چرا به این مردان پناه می دهید؟

سارا معصومی
بن علی رئیس جمهوری تونس، حسنی مبارک همتای مصری او، علی عبدالله صالح رئیس جمهوری یمن و معمر قذافی رهبر لیبی همه در زمره مردانی هستند که از ماه ژانویه تاکنون بی خانمان شده اند. یکی با مشاهده آتش به راه افتاده در تونس بار سفر بست و به عربستان سعودی گریخت. دیگری در شرم الشیخ مصر ماند و گمان کرد که بازی به زودی تمام خواهد شد اما این روزها را در بیمارستان نظامی می گذراند و پسرانش هم در زندان قاهره انتظار محاکمه را می کشند. علی عبدالله صالح قصد ترک منزل و وطن نداشت اما بمبی که به مقر ریاست جمهوری اصابت کرد او را گرفتار سوختگی شدید کرد و در نتیجه او نیز از بیمارستانی در ریاض سر در آورد. خبرهای رسیده حاکی از بازگشت او به صنعا در همین روزها است.از لیبی هم گاه خبر می رسد که معمر قذافی به دنبال پناهندگی در بلاروس یا نقطه ای دیگر است و البته خود سرهنگ اصرار دارد که سر رفتن به هیچ جا ندارد و در وطن شهید خواهد شد. نکته جالب در تمام این داستان ها این است که پای ثابت تبعیدها عربستان سعودی است . برای بسیاری از ناظران خیزش های عمومی در خاورمیانه، اکنون این سوال مطرح است که چرا عربستان سعودی میزبان همیشگی دیکتاتورها است؟

نشریه فارین پالیسی در تلاشی برای یافتن پاسخ این سوال می نویسد: نام بن علی و عبدالله صالح در حالی به لیست مدعوین به عربستان سعودی اضافه شده که هیچ کدام از این رهبران دیگر از سوی مردمان خود پذیرفته نمی شوند. در حقیقت ریاض برای آنها به منزله تبعیدگاه است. موسس خاندان سعودی در عربستان ملک عبدالعزیز بود و وی سنت پناه دادن به رهبران متواری را در این کشور رایج کرد. این سنت حتی برای رهبرانی که خاندان سعود با آنها رابطه عاطفی هم نداشتند قابل اجرا بود. در پرونده بن علی ، خاندان سعود به مردی پناهندگی دادند که در سالهای حضور در قدرت چندان هم متحد آنها به حساب نمی آمد و مانند علی عبدالله صالح هم نبود که پس از جنگ خلیج فارس و حمله عراق به کویت در کنار ریاض ایستاده باشد.

ترکی بن محمد بن سعود الکبیر که معاون وزارت امور خارجه عربستان است در این خصوص به فارین پالیسی می گوید: بن علی از ما کمک خواست و مرام ما اجازه نمی دهد که به درخواست کمک کسی " نه " بگوئیم.
عربستان سعودی در حالی به بن علی پناه داده که معترضان در تونس خواهان بازگشت وی به وطن و محاکمه هستند. اخیرا دادگاهی در این کشور بن علی و همسرش را به اتهام فساد مالی به تحمل 35 سال حبس محکوم کرده است. بن علی در پاسخ به کسانی که وی را متواری می خوانند تاکید کرده که فرار نکرده و برای اجتناب از خشونت بیشتر بود که کشور را ترک کرد. عربستانی نیز در مقام پاسخ دهی به افرادی که این خاندان را به حمایت از دیکتاتورها و انقلاب ستیزی محاکمه می کنند همین پاسخ را داده و استدلال می کند که این میزبانی مانع از ترویج خشونت بیشتر شده است .
اوضاع در یمن از زمانی که علی عبدالله صالح به بهانه مداوا کشور را ترک کرده آرام تر شده است. عربستان در قالب قدرتمند ترین عضو شورای همکاری خلیج فارس تمام تلاش خود را برای متقاعد کردن صالح به واگذاری قدرت به کار گرفته است.

بن علی و احتمالا علی عبدالله صالح نخستین افرادی نیستند که به عربستان سعودی پناهنده شده اند. ایدی امین از اوگاندا هم روزی روزگاری از خاندان سعود کمک خواست. اخیرا یک جوان عرب موافق جریان های دموکراسی خواهی در جهان عرب در صفحه تویتر خود نوشت: چقدر طول می کشد تا ملک عبدالله از خاندان سعود نام خود را به میزبانی دیکتاتورهای تبعیدی تغییر دهد؟
بن علی در حالی خاک کشور خود را ترک کرد که جمعیت در میادین این کشور برای هوایپمای وی دست هم تکان ندادند. وی دو دهه بر مسند قدرت نشسته و شاید از حمایت مردم خود برخوردار نبود اما از حمایت غربی ها برخوردار بود. فرانسه و ایتالیا دو کشوری بودند که هواپیمای بن علی را در هوا معلق نگاه داشتند اما مجوز ورود به وی ندادند. در نهایت ظاهرا عربستان سعودی آخرین گزینه بود. اکنون آقای دیکتاتوری که در وطن به 35 سال حبس محکوم شده در ساحل دریای سرح در همان قصری زندگی می کند که زمانی متعلق به ملک فیصل بود .

داستان برای علی عبدالله صالح هم کم و بیش مشابه خواهد بود. گفته می شود که ریاض حاضر است در ازای دست کشیدن آقای صالح از قدرت ، ویلایی را در جده به وی پیشکش کند. با این همه صالح اینگونه گریختن را به معنای گذراندن تبعید در تختی در بیمارستانی نظامی می داند. با وجود آنکه صالح ادعا می کند به زودی به صنعا باز می گردد منابع نزدیک به وی در خاندان سعود ادعا کی کنند که وی ا بازگشت به صنعا راه بسیاری دارد . با وجود آنکه یمن بدون صالح روزهای آرام تری را می گذراند اما خاندان سعود ادعا می کنند که نمی توانند صالح را به زور در کشور خود نگاه دارند. در بیست و یکمین روز از ماه ژوئن صادق الاحمر که ریاست اصلی ترین قبیله این کشور را عهده دار است از خاندان سعود خواست که مانع از بازگشت صالح به منزل شوند.

معمر قذافی شاید تنها رهبری باشد که کسی در عربستان برای وی فرش قرمز پهن نکرده است. وی در سال 2003 نقشه سوقصد به جان ملک عبدالله را کشید و البته موفق به عملی کردن آن هم نشد. در نشست اتحادیه عرب در سال 2003 میلادی ، ملک عبدالله هنگام رویارویی با قذافی گفت: دروغ هایت پیش از خودت از راه می رسد و قبرت درست روبه روی تو کنده شده و قرار دارد.

5151