جزیره کوچک قطر طی سالیان اخیر به دلیل رشد چشمگیر اقتصادی لقب"کوچک بلندپرواز" را گرفته است.به رغم آنکه بسیاری از کشورهای خاورمیانه از ابتدای سال میلادی جاری درگیر انقلابات دمکراسی خواهی بوده اند اما پادشاهی کوچک و باثبات قطر همچنان در عرصه رشد و توسعه اقتصادی یکه تازی می کند.
به گزارش نشریه سامبا نشنال گروپ چاپ عربستان سعودی، رشد تولید ناخالص داخلی قطر تا پایان سال 2011 از مرز 18 درصد عبور خواهد کرد و این رقم در میان کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا بی سابقه است.بخش اعظم این موفقیت را باید مربوط به تولیدات و صادرات در بخش انرژی دانست که در این بین افزایش قیمت انرژی(اعم از نفت و گاز) طی ماههای اخیر به دلیل بروز انقلابات در کشورهای خاورمیانه نیز دخیل بوده است.
گسترش خطوط لوله نفت و گاز نیز از دیگر دلایل رشد اقتصادی قطر است. قطر در حدود 910.5 تریلیون مترمکعب یعنی برابر با 15 درصد از کل گاز دنیا را در اختیار دارد.قطر سومین کشور دارنده ذخایر گاز پس از روسیه و ایران است و ذخیره گاز آن برای ۲۰۰ سال آینده کافی تخمین زده شده است.
گفتنی است قطر در سال 2011 با 22 میلیارد دلار مازاد بودجه روبروست که این رقم در تاریخ بودجه قطر بی سابقه بوده است.به عبارتی بودجه سال مالی قطر رقم 27 درصد افزایش نسبت به سال گذشته را نشان می دهد که همین مسئله سبب شد که صندوق بین المللی پول در آخرین گزارش خود، قطر را در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس،دارای قویترین اقتصاد اعلام کند.
سرمایه گذاری شرکتهای خارجی در بخش انرژی نیز یکی دیگر از کلیدهای توسعه اقتصادی قطر است.جدیدترین قرارداد انرژی قطر در بخش LGT (تبدیل گاز به مایع)با عنوان پروژه مروارید بین شرکت قطر پترولیوم و رویال داچ شل آمریکایی به مبلغ 19 میلیارد دلار منعقد شده و فعالیت خود را آغاز کرده است. قرار است برطبق توافقات صورت گرفته قطر روزانه 1.6 میلیارد بشکه گاز LNG ، 120 هزار بشکه گاز فشرده و همچنین گاز طبیعی مایع تولید کند.به علاوه قرار است 140 هزار بشکه از سایر محصولات اعم از روغن جات و محصولات شیمیایی روزانه به آمریکا صادر کند.
با این حال به رغم همه این موفقیت هایی که اقتصاد قطر طی سالیان اخیر به دست آورده اما بخش انرژی همچنان با چالشهای زیادی طی سالهای آینده روبرو خواهد بود.محمدصالح السعدا،وزیر انرژی قطر ماه گذشته در نشستی در دوحه اعلام کرد: قطر همانند سایر کشورهای تولیدکننده و یا مصرف کننده انرژی با چالشهای مهمی در بخش انرژی طی سالیان آینده روبرو خواهند بود.
دولت قطر همانند بسیاری دیگر از تولیدکنندگان انرژی در سراسر جهان به خوبی به این واقعیت آگاه است که منابع هیدروکربن روزی به پایان خواهد رسید و باید چاره ای برای اقتصاد تک بعدی یافت. هر چند درباره قطر این مسئله به دلیل منابع عظیم گازی تا قرن آینده اتفاق نخواهد افتاد.
با این حال دولت در تلاش است تا با تنوع بخشیدن به صادراتش،قطر را از وابستگی مطلق به انرژی خارج کند.تاکنون بخش وسیعی از درآمدهای نفتی و گازی قطر طی سالهای اخیر صرف توسعه در بخش تکنولوژی ارتباطات،بهداشت و توسعه بازار شده است.با این حال دولت قطر قاطعانه در تلاش است تا با توسعه واردات تکنولوژی به بخش انرژی نهایت بهره وری از منابع طبیعی خود را داشته باشد.
گاز قطر جای انرژی هسته ای را می گیرد
در حال حاضر تقاضا برای صادرات گاز قطر از سوی بسیاری از کشورها افزایش یافته است.چرا که فاجعه اخیر هسته ای در ژاپن،استفاده از انرژی هسته ای برای تولیدات انرژی را به شدت از سوی جهانیان مورد انتقاده قرار داده و سبب روی آوردن کشورها به منابع طبیعی شده است. یکی از اعضای شرکت آمریکایی کونوکو فیلیپس اعلام کرده از آنجایی که بسیاری از کشورها درصدد تجدیدنظر در سیاستهای هسته ای خود هستند،گاز LNG در حال تبدیل شدن به انرژی کم خطر و ترجیحی مردم است.
برهمین اساس در حال حاضر قطر با درخواست انرژی از سوی بسیاری از کشورها روبروست.گاز طبیعی در مقایسه با سایر منابع انرژی ارزان تر و کم خطرتر است و این احتمال وجود دارد که سیاست های انرژی کشورها با تغییر از انرژی هسته ای به سمت گاز طبیعی برود.گفتنی است بعد از حادثه انفجار نیروگاههای هسته ای در ژاپن قیمت گاز طبیعی در اروپا و ایالات متحده آمریکا 10 درصد افزایش یافته است.
به رغم رکود اقتصادی جهانی و تأثیرات منفی آن بر اغلب کشورهای حوزه خلیج فارس و به ویژه بازارهای مالی امارات عربی متحده، عربستان سعودی و کویت، اقتصاد قطر خسارات کمتری را متحمل شده و در دوره رکود از بقیه کشورها رشد سریع‌تری داشته است. بر این اساس است که برخی این ایده را مطرح می‌کنند که صحنه شکوفایی اقتصادی در خلیج فارس، در حال انتقال از دبی به قطر است.
گلوبال عرب نت ورک/ اول آوریل 2011
ترجمه: زهرا خدایی
/32
نظر شما