چنان که می‌دانیم، یکی از شعارهای مشروطه‌خواهان و مردم ایجاد دارالشورای اسلامی بود. گرچه پیش‌تر یعنی در اوایل سلطنت ناصرالدین شاه، زمانی که سپه سالار صدرالعظم شد، دارالشورای کبری یا همان مجلس خورشید آغاز به کار کرد که بیشتر اعضای این دارالشورا از اشراف بودند.
در دوران پس از مشروطیت همواره موضوع اصلی حفظ جایگاه و منزلت شورا بود. بنابراین در دهه بیست یکی از اعتراضاتی که همواره نمایندگان مجلس داشتند، تشکیل مجلس سنا بود چرا که در قانون اساسی سابق ایران تنها یک مجلس وجود داشت.
از صدر مشروطیت مردم می‌خواستند مجلس در صدر امور باشد و شاه به اداره کشور نپردازد و تنها مشرف به امور باشد که این امر با توجه اقداماتی که محمد علی شاه در صدر مشروطه انجام داد و بعد از او رضا خان و پسرش در دوران پس از مشروطه انجام دادند، محق نشد و جایگاه مجلس روز به روز ضعیف‌تر شد.
تضعیف مجلس همواره به جهت حضور بازیگرانی مثل مجلس سنا یا دخالت سایر دستگاه‌ها بوده است. در طی چهار دهه اخیر هم علیرغم تمام افت و خیزهایی که بوجود آمده است، مجلس در حفظ منزلت و جایگاه خود نهایت کوشش را کرده است. هرچند گاهی بعضی از نمایندگان محترم با رفتار، گفتار یا با بعضی اقدامات خود باعث تنزل جایگاه مجلس می‌شوند گواه آن هم سستی‌هایی است که مجلس در واکنش به گرانی‌ها، تورم و افزایش قیمت ارز داشته است. به طور کلی می‌توان گفت عملکرد مجالس در واکنش‌های اقتصادی بسیار ضعیف‌تر و خفیف‌تر از واکنش‌های سیاسی و سایر واکنش‌ها بوده است که این مهم از دیگر دلایلی است که باعث تضعیف مجلس شده است.
بنابراین اگر نقطه‌ای برای تضعیف مجلس در نظر بگیریم، به تصمیمات و اقدامات اقتصادی خود مجلس باز می‌گردد که امیدوارم مجالس بعدی تلاش برای جبران ضعف‌هایی کنند که در مجالس گذشته، خصوصا در عرصه اقتصادی وجود داشته است. هر چند که مسائل اقتصادی اغلب پیشینه تاریخی دارند اما مردم اهتمام، تلاش و کوشش می‌خواهند. گرچه نمی‌توان گفت مجلس تلاش نکرده اما تلاش لازم و ضروری نکرده است. به این علت که مطالبات و انتظارات فقرا، کارگران، کارمندان، معلمان و... بر طرف نشده و تنها از یک دوره به دوره بعد منتقل شده است.
انتظارات زیادی از مجلس وجود داشته که برآورده نشده و این کمرنگی اقدامات از دیگر عواملی است که تضعیف جایگاه مجلس را به دنبال داشته و گرنه از لحاظ اقدامات قانونی، اقدامی که مجلس را تضعیف کند پیدا نشده است. بنابراین هر اقدامی که در قانون در نظر گرفته شده است مانند تاسیس مجمع تشخیص در جهت تقویت جایگاه مجلس بوده. ممکن است عده‌ای به این نهادها بگویند نهاد موازی در صورتی که اینطور نیست بلکه برای صیانت از تصمیمات مجلس است، برای اینکه آن دسته از تصمیمات مجلس که در شورای نگهبان مورد مخالفت قرار می‌گیرد و مجلس بر آن اصرار می‌کند، تکلیفش روشن شود. در نتیجه اینها نهادهای تکمیلی هستند و نباید به عنوان نهادهای موازی دیده شوند.
با این تفاسیر من با این جمله که مجلس در این چهار دهه تضعیف شده است، موافق نیستم چرا که مجلس خود باید اقداماتی انجام دهد که در جهت تقویت جایگاهش باشد. اگر کسانی این انتقاد را دارند که این اقدامات در ادوار مختلف نیفتاده، این انتقادات وارد است و مجالس قبلی باید این امر را بپذیرند و مجالس بعدی هم باید در رفع این مشکلات کوشش کنند و مجلس را در جایگاه اصلی خود قرار دهند.
* نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی
27215
