شود و این گزارش نیز توسط اداره امار بانک مرکزی منتشر شده است نمی دانم کدام یکی از این اطلاعات را می توانم مخدوش بدانم. البته این از کم دانشی ما بوده است که ترکیب توزیع اسکناس و مسکوکات چاپ شده را به تفکیک استخراج و منتشر نکرده ایم که در این یادداشت ضمن عذر خواهی این قصور را جبران کرده ایم.
درنهایت تنها خواهشی که از رئیس کل محترم بانک مرکزی دارم پاسخ به شبهاتی است که به دلیل دانش کم در ذهن اصحاب رسانه بدون پاسخ باقی مانده است والبته در مطلبی دیگر از آقای بهمنی به عنوان یک استاد دانشگاه و کارشناس خواهش کرده بودم که به جای توجیه سیاستهایی که غلط بودن آن مشهود است لااقل سکوت کنند زیرا توجیه ایشان نه تنها تاثیر در فضای روانی حاکم بر اقتصاد نداشته شان کارشناسی ایشان را زیر سئوال خواهد برد.
/222/39
نظر شما