در تمام حوزه‌های مربوط به زنان مقداری کم‌کاری شده است، مسائل و قضیه دفاع مقدس هم مستثنی از این قاعده نیست. البته چون جنگ ماهیت مردانه دارد، به طور طبیعی مسائل مربوط به زنان مغفول می‌ماند اما با وجود این نمی‌توان گفت که به نقش زنان در حوزه ادبیات دفاع مقدس پرداخته نشده است. در بعضی از کتاب‌ها و آثار حتی این نقش پررنگ بوده است اما باید گفت که به نقش واقعی زنان به عنوان افرادی که دارای نقش تعیین‌کننده در دوران دفاع مقدس و سلسله جنبان حضور و مقاومت و حماسه مردان برای دفاع از کشور بودند آن طور که باید و شاید پرداخته نشده است. البته از لحاظ کمی آثاری پیرامون حضور زنان در حوزه ادبیات دفاع مقدس وجود دارد اما از لحاظ کیفی کمی به این مقوله ظلم شده است.
شاید بخشی به خاطر کم‌تجربگی نویسندگان است؛ به هر حال نویسندگانی که تجربه‌های شخصی قوی‌تری دارد، رنج‌هایی که کشیده‌اند عمیق‌تر است، به مسایل با عمق بیشتر نگاه می‌کنند و نگاهشان به زندگی یک نگاه عمیق است، آثارشان هم تاثیر خاص خود را دارد و سطحی نیست. در حال حاضر، امکان کسب تجربه نیست البته ما خاطرات خوبی در این حوزه داریم اما باید توجه کرد که خاطرات از هر رویدادی، تنها ماده خام است و باید آنها را مبنا قرار داد تا آثار ماندگاری از آنها تولید شود.
در مجموع و در حوزه نقش و حضور زنان در دوران دفاع مقدس در ادبیات کاری انجام نشده است؛ کار انجام شده اما کافی نبوده است، گاهی با وجود رشد کمی هم آثار شاخصی نداشته ایم، در حالی که اگر بیشتر به کیفیت و عمق آثار پرداخته شده بود حتی اگر چند اثر خوب هم داشته باشیم کافی است، به عکس نگاه مدیریتی، کمیت و تعداد مهم نیست بلکه کیفیت آثار اهمیت دارد و متاسفانه می‌توان گفت که آثاری که در این حوزه تولید شده از لحاظ کیفی چندان در خور عظمت حضور زنان در عرصه دفاع مقدس نبوده است.
اگرچه امروز بیشتر از گذشته به جنگ پرداخته می‌شود و از نمونه آثاری که در این حوزه ارائه شده می‌توان کتاب «دا» را نام برد که اثری نو در حوزه ادبیات دفاع مقدس بود اما این کار پس از چندین سال به نگارش درآمد و فردی که این خاطرات را داشت، مطالب را در ذهنش تصفیه کرد و بدون عجله، کاری به این شکل تولید شد. نویسنده باید بداند که چه زمانی اثری را ارائه دهد تا تاثیرگذاری لازم را داشته باشد و از سوی دیگر این اثر باید متناسب با نیاز جامعه باشد.
اگر کسی می‌خواهد در این زمینه موفق باشد ابتدا باید خود درگیر این حوزه شود یا با افرادی که درگیر این ماجرا بودند، مانوس باشد. نمی‌توان کناری نشست و بدون آشنایی با این حوزه، اثری را خلق کرد. نویسنده باید خود را درگیر این ماجرا کند و عجله‌ای هم برای خلق اثر خود نداشته باشد چرا که نویسندگی نوعی تولد است و همان طور که در حوزه شعر می‌گویند شعر جوششی است نه کوششی در داستان هم همینطور است. اگر کسانی علاقه‌مند به خلق اثر در حوزه ادبیات جنگ به ویژه حضور زنان در این عرصه هستند ابتدا باید خود را درگیر این دوران و اتفاقات آن کنند، در این زمینه تحقیق و مطالعه داشته باشند، آنگاه است که این جریان در ناخودآگاه ذهنشان رسوخ پیدا می‌کند و زمانی که این اتفاق رخ بدهد همان زمانی است که باید این اثر متولد شود؛ اثری که سطحی نیست و تاثیرگذاری خود را دارد.
نویسنده و عضو هیآت موسس انجمن قلم
نظر شما