آسمان بیستاره بیست و ششمین جشنواره موسیقی فجر

بیست و ششمین جشنواره بینالمللی موسیقی فجر درحالی برگزار میشود که بسیاری از چهرههای شاخص موسیقی ایران در این رویداد حضور ندارند.

محمدرضا رستمی: چهرههای شناخته شده موسیقی ایران این روزها حسابی سرشان شلوغ است، اما این گرفتاری هیچ ربطی به برگزاری بیست و شمین جشنواره بینالمللی موسیقی فجر ندارد.

حسین علیزاده در تور موسیقاییاش به گیلان رسیده، خانواده پورناظری سرگرم رتق و فتق امور کنسرتی هستند که قرار است به مناسبت 30 سالگی این گروه برگزارشود. همایون خرم منتظر است تا هفته اول اسفند تمام شود و از هفته دوم کنسرتش را در تهران آغاز کند و...این اتفاقات در حالی رخ میدهد که جشنواره موسیقی فجر از 2 اسفند کارش را در 9 تالار تهران آغاز کرده، آن هم در غیاب چهرههای سرشناس موسیقی ایران.

از اوج تا فرود
موسیقی دیرتر از تئاتر و سینما به جشنوارههایی پیوست که هدفشان تبدیل شدن به ویترینی برای هنرایران پس از انقلاب بود.اهالی تئاتر و سینما سرگرم برپایی سومین جشنواره فجر بودند که موسیقی هم به کاروان این جشنوارهها پیوست،البته با نام سرود و آهنگهای انقلابی. چند دوره که از عمر جشنواره گذشت آرام آرام این جشنواره به محلی برای حضور چهرههای شاخص موسیقی ایران تبدیل شد و سیاستهایی را در پیش گرفت تا از یکسو به موسیقی ایرانی توجه کند و از سوی دیگر برای دعوت از گروههای خارجی برنامه ریزی کند.

از اوایل دهه 70 جشنواره موسیقی فجر ساختار حرفهای تری پیدا کرد و کوشید به انواع موسیقی حاضر در جامعه توجه کند، به همین خاطر هم پای چهره هاس شناخته شده موسیقی سنتی ایران و گره های شاخص به جشنواره باز شد و هم این جشنواره به محلی برای اجرای آثار هنرمندان ایرانی از سوی ارکستر سمفونیک و سایر ارکسترهای فعال تبدیل شد.

موسیقی نواحی صاحب بخشی اختصاصی شد و اجراهای هنرمندانش رنگ و لعاب پژوهشی پیدا کرد، بانوان فعال در حوزه موسیقی هم صاحب تالاری اختصاصی برای اجرای برنامه شدند و برای مخاطبانشان(بانوان)برنامه اجرا کردند.
این روند اما از اواسط دهه 80 به فراموشی سپرده شد،تا از یکسو موسیقی نواحی از ساختار جشنواره حذف شود و از سوی دیگر موسیقی پاپ به یکی از بخشهای پر سرو صدای این رویداد تبدیل شود.

جشنوارهای که نصف شد
بیست و ششمین جشنواره موسیقی فجر اما در این بین حکایت دیگری دارد، مقدمات برپایی این جشنواره در حالی چیده شد که عملا طی یک سال گذشته دفتر امور موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با سرپرست اداره میشد.
همین مساله باعث شد تا این جشنواره در قیاس با سایر جشنوارههای فرهنگی و هنری دهه فجر دیر تر کلید بخورد.مشخص نبودن سیاست های حاکم بر این بخش هم یکی دیگر از آفتهای بود که گریبان جشنواره را گرفت.

پیش از آغاز برنامهریزیها یک روز از حذف بخشهایی از جشنواره مثل موسیقی پاپ خبر می رسید و روز بعد اعلام میشد که قرار است فقط بخش رقابتی موسیقی پاپ حذف شود و در بخش جنبی هنرمندان این عرصه حضور داشته باشند.مشخص نبودن بخش ها رقابتی جشنواره و کاهش این بخشها هم عملا باعث شد تا جشنواره امسال با ریزش گروهها علاقمند برای حضور در جشنواره مواجه شود.

سال گذشته و در بیست‌و‌پنجمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر 252 گروه موسیقی از سراسر کشور برای حضور در این رویداد ثبت‌نام کردند که شامل 83 گروه سنتی‌، 20 گروه کلاسیک‌، 57گروه موسیقی نواحی، 36 گروه پاپ، 17گروه ارکسترال، 10گروه آواز جمعی و 29 اثر (آهنگسازی) می‌شدند. اما امسال این تعداد نصف شد و تنها 53 گروه آهنگسازی، 52گروه کلاسیک ایرانی، 14 گروه کلاسیک غیرایرانی و 11 گروه آواز جمعی برای حضور در جشنواره اعلام آمادگی کردند.

غیبت چهرههای شاخص
نگاهی به جدول اجراهای بیست و ششمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر نشان میدهد که خبری از چهرهای سرشناس موسیقی ایران در این جشنواره نیست.همانطور که از موسیقی نواحی ایران و چهرههای پیشکسوت این موسیقی ردی در جشنواره امسال دیده نمی شود.

بخش بانوان جشنواره عملا به چند اجرا محدود شده و در بعد بین الملی نیز تنها 6 گروه موسیقی به جشنواره آمده اند که بیشتر منتخبی از موسیقی کشورهای همسایه هستند.
البته این ماجرا در بخش موسیقی کلاسیک بر عکس است و اکثر ارکسترهای فعال، امسال نیز در جشنواره حضور دارند.از ارکستر سمفونیک به رهبری شهرداد روحانی گرفته تا ارکستر موسیق نو به رهبری علیرضا مشایخی.

ارکستر موسیقی ملی هم که که طی ماههای گذشته حایت دوبارهاش را اغاز کرده، امسال در جشنواره موسیقی فجر حضور دارد و به رهبری بردیا کیارس هنرمند جوان ایرانی در چهارمین و پنجمین روز این جشنواره به صحنه میرود.

پاپ در بخش جنبی
موسیقی پاپ که از بخش رقابتی جشنواره حذف شده، امسال در بخش جنبی جشنواره حضور دارد و سالن مرکز همایشهای برج میلاد به این موسیقیاختصاص یافته است.رضا صادقی، گروه دارکوب با خوانندگی حامد بهداد و نیما مسیحا از جمله چهرههای شناخته شده این بخش جشنواره هستند.

در این بخش هم با نگاهی به اسامی گروه ها و هنرمندان فعال می توان دریافت که عملا بخش عمده ای از موزیسین های موسقی پاپ جایشان در جشنواره خالیاست، گروهها و چهرههایی که مثل هنرمندان حوزه موسیقی سنتی این روزها سرگرم تدارک مقدمات برپایی برنامههای شخصی شان هستند.

جدول چهرها حاضر و غایب در جشنواره موسیقی فجر

برخی ازچهرههای حاضر در جشنواره

برخی از چهرهای غایب

شهرداد روحانی رهبر ارکستر، حسن ناهید نوازنده نی،علیرضا مشایخی رهبر ارکستر و اهنگساز،شاهین فرهت آهنگساز،پری ملکی،ناصرو مسعود نظر آهنگساز و رهبر ارکستر، دلبر حکیم آوا نوازنده پیانو،شهلا میلانی،نسرین ناصحی، رضا صادقی خواننده پاپ، نیما مسیحا خواننده پاپ.

شهرام ناظری خوانند،جلیل شهناز نوازنده، حسین علیزاده،اهنگساز و نوارند،کیهان کلهر نوازنده و آهنگساز، داریوش طلایی نوازنده و آهنگساز، مجید کیانی نوازنده و آهنگساز،هوشنگ ظریف نوازنده، حلال ذوالفنون نوازنده و اهنگساز، مسعود شعاری نوازنده و آهنگساز،محمود موسوی نوازنده،خانوادهکامکار،خانواده پورناظری، همایون خرم نوازنده و آهنگساز، علی اکبر مرادی نوازنده تنبور،مجید انتظامی،همایون شجریان خواننده، حسام الدین سراج خواننده،صدیق تعریف خواننده،علیرضا قربانی خواننده، فریدون شهبازیان آهنگساز.

جدول اجرا های بخش بین الملل جشنواره موسیقی فجر

نام گروه / هنرمند	کشور
ارکستر ملی	جمهوری آذربایجان
گروه آرمیران	جمهوری ارمنستان
ارکستر زهی کمیتاس ایروان	جمهوری ارمنستان
کوئینتت بادی اسلوک	اسلواکی
لیلی افشار	آمریکا
موسیقی فولکلور کاریستاس	یونان
وصال	هند
تریو رادیون	هلند