علیرضا نورایی: ماه در فرهنگ‌های مختلف جایگاه ویژه‌ای دارد، بعضی عاشق‌پیشه‌ها نقش معشوقشان را در ماه می‌بینند، بعضی وقت‌ها سگ‌ها هم علاقه‌شان را به ماه با پارس کردن به آن نشان می‌دهند، ولی جالب است که در این میان بعضی هم دوست دارند که صدایشان را به ماه بفرستند و از آن پس بگیرند.
البته شاید این آرزوی معقولی نباشد، زیرا فاصله متوسط زمین تا این نزدیک‌ترین همسایه فضایی حدود 384هزار کیلومتر است و ارسال صدا و دریافت آن خیلی ساده نیست.
به گزارش نیویورک‌تایمز، یک گروه آماتور و علاقه‌مند به ارتباطات رادیویی که خود را هامز می‌خوانند، بنا دارند طی برنامه‌ای، صدایی را با استفاده از رادیو‌تلسکوپ‌های سهموی بسیار بزرگ به صورت جهانی پخش کنند. قرار است حاصل تلاش این گروه برای ارسال و دریافت صدا به ماه در چهلمین سالگرد ماموریت آپولو11 در مردادماه رونمایی شود.
باید توجه داشت که این ایده که به ارتباطات زمین-ماه-زمین یا به اختصار ای‌ام‌‌ای مشهور است، به سطح بالاتری از فناوری بی‌سیم‌های آماتوری یا هام-رادیو نسبت به ارتباطات مرسوم زمینی نیاز دارد، چرا که آنها حیطه عملکردی محدودی دارند که از سوی دولت برای کاربردهای آماتوری مشخص شده است. حدود هزار هام در سراسر جهان، ایستگاه‌هایی دارند که قادر به فرستادن صدا به ماه هستند.
البته در این میان مهارت و شانس هم نقش دارد. آن‌گونه که گروه هامز ادعا می‌کند، ماه به عنوان یک صفحه موجد صدا بسیار ضعیف است؛ زیرا پیوسته در گردش است و سطحی ناصاف دارد که می‌تواند سیگنال‌ها را منحرف کند. این در حالی است که صداهای هام‌ها باید از تداخل حتمی درون جو عبور کند و بدون اختلال و به شکلی قابل تشخیص مسیری طولانی را بپیماید.
جوزف اچ‌تیلور، برنده جایزه نوبل و استاد بازنشسته دانشگاه پرینستون، نرم‌افزاری نوشته که به هام-رادیوها کمک می‌کند تا با استفاده از سیگنال‌های ضعیف ارتباط برقرار کنند. وی در مورد ارسال و دریافت صدا به ماه، عقیده دارد که کاری بسیار دشوار و در عین حال امکان‌پذیر است.
راه‌حل بسیاری از مشکلات پیش‌رو، آنتن‌های بزرگی است که در تملک دولت و شرکت‌های مخابراتی است. آنها می‌توانند ارسال و دریافت سیگنال‌ها را تسهیل کنند و به همین دلیل است که علاقه‌مندان به دنبال آنتن‌های بی‌استفاده یا کم‌استفاده هستند. تاکنون متصدیان 20 آنتن بزرگ در آمریکا، استرالیا و اروپا آمادگی خود را برای همکاری در این پروژه اعلام کرده‌اند.
یکی از این آنتن‌ها که روی تپه‌ای مشرف بر پردیس دانشگاه استنفورد واقع شده، به عنوان مرکز فرماندهی این پروژه به کار گرفته خواهد شد. این آنتن که در اختیار دولت است، بیش از 45 متر پهنا دارد و با استفاده از تجهیزات مخصوص رایانه‌ای، می‌تواند سیگنال‌هایی قوی و متمرکز به ماه بفرستد.
ساختار مورد استفاده، حاصل کار دو هفته اخیر گروهی از علاقه‌مندان به ارتباطات بی‌سیم است که در یک مرکز فرماندهی اصلی، درست زیر یک شبکه فلزی زنگ زده و مرتفع گرد هم می‌آیند. آنها چنان اطراف وسایل مخابراتی‌ای که صدای وزوزشان بی‌وقفه شنیده می‌شود، دور هم جمع شده‌اند که گویی به پیک‌نیک رفته‌اند. تنها هدف آنها این است که بتوانند «سلام»هایشان را به ماه بفرستند و پس از 5/2 ثانیه آن را پس بگیرند.
البته این پروژه یک هدف جانبی مهمی هم دارد. گروه هامز امیدوار است بتواند الهام‌بخش علاقه‌مندان جوان فناوری باشد. پت بارتلو که پروژه رله از طریق ماه را که به پژواک‌های آپولو موسوم است، سازماندهی کرد؛ عقیده دارد که این ایده همچنان ناشناختگی و دشواری‌های خود را حفظ خواهد کرد و سبب جذب برخی افراد و آوردن هام‌رادیو به عصر مدرن خواهد شد.
هم‌اکنون ساختن یک بی‌سیم خانگی که سیگنال‌هایش بتواند به ماه برسد، نیازمند ساعت‌ها تهیه و تنظیم تجهیزات و اجزای مختلف است که بین 200 تا 2000 دلار خرج دربر دارد.
البته ایده مزبور چندان بکر هم نیست. ارتش ایالات متحده در سال‌های دهه 1950 / 1330 شروع به رله سیگنال‌های مخابراتی از طریق ماه کرد تا در شرایطی که دیگر روش‌های مخابراتی در لایه‌های مختلف جو مختل می‌شدند، بتواند فاصله‌های طولانی ارتباطات را پوشش دهد.
در اواسط دهه 1960 / 1340 متصدیان آنتن‌های بزرگ به ساختن سیستم‌هایی آماتوری پرداختند که قادر به ارسال و دریافت سیگنال به ماه بود. در سال 1964/1343، مایکل استال شاهکار بزرگی را به نمایش گذاشت؛ او یک سیستم مخابراتی بی‌سیم را در استنفورد به سیستمی دیگر در استرالیا مرتبط کرد. او که اکنون کارش فروش آنتن به متصدیان هام-رادیوها است، عقیده دارد که به واسطه شاهکارش «خیلی سریع معروف شده است.»
رله کنندگان به ماه معمولاً رقابت‌هایی را نیز برپا می‌کنند که طی آن باید در بین فرکانس‌ها مختلف جست‌وجو کنند و ارسال و دریافت سیگنال را با ایستگاه دیگر انجام دهند و فعالیت‌هایشان را برای بررسی ثبت کنند. در طول مسابقه، آنها از ارتباط با یکدیگر از روش‌های غیرمرتبط با ماه منع شده‌اند. در پایان هم به آنهایی که بیشترین ارتباط را با دیگر هام‌ها برقرار کرده باشد، مدرکی به عنوان جایزه یا اشتراک رایگان نشریه‌ای مرتبط با هام اعطا می‌شود.
به عقیده یکی از علاقه‌مندان به ارتباطات بی‌سیم هام، «این تمرین خوبی برای کشاندن یک سیگنال ضعیف در طول مسیری بلند است که البته برای علاقه‌مندان آماتور، بسیار هیجان‌انگیز است.»
نظر شما